Sakarya Meydan Muharebesi'nin sebep ve sonuçlarý nedir?
 

Sakarya Savaþý

Kurtuluþ Savaþý sýrasýnda, Ankara Hükümeti’ne baðlý düzenli birliklerle Yunan kuvvetleri arasýnda Sakarya Ovasýnda yapýlan ve Yunan ilerlemesini kesin olarak durduran meydan muharebesi (23 Aðustos - 13 Eylül 1921).

I. Ýnönü (6- 11 Ocak 1921) ve II. Ýnönü (23 Mart-4 Nisan 1921) savaþlarýnda Türk direniþinin kýnlamamasý, Yunan tarafýnda Anadolu harekâtýnýn geleceði konusunda umutsuzluk yaratmýþtý, itilaf Devletleri’nin Yunanlýlara olan desteði de bu geliþme nedeniyle azalmýþtý. Askeri baþansýzlýðýn bir baþka sonucu ise Yunan silahlý kuvvetlerinde siyasal kamplaþmanýn derinleþmesiydi.

Bütün bu olumsuz koþullan ortadan kaldýrmak isteyen Yunan ordusu, Temmuz 1921’de yeni ve çok kapsamh bir saldýn baþlattý. Bursa’dan saldýnya geçen Yunan tümenleri çok geçmeden Kütahya ve Eskiþehir’i iþgal etti. Bunun üzerine Batý Cephesi Komutanlýðý, birliklerini Sakarya Irmaðýnýn doðu kýyýsýna çekti. Batý Cephesi Komutanlýðý karargâhýnýn da Ankara’nýn çok yakýnma taþýnmasý, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) büyük çalkantý yarattý. Bu ortamda 5 Aðustos’ta yapýlan uzun görüþmeler sonunda, Mustafa Kemal üç aylýk olaðanüstü yetkilerle baþkomutanlýðý üstlendi. Hükümet merkezinin gerektiðinde Kayseri’ye taþýnmasý konusunda hükümetin aldýðý karar kabul edildi. “Tekalif-i Milliye Emirleri”yle halka olaðanüstü yeni savaþ yükümlülükleri getirildi.

Sakarya meydan savaþý'nýn sonuçlarý:

1. bu savaþta türk ordusu 1 350’si subay olmak üzere (tüm subay mevcudunun beþte birinden çok) 22 998 ölü ve yaralý verirken, yunan ordusunun kayýplarý 37 363 kiþi oldu;
2. kazanýlan bu zaferin sevinci, Türkler açýsýndan Kütahya-Eskiþehir yenilgisinin kýrgýnlýðýný giderdi;
3. iþgalci-yunan ordusu Sakarya savaþý’ndan sonra artýk stratejik bir saldýrý yapma gücünü yitirdi;
4. Batý devletlerinde Ulusal ant’ý (Misaký milli) tanýma eðilimleri baþ gösterdi;
5. Fransýzlarla Ankara (20 ekim 1921), SSCB ve Kafkas Sovyet hükümetleriyle Kars (21 ekim 1921) antlaþmalarý imzalandý;
6. böylece iki savaþ cephesinden kurtulan Ankara hükümeti, silah ve donaným yardýmý da saðlamýþ oldu.

DEVAMI Sakarya Meydan Muharebesi (Sakarya Meydan Savaþý)

Yunanlýlar, Kütahya-Eskiþehir Muharebelerini kazandýktan sonra, Yunanlýlarýn bu baþarýlarýndan bahseden Ýngiliz Baþbakaný Lloyd George: "Milli Türk Kuvvetlerini yenmiþ bulunan Yunanistan'ýn Sevr Antlaþmasý esaslarýyla yetinemeyeceði" þeklinde ileri sürdüðü büyük vaatlerle Yunanistan'ý barýþa deðil taarruza teþvik etmiþtir.
Yunan Genelkurmayý, Kütahya-Eskiþehir Muharebelerinden (10-24 Temmuz 1921) sonra, Sakarya'nýn doðusuna çekilen Türk ordusuna son darbeyi indirmek amacýyla hazýrlýklarýný tamamlayýp harekete geçmiþtir. Bu arada Türk ordusu da kesin sonuçlu bir meydan savaþý için tüm birliklerini baþarýlý bir geri çekilme planýyla Sakarya'nýn doðusuna çekerek 100 km. geniþliðindeki bir cephe hattýnda toplamýþtýr.