|
Weimar Cumhuriyeti MsXLabs & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & Vikipedi http://img97.imageshack.us/img97/1088/125pxflagofgermany32asp.png Bayrak http://img18.imageshack.us/img18/395/85pxwappendeutschesreic.png Arma
Weimar Cumhuriyeti (Almanca: Weimarer Republik), 1919 ile 1933 arasında Almanya'yı yönetmiş olan cumhuriyetin adıdır. Bu dönem Alman tarihinde Weimar Dönemi diye bilinir. Cumhuriyet ismini, I. Dünya Savaşı'ndan yenilgiyle ayrılınması sonucu, lavedilen Alman monarşisi yerine, milli meclisin yeni anayasayı oluşturmak için 1919 yılında toplandığı Weimar kentinden alır. Ancak cumhuriyet o dönemde hala kendini “Deutsches Reich” yani Alman İmparatorluğu olarak adlandırıyordu. Almanya'da liberal bir demokrasiyi yerleştirmek için yapılan bu ilk girişim, yoğun sivil anlaşmazlıkların olduğu bir döneme rastgeldi ve Adolf Hitler'in Nazi Partisi'nin iktidara gelmesiyle sona erdi. Aslında teknik olarak 1919 Anayasası II. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar yürürlükten kaldırılmadı. Ancak 1933 yılındaki Nazi Hükümeti düzenlemeleri, tipik “demokratik” sistemin mekanizmalarını tahrip etti, o yüzden 1933 Weimar döneminin sonu olarak kabul edilir. 1919-1933 yılları arasında, Almanya'daki cumhuriyet yönetimi. Adını, Ulusal Meclis'in ilk olarak toplandığı Weimar'dan alır. I. Dünya Savaşı'nın Almanya için ağır bir yenilgiyle sonuçlanması, ülkede bir dizi ayaklanmanın çıkmasına ve bir süre sonra imparatorun tahttan çekilmesine neden oldu. İlk ayaklanma 3 Kasım 1918'de Kiel'de çıktı. 7 Kasım'da önce Münih ve Braunschweig'da; 9 Kasım'da da, imparatorun ülkeyi terk etmesi üzerine tüm ülkede cumhuriyet ilân edildi ve sosyal demokrat iki lider olan Ebert ile Scheidemann'ın başkanlığında geçici bir hükümet kuruldu. Ayaklanmalar sonucu, daha sonra Alman Birliği'ndeki bütün devletlerin hanedanları devrildi. Ayaklanmalar cumhuriyetin ilânından sonra da sürdü. Karl Liebknecht'in önderliğindeki Spartakistler'in eylemleri gönüllü milis birlikleri oluşturularak kanlı bir şekilde bastırıldı. Ulusal Meclis, 6 Şubat 1919'da Weimar'da toplandı; Ebert geçici olarak devlet başkanlığına, Scheidemann başbakanlığa seçildi. 9 Temmuz'da Versailles Barış Antlaşması onaylandı. 31 Temmuz'da Weimar Anayasası kabul edildi. 30 Eylül'de Ulusal Meclis, Berlin'e aktarıldı. Bu arada savaş sonrası sıkıntıları sık sık siyasî bunalımlara, bakanların ve hükümetlerin istifasına neden olmaktaydı. 1920'de ayaklanmalar yeniden başladı. Hükümet kuvvetleriyle sağcı ve devrimciler arasında kanlı çarpışmalar oldu. 22 Haziran 1920'de yapılan seçimlerde sağ partiler Sosyalistler ile Demokratların aleyhine çok büyüdüler. Versailles Barış Antlaşması koşullarının uygulanmasında ortaya çıkan güçlükler, bir yandan ülke içinde hoşnutsuzluğa ve hükümet bunalımlarına bir yandan da Almanya ile galip devletler arasında anlaşmazlıklara ve gerginliklere yol açmaktaydı. Almanya'nın bir bölüm toprakları, Versailles Antlaşması bahane edilerek komşuları tarafından işgal edildi. Polonyalılar Silezya'nın bir bölümünü, Fransızlar Ruhr Bölgesi'yle Ren Irmağı'nın sağ kıyısında bulunan Alman topraklarını elde etti. İç karışıklıklar ise 4 Mayıs 1924'te yapılan seçimlere kadar sürdü. Ülkenin çeşitli bölgelerinde çıkan ayaklanmalar güçlükle bastırılabildi. Bütün olumsuz koşullara karşın Weimar Cumhuriyeti, ülkenin bütünlüğünü korumayı ve varlığını sürdürmeyi başarmaktaydı. Londra Konferansı'nda (16 Temmuz-17 Ağustos 1924) Almanya'nın savaş tazminatını belli bir plâna göre ödemeyi kabul etmesi üzerine Fransızlar da Ruhr Bölgesi'ni boşaltmaya söz verdiler. 28 Şubat 1925'te Cumhurbaşkanı Ebert'in ölmesiyle başlayan siyasî mücadele 26 Nisan'da Feldmareşal von Hindenburg'un cumhurbaşkanlığına seçilmesiyle sona erdi. Bu tarihten sonraki dönemde, içte ekonomik ve malî kanunların çıkarılmasına ağırlık verilirken dışta barış ve işbirliği siyaseti uygulanarak Almanya'nın durumu düzeltilmeye çalışıldı. Ancak bir yandan da sık sık hükümet değişiklikleri olmaktaydı. 1930'da Fransızlar Ren bölgesini boşalttılar. 1929'da patlak veren ekonomik buhran Almanya'yı da çok ağır bir biçimde etkiledi. Ekonomik güçlükler, işsizlik günden güne artarken partiler arasındaki siyasî mücadele de şiddetlenmekteydi. Bu koşullarsa radikal partilerin güçlenmesi sonucunu doğurdu. Hindenburg, 1932 seçimlerini güçlükle kazanırken Nasyonal Sosyalistlerin lideri Hitler ve Komünistlerin adayı ThŠlmann önemli sayıda oy aldılar. 1920'de kurulmuş olan Nasyonal Sosyalist Parti, aynı zamanda, 1932 seçimleriyle Reichstag'a en büyük parti olarak girdi. Ülkenin içinde bulunduğu sosyal ve siyasî karmaşa ortamı büyük kitlelerin, özellikle gençlerin Nazi etkisine girmesine yol açıyordu. Hindenburg 30 Ocak 1933'te Hitler'i başbakanlığa atadı. Hitler kısa sürede bütün iktidarı elinde topladı; siyasî partileri kapattı, Reichstag'ı kukla durumuna düşürdü ve "Führer" sıfatıyla ülkeyi tek başına yönetmeye başladı. Böylece Weimar Cumhuriyeti de sona ermiş oldu. |
| Saat: 19:04 |
©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık