MsXLabs

MsXLabs (https://www.msxlabs.org/forum/)
-   Turizm (https://www.msxlabs.org/forum/turizm/)
-   -   Türkiye'deki Antik Kentler - Çatalhöyük (https://www.msxlabs.org/forum/turizm/365661-turkiyedeki-antik-kentler-catalhoyuk.html)

ener 18 Mayıs 2011 12:29

Türkiye'deki Antik Kentler - Çatalhöyük
 
1 ek

Çatalhöyük


Konya’nın 52 km güneydoğusunda, Çumra ilinde Tarihöncesi yerleşmesi.
Alıntıdaki Ek 53799
Doğudaki Neolitik Çağa, batıdaki Kalkolitik Çağa ait olan yan yana iki höyükten oluşmaktadır. İngiliz arkeolog James Mellaart tarafından 1958’de saptanmış, 1961’de de kazılmaya başlamıştır. Mellaart’ın başka bir arkeolojik buluntu konusunda Türk makamlarının istediği bilgiyi vermekten kaçınması üzerine 1963’te durdurulan kazı, iki yıl sonra O. Gumey yönetiminde yeniden başlamıştır. Ama Gurney’nin, bu kazıda asistan olarak bulunan Mellaart’ı kendi yerine bırakıp ayrılması üzerine kazı izni iptal edilmiştir.

Üst üste 14 katın saptandığı Doğu Çatalhöyük, Karbon-14 yöntemiyle İÖ y. 6500-5650 arasına tarihlenmiştir. Yerleşme birbirine bitişik, ama duvarları ayrı evlerden oluşmaktadır. Bütünüyle kerpiçten ve farklı yüksekliklerde yapılmış tek katlı, düz damlı evlerin arasında yer yer avlular varsa da, sokak bulunmamaktadır. Evlere birbirlerinin damlarından geçilerek ulaşılmakta, kapı bulunmadığı için içeriye tepedeki bir delikten ve bir merdiven aracılığıyla girilmektedir. Dikdörtgen planlı evler çoğunlukla bir büyük ve bitişiğindeki by; iki küçük odadan (depo, kiler) oluşmakta, küçük odalara duvarlardaki deliklerden geçilmektedir.

Odalarda oturmak için topraktan sekiler yapılmıştır. Bu sekilerin altına, açık havada çürütüldüğü sanılan ölülerin kemikleri gömülmüştür. Az sayıda dizleri karnına çekik durumda (hoker) gömülmüş insan iskeleti de bulunmuştur. Ölülerin yanına armağan olarak erkekler için çeşitli silahlar, kadınlar için takı ve süs eşyası konmuştur. Bazı ahşap eşya, ile kürk, deri ve kumaş parçaları da ele geçen mezar armağanları arasındadır.

Çatalhöyük yerleşmesinde pek çok kutsal mekân ya da tapmak vardır. Sayı olarak hemen hemen her iki eve karşılık bir tapmak düşmektedir. Ev olsun, tapmak olsun, bütün yapıların duvarları aralıklarla konmuş ağaç dikmelerle pekiştirilmiştir. Bunların arasında kalan sıvalı yüzeyler evlerde geometrik bezeklerle, tapmaklarda daha renkli av sahneleriyle ve din törenlerini canlandıran resimlerle doldurulmuştur. Tapmak duvarlarında ayrıca koç ve boğa başları, leoparlar, boğa doğuran tanrıça vb gibi kilden yapılmış kabartmalar da yer almaktadır.
Çatalhöyük’teki önemli küçük buluntular arasında taştan ve pişmiş topraktan, en büyükleri ancak 30 cm’yi bulan insan ve hayvan heykelcikleri de vardır. Bunlar, bazen iki yanında leopar olan bir ana tanrıçayı, kucaklaşan bir tanrı çiftini, kucağında çocuğunu emziren ya da panter yavrularını tutan bir ana tanrıçayı temsil etmektedir.

Çatalhöyük’te ele geçen çanak çömlek parçalan çok değildir, ama gene de bunlann, kilden yuvarlanarak yapılan bantların halka biçimine getirildikten sonra üst üste konmasıyla oluşturulduğu anlaşılmaktadır.

Aletlerin çoğu doğal camdan (obsidyen) yapılmıştır. Ok ve mızrak uçları çoktur. Çakmaktaşından kazıyıcı ve oraklar da yaygındır. İlk yerleşmelerde aletler daha büyüktür. Üst katlarda ise boyutlarının küçüldüğü görülür. Cilalı ve sürtme taştan baltalar, öğütme ve perdah taşları (açkılayıcı), havan elleri, tokmaklar çok boldur.

Çatalhöyük’te köpeğin, en alt katlardan beri evcil olduğu görülür. Bulunan kemiklere göre en çok sığır eti yenmiş, öbür hayvanlar daha az avlanmıştır.

İlk yerleşmelerde yalnızca avcılık ve toplayıcılıkla geçinen Çatalhöyük insanları VI. kattan sonra tarıma geçmiş, kaplıca (einkorn) ve germik (emmer) buğdaylarıyla ekmeklik buğday, yalın arpa ve bezelye gibi tahıl çeşitlerini yetiştirmişlerdir. Ayrıca sığırı evcilleştirmişler, ama avcılığı da yoğun olarak sürdürmüşlerdir.

Batı Çatalhöyük’te İÖ 5500-5000 arasına, Kalkolitik Çağın başlarına tarihlenen bir yerleşme izlenir. Buradaki kazılar bir mevsim sürmüş ve yalnız iki sondaj çukuru açılmıştır. Bu nedenle ele geçen buluntular ancak sınırlı bilgi vermektedir. Çanak çömlek buluntuları oldukça ilginçtir. Bunların en yaygını omurgalı, geniş ağızlı kaplardır. Hamurlarında samanın katkı olarak kullanılmadığı çanak çömlekler iyi pişmiştir ve bazen astarlıdır. Bej ya da krem rengi açık renk zemin üstüne kahverengi, kırmızımsı kahverengi, pembe ya da kırmızı bantlar arasına yerleştirilmiş geometrik örgelerle bezenmiş, önce mat bir boya ile astarlanıp, sonra açkılanmışlardır.

kaynak: Ana Britannica


Safi 10 Ağustos 2016 01:11

1 ek

ÇATALHÖYÜK


Arkeol. Konya'nın 52 km güneydoğusunda, Çumra’nın 11 km kuzeyinde iki höyükten oluşan Tarih öncesi dönem yerleşmesi. 1958'de İngiliz James Mellaart tarafından saptanan höyüklerde, 1961-1965 arasında kazı yapıldı. Doğu Anadolu'nun en büyük ve önemli Yenitaş dönemi yerleşmelerindendir. Kazılarda ana toprağa ulaşılamamış, en derin açmada on dört yapı katı saptanmıştır. İ.O. 6800-5700'e tarihilenen yerleşmede evler bitişik düzende yapılarak dışa karşı korunaklı bir görünüm elde edilmiş, ayrıca scır duvarına gerek duyulmamıştır.
Alıntıdaki Ek 53798
Birbirinden farklı yükseklikteki yapılara çatılardaki açıklıklardan girilmektedir. Dikdörtgen planlı yapılar bir ana odayla yan bölümden (depo) oluşur. Kerpiç duvarlar ağaç hatıllarla güçlendirilmiştir. Odalarda toprak sekiler ocak, fırın, duvarlarda nişıs ortaya çıkarılmıştır. Evlerin duvarları kırmızı boyalı iken, ortaya çıkarılan bir başka yapı türünde duvarlar çok daha değişik biçimde süslüdür Bu yüzden, tapınak olduğu sanılan bu yapılara özellikle G.-B. kesiminde rastlanmıştır. Bunların duvarları çokrenkli geometrik motifler, doğal ve simgesel resimler av sahneleri, ölü gömme kültüyle ilgili sahneler, ana tanrıça ve çeşitli hayvan kabartmalarıyla süslüdür.

Ayrıca ana tanrıçayı çeşitli biçimlerde betimleyen heykelcikler bulunmuştur. Bunlar natüralist üslupla olmakla birlikte Hacılar’da ortaya çıkarılanlardan farklıdır. Doğu Çatalhöyük’te dönemin mimarlığını yanı sıra, yaşama biçimini de yansıtan önemli buluntular ortaya çıkarılmıştır. Bulgular, tarıma, hayvancılığa, ticarete ve sanayiye dayalı bir ekonominin varlığını kanıtlamaktadır. O dönemde Hasan dağından elde edilen obsidyen ve ılıcapınar tuz yataklarından sağlanan tuz hem kendi gereksinimleri için kullanılmış hem de dışa satılmıştır. Maden işçiliğinin yanı sıra dokumacılık da çok gelişmiştir. Bulunan kumaş parçaları dokumacılığın en eski örneklerindendir. Kumaş dokumada kullanılan tezgah ağırlıkları, ağırşaklar, dokuma tarakları oymacılığının da çok ileri olduğunu göstermiştir. El yapımı çanak çömlekler basit biçimli ve bezemesizdir. Ayrıca ağaçtan oyulmuş tepsiler, kaseler, ayaklı fincanlar, kutular bulunmuştur. Bunların yanı sıra taş ve kemik işçiliği, sepetçilik gibi sanat ürünlerine de rastlanmıştır.

Çatalhöyük Yenitaş dönemi kültürü Konya ovasının yanında Beyşehir, Seydişehir dolaylannda Karaman bölgesinde ve tüm Orta Anadolu'da etkili olmuştur. Ancak I.Ö. 5700’lerden sonra yerleşme sona ermiştir Bundan sonraki yerleşme Batı Çatalhöyük'te ortaya çıkarılmıştır. Bakırlaş dönemine tarihlenen (İ.Ö. VI. binyıl sonlan, V. binyıl başları) bu kesimde ayrıntılı kazılar yapılmamış, sondajlarla yetinilmiştir. Bu yüzden yerleşim biçimine ilişkin bilgiler sınırlıdır. Sondajlarda elde edilen buluntuların çoğunluğunu çanak çömlekler oluşturur. Genellikle geometrik bezemeli olan bu çanak çömlekler, Canhasan Bakırtaş dönemi buluntularıyla büyük benzerlik gösterir. Çatalhöyük buluntuları Ankara Anadolu medeniyetleri müzesi'nde sergilenmektedir

Kaynak: Büyük Larousse


Safi 10 Ağustos 2016 01:14

1 ek

Çatalhöyük


Konya ilinin Çumra ilçesine bağlı Küçükköy yakınında, Çarşamba Suyu'nun ovaya dağıldığı yerdeki höyük.

Yüksekliği 17 m Buradaki arkeolojik kazılara ilk olarak 1961 yılında İngiliz Arkeoloji Enstitüsü adına James Mellaart tarafından başlandı. Çatalhöyük'te, biri doğuda (neolitik zamana ait), biri batıda (kalkolitik zamana ait) olmak üzere iki yerleşim yeri bulundu. Yapılan kazılarda evlerin bitişik düzende yapıldığı ve evlere girişin tavandan olduğu görüldü. Ayrıca evlerin duvarlarında, kırmızı boyayla yapılmış, genellikle av ve dans sahnelerinin bulunduğu resimlere rastlandı. Çatalhöyük'te bulunan tarihî eserler arasında, taştan ve topraktan yapılmış heykelcikler önemli bir yer tutar. Ayrıca bulunan kimi tahıl kalıntıları, burada tarım yapıldığını kanıtladı. Çatalhöyük'teki uygarlığın İ.Ö. 7000 yılının ikinci yarısıyla 6000 yılının birinci yarısına ait olduğu saptanmıştır.
Alıntıdaki Ek 53800
Muhtemelen, bugüne kadar bulunmuş en eski ve en gelişmiş Cilalı Taş Devri yerleşim merkezidir. 1958 yılında James Mellaart tarafından keşfedilmiş, ilk kazıları 1961-1963 ve 1965 yıllarında yapılmıştır. 1993'te yeniden başlayan ve günümüze kadar devam eden kazılar Ian Hodder tarafından yönetilmektedir.
Tarih öncesi yerleşim birimleri Tunç Çağı'ndan önce terk edilmiştir. Bir zamanlar iki yerleşim birimi arasında Çarşamba Nehri'nin bir kanalı akmaktadır, ve yerleşim birimleri, ilk tarım zamanlarında elverişli sayılabilecek alüvyonlu toprak üzerine kurulmuştur. Evlerin girişleri üst kısımlarında bulunmaktadır.

Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & MsXLabs



Saat: 08:46

©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık