Kalýn-ince ünlü:

-Ünlü,dil aðýzda geriye doðru çekilerek çýkmýþsa kalýn ünlü adýný alýr.Bunlar "a, ý, o, u" ünlüleridir.

-Ünlü, dil aðýzda öne doðru bir durum alarak çýkmýþsa ince ünlü adýný alýr. Bunlar "e, i, ö, ü" ünlüleridir.

Kalýn ve Ýnce Ünlüler.....
 

a,ý,o,,u kalýn ünlüler, e,i,ö,ü ince ünlülerdir.Kalýn ünlüler ince ünlülere göre aðýzýn daha gerisinden çýkar....

-Ünlü,dil aðýzda geriye doðru çekilerek çýkmýþsa kalýn ünlü adýný alýr.Bunlar "a, ý, o, u" ünlüleridir.

-Ünlü, dil aðýzda öne doðru bir durum alarak çýkmýþsa ince ünlü adýný alýr. Bunlar "e, i, ö, ü" ünlüleridir.

YARIN KELÝMESÝ KALIN ÜNLÜLERDEN OLUÞMUÞTUR.
ÞEMSÝYE KELÝMESÝ ÝNCE ÜNLÜLERDEN OLUÞUR.

Ünsüzlerin aksine, meydana geliþ süreçlerinde herhangi bir engelle karþýlaþmaksýzýn çýkan ve dudaðýn þekline, aðýz boþluðunun durumuna ya da alt çene ve üst çene arasýndaki açýklýða göre sýnýflandýrýlan seslere "sesliler", diðer bir deyiþle "ünlüler" denir. Yine ünsüzlerin aksine, herhangi bir yardýmcý sese ihtiyaç duymadan tek baþlarýna söylenebilen ünlüler sayesinde heceler kurabilmek ve ünsüz harfleri telaffuz edebilmek mümkündür. "Vokal" (vocal) olarak da tabir edilen ve dil biliminde / iþaretleri arasýnda gösterilen ünlüler, Türk alfabesinde 8 adettir. Bunlar /a/, /e/, /ý/, /i/, /o/, /ö/, /u/ ve /ü/dür. Alfabede gösterilmeyen, fakat konuþma sýrasýnda ortaya çýkan ünlülerle birlikte bu sayý 12'yi bulmaktadýr.

Kalýn ünlülerden biri ''a'' ince ünlülerden biri de ''e'' dir. Daha da önemlisi kalýn ünlüler aðýzdan çýkarken gýrtlak içe doðru kasýlýr.

Çýkýþ yeri ve dilin durumuna göre
Kalýn sesliler: a, ý, o, u
Ýnce sesliler: e, i, ö, ü
Dudaklarýn durumuna göre
Düz sesliler: a, e, ý, i
Yuvarlak sesliler: o, ö, u, ü
Aðzýn açýklýðýna göre
Geniþ sesliler: a, e, o, ö
Dar sesliler: ý, i, u, ü

Kalýn ünlüler a, ý, o, u harfleridir. Dilin ileri serilmiþ durumunda çýkan seslere de ince ünlüler denir. Bunlar da e, i, ö, ü harfleridir.

Türkçede 8 ünlü harf vardýr: ''a, e, ý, i, o, ö, u, ü''. Bunlar aðýzdan çýkýþ durumlarýna göre;

• Kalýn-ince ünlü: Ünlü,dil aðýzda geriye doðru çekilerek çýkmýþsa kalýn ünlü adýný alýr. Bunlar ''a, ý, o, u'' ünlüleridir.Ünlü, aðýzda öne doðru bir durum alarak çýkmýþsa ince ünlü adýný alýr. Bunlar ''e, i, ö, ü'' ünlüleridir.
• Düz-yuvarlak ünlü: Ünlü, aðýzdan çýkarken dudaklar düz durumdaysa düz ünlü adýný alýr. Bunlar ''a, e, ý, i'' ünlüleridir. Ünlü, aðýzdan çýkarken yuvarlak bir durum alýyorsa yuvarlak ünlü adýný alýr. Bunlar ''o, ö,u, ü'' ünlüleridir.
• Geniþ-dar ünlü: Ünlü,aðýzdan çýkarken çene açýksa ünlüler geniþ ünlü adýný alýr. Bunlar ''a, e, o, ö'' ünlüleridir. Ünlü aðýzdan çýkarken çene daha az açýlýyorsa ünlüler dar ünlü diye adlandýrýlýr. Bunlar ''ý, i, u, ü'' ünlüleridir.

Kalýn ünlüler:A, O, U, I, ince ünlüler:E, Ö, Ü, Ý BUNLARDIR
örnek:ele kelimesi 2 tane ince ünlüden oluþmuþtur.2 side ayný olduðu için bu türkçemizin kökenine uygun bir kelimedir. Mesela fýstýkçý þahap kelimesindeki ünsüzleri at. Sonunda 3 ý 2 a yani kalýn ünlüler çýkar