Mustafa Paþa (LALA)

KARA MUSTAFA PAÞA olarak da bilinir
(d. Sokoloviç, Bosna - ö. 7 Aðustos 1580, Ýstanbul)
Osmanlý veziri

Kýbrýs’ý Osmanlý topraklarýna katmýþtýr. Vezir Deli Hüsrev Paþa’nm kardeþiydi. Devþirme olarak saraya alýndý. Enderun’da yetiþti ve mirahor-ý saniliðe kadar yükseldi. 1555’te Rüstem Paþa’nm sadrazam olmasýndan sonra önce çeþnigirbaþýlýða indirildi, daha, sonra da Safed sancakbeyliðine atanarak Ýstanbul’dan uzaklaþtýrýldý. 1556’da o sýrada Manisa sancakbeyi olan Þehzade Selim’in (sonradan II. Selim) lalalýðýna atandý ve Selim’in tahtýn tek vârisi olmasýnda önemli rol oynadý.

1560’ta Van beylerbeyi oldu. Ardýndan önce Halep, sonra Þam beylerbeyliðine getirildi. 1567’de Yemen’i istila eden Mutahhar’a karþý savaþacak ordunun serdarlýsýna getirildi. Ama rakiplerinden Koca Sinan Paþa’nm çeþitli engellemeleri nedeniyle sefere çýkamayýnca 1568’de görevden alýndý. Ýstanbul’a döndüðünde baðýþlandý ve kubbealtý veziri olarak Divan-ý Hümayun’a girdi. Sadrazam Sokollu Mehmed Paþa’nm muhalefetine karþýn, Divan-ý Hümayun’dan Kýbrýs’a sefer yapýlmasý kararýnýn çýkmasýný saðlayan Mustafa Paþa 15 Mayýs 1570’te ordunun baþýnda Kýbrýs’a doðru yola çýktý.

Eylül 1570’te Lefkoþa’yý aldý. Aðustos 1571’de Magosa’yý da alarak Kýbrýs’ýn fethini tamamladý. 1578’de Gürcistan ve Þirvan’ý fethetmek amacýyla Ýran seferine çýktý. Erzurum’da Diyarbakýr beylerbeyi Özdemiroðlu Osman Paþa da kendisine katýldý. Gürcistan içlerine ilerleyerek Tiflis’i ele geçirdi (24 Aðustos). Þirvan’ýn da alýnmasýndan sonra Anadolu’ya döndü. Sokollu Mehmed Paþa’nýn ölümünden (1579) sonra Koca Sinan Paþa’nýn etkisiyle görevden alýndý.

LALA MUSTAFA PAÞA

türk vezir
(Bosna? - Ýstanbul 1580)

Selim H'nin vezirlerinden Deli Hüsrev Paþa'nýn kardeþi. Enderun'da yetiþti; ikinci imrahorluða deðin yükseldiyse de Rüstem Paþa'nýn ikinci kez sadrazam olmasýndan sonra rütbesi çaþnigirbaþýlýða indirilip Ýstanbul'dan uzaklaþtýrýldý. Daha sonra Manisa valisi þehzade Selim'in lalalýðýna getirildi. Selim H'nin tahta çýkmasýndan sonra Þam beylerbeyliði, Yemen serdarlýðý yaptý. 1570'te altýncý vezir olmasýna karþýn, üçüncü vezir Piyale Paþa'nýn buyruðuna verilerek Kýbrýs serdarlýðýna getirildi. 13 ayda tamamladýðý Kýbrýs fethinden.sonra üçüncü vezirliðe yükseltildi.

Gürcistan ve Kafkasya'yý osmanlý yönetimi altýna aldý (1578): Tiflis'i, ardýndan Þirvan'ý birkaç ay içinde iþgal etti. Kýþý Erzurum'da geçirdikten sonra Revan üzerine yürümeyi planladýðý sýrada, öldürülen Sokullu Mehmet Paþa'nýn yerine Ahmet Paþa'nýn sadrazamlýða getirilmesi üzerine azledildi. Ýstanbul'a döndükten birkaç ay sonra sadrazam Ahmet Paþa ölünce, Murat III tarafýndan "vekili saltanat" unvanýyla sadaret kaymakamlýðýna atandý (28 nisan 1580).

Kendisine verilen bu görevde yaklaþýk üç ay kalabildi. Ölümüne iliþkin söylentiler çeþitlidir: Solakzade, onun bu durumdan duyduðu derin üzüntü sonucu hastalanýp öldüðünü yazmýþ, Hammer ise zehir içerek canýna kýydýðýný ileri sürmüþtür.