MsXLabs

MsXLabs (https://www.msxlabs.org/forum/)
-   Cevaplanmış (https://www.msxlabs.org/forum/cevaplanmis/)
-   -   Ölçek nedir, ölçek çeşitleri nelerdir? (https://www.msxlabs.org/forum/cevaplanmis/336006-olcek-nedir-olcek-cesitleri-nelerdir.html)

newangel 25 Ekim 2010 20:17

Ölçek nedir, nasıl tanımlanır?
Kaç tür ölçek vardır?
Haritalarda kullanılan ölçek çeşitleri nelerdir?


ThinkerBeLL 25 Ekim 2010 20:49

1 ek
Ölçek ve Ölçek Çeşitleri
Bir yerin, haritasını veya plânını yapabilmek için o yer küçültülerek bir düzlem üzerine çizilebilir. Çünkü haritası veya plânı çizilecek yerin büyüklüğünde bir kâğıt bulmak ve kullanmak olanaksızdır. Bunun için çizilecek yerleri eşit oranlarda küçülterek çizmemiz gerekir. Bu küçültme oranına ölçek denir. Ölçek, herhangi bir yerin plân veya haritası çizilirken, ne kadar küçültüldüğünü gösteren orandır. Plân ve haritaların hepsinde ölçek bulunur.

İki çeşit ölçek vardır. Bunlar:
  • Kesir ölçeği
  • Çizgi ölçeği

1. Kesir ölçeği
Harita üzerindeki uzunluk
Ölçek = ------------------------------
Arazi üzerindeki uzunluk

1/25 000, —1/300000 veya 1 : 250 000 şeklinde yazılan ölçeklere, kesir ölçeği denir. Bu ölçekte küçültme oranı, payı 1 olan kesir sayıları ile gösterilir. Kesir ölçeğinde, harita ya da plân üzerindeki 1 cm'lik uzaklığın, gerçekte ne kadar olduğu paydada görülür.
Örneğin, bir plânın köşesinde "Ölçek : 1/100" olarak yer almış olsun. Bu kesir ölçeği, gerçek uzunlukların her birinin 100 kez küçültülerek düzlem üzerine geçirildiğini gösterir. 100 cm'lik gerçek uzaklık, plânda, 1 cm'lik uzunlukla gösterilmiş demektir. Ölçekten yararlanılarak iki yer arasındaki gerçek uzaklıklar hesaplanmaktadır. Örneğin, 1/3 000 000 ölçekli bir haritada iki şehir arasındaki uzaklık 8 cm olsun. Bu iki şehrin birbirine olan gerçek uzaklığını şu şekilde bulabiliriz:
Gerçek uzaklık = Haritanın ölçeği x Haritadaki uzunluk
Örnek:
3 000 000 x 8 = 24 000 000 cm = 240 km'dir.
2. Çizgi (grafik) ölçeği
Çizgi ölçeği, haritanın bir köşesinde çizgi ile gösterilir. Çizgi ölçeği, haritadaki küçültme oranına göre, eşit bölümlere ayrılıp üzerine rakamlar yazılarak oluşturulmaktadır.
Ölçek rakamından, plân veya haritası yapılan yerlerin, gerçek ölçülerinin ne kadar küçültüldüğünü anlarız.
Örnek:
Alıntıdaki Ek 24684

BAKINIZ
Ölçek Nedir?
Ölçek ve Ölçek Çeşitleri
Ölçme ve Değerlendirmede Ölçek ve Çeşitleri



ThinkerBeLL 25 Ekim 2010 22:04

Ölçme ve Değerlendirmede Ölçek ve Çeşitleri
Ölçek, belli bir büyüklüğü küçültme oranı, birim veya ölçme aracı olarak kullanılmaktadır. Varlıkların özelliklerini belirlerken kullanılan sayı ve sembolleri açıklamak aracıyla kullanılan açıklamalardır.
Dört tür ölçek vardır:
  • Sınıflama
  • Sıralama
  • Eşit aralıklı
  • Eşit oranlı
1. Sınıflama (Adlandırma) Ölçekleri
Nesnelerin genel olarak birbirlerine göre benzerlik ve farklılıklarını belirlemek ve sınıflandırmak amacıyla kullanılan ölçeklerdir.
Örnek: Bir sınıftaki öğrencilerin evli-bekâr, kadın-erkek, A-B, 1-2 olarak sınıflandırılması.
Bu ölçekte kullanılan sayıların sayısal değeri yoktur. İki temel özelliği vardır:
  • Simetrilik
  • Geçişlilik
Örnek: A=B ise B=A , A=B ve B=C ise A=C.

2. Sıralama Ölçeği
Varlıkları belli bir özelliğe sahip oluş miktarları bakımından büyükten küçüğe ya da küçükten büyüğe doğru sıralamak amacıyla kullanılan ölçeklerdir. Başlangıç noktaları değişkendir. Ölçme aracı üzerindeki aralıklar birbirine eşit değildir.
İki temel özelliği vardır:
  • Asimetrilik
  • Geçişlilik
3. Eşit Aralıklı Ölçekler
Varlıkları belirli bir başlangıç noktasına göre belli bir özelliğe sahip oluş dereceleri bakımından eşit aralıklarla sıralamak amacıyla kullanılan ölçeklerdir. Bu ölçeklerdeki başlangıç noktası sabittir, aralıklar da eşittir. Örneğin termometre, takvim, başarı, zekâ, saat, tutum vs.

4. Oranlı Ölçekler
Eşit aralıklı ölçekler üzerindeki sıfır noktası gerçek sıfır olarak tanımlanan ve doğal sıfırdır. Örneğin metre, kilogram, amper, süre, vs.



Saat: 13:05

©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık