|
merhaba . içinde ses olayları olan şiirleri ses olayları ile birlikte paylaşırsanız veya özelden gönderirseniz sevinirim . şimdiden teşekkür ediyorum herkese :) |
Ses Olayı Nedir? Kelimelerde zamana ve sahaya bağlı olarak sürekli değişmelerin, gelişmelerin olması dilin canlılığının bir göstergesidir. Dil durağan değil, dinamik bir yapıya sahiptir. Dilin söz varlığını oluşturan kelimelerdeki sesler, heceleri ve kelimeleri oluştururken tarihî süreç içerisinde düşerler, yer değiştirirler, türerler, başka seslere benzerler. İşte bütün bunlar, ses bilgisi başlığı altında incelenir. Dilde ses olayları, çeşitli sebeplerden kaynaklanır. Ses olaylarının sebepleri A) Dilin ses özellikleri: Türkçede kelime sonunda b, c, d, g sesleri olmadığı için Arapça kitâb kelimesi Türkçeye kitap şeklinde geçmiştir. Uzun ünlü olmadığı için de â ünlüsü kısalarak normal a’ya dönüşmüştür. B) Başka seslerin etkisi: Bazı sesler, yanlarındaki diğer seslere etki ederek onları kendilerine benzetirler, değiştirirler. Meselâ, anbar kelimesindeki b sesi, yanındaki n’ye etki ederek onu, kendisi gibi dudak ünsüzü olan (m) yapmıştır. Böylece kelime, ambar şekline dönüşmüştür. Yaşıl kelimesinin yeşil’e dönüşmesinin sebebi, y ve ş seslerinin inceltici etkisidir. C) Vurgu: Türkçede orta hece vurgusu genellikle zayıf olduğu için bu hecedeki ünlüler bazen daralır bazen de düşerler: Tasarıla> tasarla, besileme> besleme, yalınız > yalnız vb. gibi. D) Zayıf sesler: ğ, h, ı, l, n, r, y, z sesleri zayıf sesler olduğu için bazı ses olaylarına sebep olurlar: ağabey > âbi, hastahane > hastane, pek iyi > peki, bir daha> bi daha, soğan> soan, uğur> uur, ınanmak > inanmak. E) Söyleyiş güçlüğü ve kakofoni: Bazı seslerin yan yana gelmesi söyleyiş güçlüğüne veya kakofoniye sebep olur. Bu durumda bazı ses olayları olur: büyükcek > büyücek, küçükçük > küçücük, ufakcık > ufacık. Ses olaylarının sebebini, dildeki en az emek yasasına bağlamak mümkündür. DİLİMİZDEKİ BAZI SES OLAYLARI Daha önce gördüğümüz yumuşama ve sertleşme ses olaylarındandır. Bunlardan başka şu ses olayları vardır: 1- Kaynaşma Ünlüyle biten bir sözcüğe ünlüyle başlayan bir ek getirilince, araya bir ünsüz girer. Bu ses olayına kaynaşma, araya giren seslere de kaynaştırma harfleri denir. Kaynaştırma harfleri dört tanedir: y s ş n (Kolaylık: Yaşasın) Örnek: Bahçe-n-in, iki-ş-er, kapı-s-ı, oda-y-a ... 2- Hece (ses) (ünlü) Düşmesi İki heceli bazı kelimeler, ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında, ikinci hecedeki dar ünlülerini yitirirler. Bu olaya ünlü düşmesi denir. Örnek: Burun - bur-u-nu - burnu (Düşen ses -u-) Emir - em-i-ri - emri (Düşen ses -i-) Fikir - fik-i-ri - fikri (Düşen ses -i-) İçeri - içer-i-si - içersi (Düşen ses -i-) Ne + için - niçin (Düşen ses -e-) Ne + asıl - nasıl (Düşen ses -e-) Nerede - nerde (Düşen ses -e-) 3- Ses Türemesi Bazı kelimeler bir ek veya yardımcı fiille birleşirken yeni bir ses türetirler. Örnek: Az-cık - azıcık (Türeyen ses -ı-) Zan-etmek - zannetmek (Türeyen ses -n-) Öp-cük - öpücük (Türeyen ses -ü-) 4- Ses Değişmesi Bazen bir ses başka bir sese dönüşebilir. Örnek: İyi-idi - iyiydi (i - y oldu.) Saygı-ile - saygıyla (i - y oldu.) Kayıp-oldu kayboldu (p - b oldu, ayrıca ses düşmesi var.) |
Ses olayları nedir, verilen örnek üzerinden gösterir misiniz? Düşünce Yillar var ben onu hiç unutmadim O beni sorar mi hatirlar mi ki? Büsbütün silinip gitti mi adim? Gönlünün vefasi bu kadar mi ki? Döktügü yaşlari unutmuş mudur? Kendini aldatip avutmuş mudur? Vaadini tutmuş mu unutmuş mudur? Şimdi başkasina meyli var mi ki? Bilsem uzaklarda kimler agliyor Kimlerin kalbini aşki dagliyor? Acep kederli mi yas mi bagliyor? Yoksa eskisinden bahtiyar mi ki? |
İnsanlar dalgasına tutulmuş bir gemiyim! Sağa sola sallanıp,bakın,çırpınıyorum; Fakat bilmem ki sarhoş onlar mıdır,ben miyim; İnsanlar dalgasına tutulmuş bir gemiyim! Deliklerim açıldı tazyikinden suların; Kudurmuş denizinde hakkın çırpınıyorum! Güverteyi yıkıyor çığlığı yolcuların. Kudurmuş denizinde hakkın çırpınıyorum! Gittikçe kabarıyor,amanın,bu dalgalar; Ufuk sise gömülü,ne gelen var ne giden. Kaptan imdat düdüğü durmadan çalar! Kaptan imdat düdüğü beyhude çalar! Ne zaman kara yüzü göreceğim,ne zaman! Bir ümit dağılıyor çıkan her nefesimden. Batacağım galiba bir limana varmadan! Ne zaman kara yüzü göreceğim,ne zaman. |
Ses olayları Bir şiir bulup üzerindeki ses olaylarını inceleyip yazar mısınız? En geç cuma gününe gidecek ama yarın götürmessem hoca puan kıracak yardımmm. :*( |
İnsanlar dalgasına tutulmuş bir gemiyim! Sağa sola sallanıp,bakın,çırpınıyorum; Fakat bilmem ki sarhoş onlar mıdır,ben miyim; İnsanlar dalgasına tutulmuş bir gemiyim! Deliklerim açıldı tazyikinden suların; Kudurmuş denizinde hakkın çırpınıyorum! Güverteyi yıkıyor çığlığı yolcuların. Kudurmuş denizinde hakkın çırpınıyorum! Gittikçe kabarıyor,amanın,bu dalgalar; Ufuk sise gömülü,ne gelen var ne giden. Kaptan imdat düdüğü durmadan çalar! Kaptan imdat düdüğü beyhude çalar! Ne zaman kara yüzü göreceğim,ne zaman! Bir ümit dağılıyor çıkan her nefesimden. Batacağım galiba bir limana varmadan! Ne zaman kara yüzü göreceğim,ne zaman.[/QUOTE] Şiirde bulunan ses olayları nelerdir? |
Alıntı:
|
Misafir şiirindeki ses olaylarI |
| Saat: 05:28 |
©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık