Gazneli Mahmut (Mahmud Gaznevi) 2 ek Gazneli Mahmut Gazneli Mahmut Doğumu: d. 2 Kasım 971 Ölümü: 30 Nisan 1030) (Farsça Yemin el-Devlet Mahmut) (Tam ismi: Yemin el-Devlet Abdülkasım Mahmut ibn Sebük Tigin), 998-1030 yılları arasında Gazne Devleti'nin hükümdarı. Bir şeyh, Mahmut, Şah Abbas ve Melik Ayaz HayatıSebük Tegin'in en büyük oğlu olan Mahmut'un annesi, Zabulistan bölgesinde asil bir ailenin kızıydı. Bu sebeple şairler, Mahmut'a zaman zaman "Mahmud-ı Zâbulî" olarak olarak hitap etmişlerdir. Daha gençlik yıllarında devlet idaresinde görev almaya başlayan Mahmut'un Gazne dışındaki ilk görev yeri Zemindaver vilayetiydi. En parlak dönemlerini Sultan Mahmut zamanında yaşadılar. Sultan unvanını ilk kullanan hükümdar olan Gazneli Mahmut, Hindistan'a Eylül 1000'den 1027'ye kadar 17 sefer yapmıştır. Bu seferler sırasında Hindistan'da birçok cami yaptıran ve İslam dinini öğretmek üzere Hindistan'da âlimler yerleştiren Gazneli Mahmut, Hindistan'ın kuzey bölümlerine kadar İslamiyet'in yayılmasını sağlamıştır. Hint seferlerinin dışında Karahanlıların Samanî Devleti'ni ortadan kaldırması ile, Nisan 1002'de Gâzi unvanını alan Mahmut'un Hindistan dışındaki faaliyetleri daha da kolaylaşmıştır. Mahmut ve Melik AyazFerîdüddîn-i Attâr'ın alt şiir ( 'den) Ölümü Sultan Mahmut, hayatının büyük bir kısmını savaş meydanlarında geçirmiş, özellikle Hindistan'a yaptığı seferler onu çok yormuş ve hastalanmasına sebep olmuştu. Doktorların tavsiyelerine rağmen hiç dinlenmiyor ve bir hükümdarın yapması gereken vazifeleri yerine getiyordu. Genellikle tarihçiler, Sultan Mahmut'un verem hastalığından öldüğünü kabul ederler. Mahmut, 1029-1030 kışını Belh'te geçirdi. Fakat bu şehrin havasından dolayı Gazne'ye döndü. Burada da sağlığına kavuşamayan Sultan Mahmut, 30 Nisan 1030 tarihinde 59 yaşındayken öldü. Sultan Mahmut zamanında en başarılı devrini yaşayan Gazneliler, Dandanakan Savaşı'ndan sonra zayıflamışlar ve yıkılış sürecine girmişlerdir. Gaznelilere, Afgan yerlilerinden olan Gurlular 1187 yılında son vermiştir. Vikipedi |
Gazneli Sultan Mahmut (970-1030) Yalnız Türk tarihinin değil, dünya tarihinin de en büyük hükümdarlarından biridir. Tarihte "sultan" adını da ilk defa kullanan hükümdardır. Gazneliler devletinin değil de Gazneliler hanedanının kurucusudur. Gazneliler, tarihteki ilk Müslüman Türk devletlerinden biridir. Bu devletin en büyük hükümdarı olan Sultan Mahmut, İslâm'ı yaymak için Hindistan'a tam 17 sefer düzenledi. Bu seferlerle Kuzey Hindistan ve İran'da 5 milyon kilometrekare yer fethetmiştir. Bugün Hindistan ve Pakistan'da bulunan yüz milyonlarca Müslüman'ın kaynağı Sultan Mahmut'un bu fetihleridir. Sultan Mahmut, sıradan bir hükümdar olmadığını, adaletli, faziletli, yetenekli, bilgili bir hükümdar olduğunu birçok olayda kanıtlamıştı. Din büyüklerini, bilgin ve sanatkârı korur, kollar ve onlara saygı gösterirdi. Akıllı kişilerin uyarılarına kulak verir, doğru