[KK] Para ilk defa ne zaman kullan�lm��t�r?

PARANIN H�KAYES�
D�nyan�n her yerinde kullan�lan para ilk M.�'de 700. y�lda Lidya�l�lar taraf�ndan kullan�lm��tr.
�lk �a�lardan itibaren insanlar �e�itli mallar� para yerine kullanm��lard�r. �� b�l�m�n�n geli�mesiyle birlikte mallar�n mallarla m�badele edilmesi giderek zorla�m��t�r.Takas edilecek mallar�n de�erinin birbirine denk olmamas� , mal� arzedecek kimsenin her zaman bulunmamas� , mallar�n b�l�nebilme �zelliklerinin olmamas� �e�itli zorluklar ortaya ��karm��t�r.�rne�in bir at ile yirmi �l�ek bu�day de�i�tirmek isteyen bir kimsenin bir pazarda ayn� mal�n kar��l��nda on �l�ek bu�day veya be� �l�ek s�t �nerisi ile kar��la�mas� farkl� de�erlerin olu�mas�na neden olmu�tur.Zamanla b�lgelerin �zelliklerine g�re bir mal �zerinde anla��larak tk bir m�badele de�eri olu�turulmaya �al��lm��t�r.De�er �l��s�, fonksiyonu g�ren bu mala hesap paras� denilmi�tir. Hesap paras�n�n temsil etti�i mal�n �deme arac� olarak kabul edilmesi paral� ekonominin do�mas�ndaki en �nemli etken olmu�tur.�te yandan baz� mallar�n ta��nma ,b�l�nme ve biriktirme zorluklar�n�n bulunmas� madenlerin kullan�lmas�na yol a�m��t�r. �zellikle alt�n bak�rg�m�� gibi metallerin k��k par�alara b�l�nebilmelerinin yan�s�ra de�er �l��s� ve biriktirme fonksiyonlar�n� g�rmeleri yayg�n bir m�badele arac� olarak kullan�lmalar�n� sa�lam��t�r.

En eski para M.�. 2900 y�llar�nda kullan�ld�� alt�n ve g�m�� sikkeler oldu�u zannedilmektedir.Anadolu'da ise alt�n ve g�m��n do�al ala��m� olan elektrumdan bas�lan paralar m�badele arac� olarak dola��ma girmi�tir.Zamanla alt�n sikkeler d�� ticarette ve b�y�k �demelerde bak�r bronz gibi madenler de ufakl�k para olarak k��k �demelerde kullan�lmaya ba�lanm��t�r.�� piyasada en �ok kullan�lan �deme arac� ise g�m�� olmu�tur.18.yy'a kadar para sisteminin temelini te�kil eden g�m�� sikkelerin a��rl�� ve ayar� devlet�e tespit edilmekteydi. Para de�erinin �l��s� olarak g�m��n kullan�ld�� bu d�nemlerde alt�n sikkeler sadece k�l�e de�erleri �zerinden i�lem g�rm��t�r.G�m�� ve alt�n aras�ndaki de�er oran� serbest dalgalanmaya b�rak�lm��t�r.Devlet sadece kendisine ait veya imtiyaz verdi�i darphabelerde bas�lan g�m�� sikkelerin kab�l�n� zorunlu k�lmakla birlikte �zel ki�ilerede tu�ra resmi kar��l��nda ellerindeki k�l�elerden sikke kestirmek hakk� tan�nm��t�r. Alt�n �retiminin zamanla artmas� g�m��n de�erinin istikrars�zla�mas� alt�n sikkelerin de de�erinin d��mesine neden olmu�;bir �ok �lke g�m�� ve metal sistemlerinden vazge�erek �ift metal sistemine veya alt�n tek metal sistemine ge�mi�tir. Alt�n tek metal sisteminde para �l��s� alt�n da Darphanelerde �zel ki�iler sadece alt�n sikke kesitini bilmi� ,g�m�� sikkeler ise devlet taraf�ndan ve devletin tayin etti�i de�ere g�re tedav�le ��kar�lmas�nda Alt�n sikkeler Birinci D�nya Sava��na kadar tedav�ld kalm��t�r.

DEVAMI Para ve Paran�n Tarih�esi