söz kimden gelse kabul ederdi. Allah'a son derece bağlı, samîmi bir Müslümandı. Bursalı büyük velî İsmail Hakkı Hazretleri Sultan Mahmut ve Aziz Mahmut (Hüdâî) için şöyle demiştir: "Ey Muhammedi ümmeti! Bu dünyaya iki Mahmut gelmiştir. Biri Mahmud-ı Gaznevî, diğeri mahmûd-ı Mânevî'dir. Birinin mezarı Gazne'-de, diğerinin mezan Üsküdar'dadır. Adalet Gaznevi'de, fazilet Hüdâyî'-de son bulmuştur." Sultan Mahmut bir gün vezirleri kumandanları ile birlikte zamanın tanınmış evliyasından Şeyh-Ebu'l-Hasen Harakani'nin ziyaretine gitti. Adamlarından bazıları önce gidip Şeyhe, hükümdarın kendisini ziyarete gelmekte olduğunu, karşılaması gerektiğini haber verdiler, Şeyh Hara-kani kös dinlemiş gibi hiç aldırmadı. Yerinden bile kımıldamadı. Hükümdar ve adamları dergâhın kapısına kadar geldi. Baş vezir rica etti: "Ey din ulusu, hiç değilse bu değerli hükümdarı odanızın kapısında karşılayın" Harakanı bu kadarını bile yapmadı. Vezir feryad etti, "Ey mübarek insan sen Allah'ın Kur'an'da 'Allah'a, Peygambere ve içinizden emir sahibi olanlara itaat edin' buyruğunu hiç görmedin mi?" Şeyh Harakâni cevap mahiyetindeki şu açıklamada bulundu: "Biz o sözünü ettiğin Allah emrinin 'Allah'a itaat ediniz' kısmına o kadar daldık ki, henüz peygambere bile sıra gelmedi. Nerede kaldı hükümdara itaat edelim." Sultan Mahmut bu açıklama karşısında, şeyhin başından beri takındığı tavra zerre kadar kızmadığı gibi, kendi de müritleri arasına katıldı. Yanın-dakilerle beraber büyük bir saygı göstererek huzurundan ayrıldı. İslam Ansiklopedisi |
MAHMUT GAZNELİ (970, ? - 1030 Gazne) MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi Gazne hükümdarı. Gazne hükümdarlarından Sebük Tigin'in oğludur. Babasının hükümdarlığında Bust valiliğine atandı. Babasının yaptığı savaşlara katıldı, atılganlığı ve zekâsıyla kendini gösterdi. Sebük Tigin ile gittiği Hindistan Seferi dönüşünde Horasan'ı aldı (995). Babasının ölümünden sonra tahta geçen kardeşi İsmail'i tahttan indirerek hükümdar oldu (997). Tarihte ilk kez "sultan" unvanını alan hükümdardır. 32 yıllık saltanatı, sürekli savaşlarla geçti. Yıkılan Samanoğulları Devleti topraklarının büyük bölümünü ele geçirdi (999). Karahanlıları ve Gurluları yendi. Hindistan'a 17 sefer düzenledi. Bu seferlerle bir yandan zengin hazineler elde ederken bir yandan da Hindistan çevresinde İslâm kültürünün yayılmasını sağladı. Bugün bağımsız birer İslâm devleti olan Afganistan ve Pakistan'da Müslümanlığın yayılması, onun Hindistan seferleriyle gerçekleşmiştir. Mahmut bir yandan da Abbasî halifelerini Büveyhoğullarının elinden kurtardı. Oğuzlar ile yaptığı savaşları kazandı; ancak onları yönetimi altına alamadı. Edebiyata ilgi duyan ve şairleri koruyan bir hükümdar olarak tanınan Mahmut Gazneli'nin, İran dili ve edebiyatının gelişmesinde önemli katkıları olmuştur. |
1 ek Mahmud Gaznevi |
Saat: 08:16 |
©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık