George Stephenson

(d. 9 Haziran 1781, Wylam, Northumberland - ö. 12 Aðustos 1848, Chesterfield, Derbyshire, Ýngiltere)
lokomotif yapýmý ve demiryolu taþýmacýlýðýnýn öncülerinden biri olarak kabul edilen Ýngiliz mühendis ve mucit.

Stephenson’m babasý Newcastle upon Tyne’daki bir maden ocaðýnda, sulan dýþan pompalamakta kullanýlan Newcomen buhar makinesinin operatörü olarak çalýþýyordu. Stephenson da okula gitmeyip babasýnýn yanýnda çahþmaya baþladý. On dokuz yaþýnda Newcomen makinesi operatörü oldu. Daha sonra bir gece okulunda okuma yazmâ öðrendi. Kýsa bir süre makine operatörlüðünün yaný sýra ayakkabý ve saat onarýmcýlýðý ve terzilik gibi iþlerle de uðraþtý. Ama mekaniðe, özellikle de buhar makinelerine büyük ilgi duyuyor ve sürekli olarak bu alanda kuramsal bilgi edinmeye çalýþýyordu.

1804’te Grand Allies madencilik þirketinin Killingworth’teki maden ocaðý vinçlerinin yöneticiliðine, 1812’de de bu þirketin sahip olduðu tüm ocaklarda kullanýlan makinelerin ustabaþýlýðma getirildi. 1813’te, yakýnlardaki bir ocakta kömürün dýþan taþýnmasýnda kullanýlan, John Blenkinsop’un geliþtirmiþ olduðu “tekerlekli buhar kazaný”ný inceledi. Blenkinsop, makinenin aðýr vagonlarý düz, ahþap raylar üzerinde çekemeyeceðini düþünerek, makinesine aynca bir mandallý çark eklemiþti; bu çark raylann arasýna döþenen üçüncü bir diþli ray üzerinde yol alýyordu, ama bütün bu düzenek sýk sýk bozuluyordu.

Stephenson daha verimli ve etkili bir makine tasanmý geliþtirdi ve Grand Allies’m sahibi Lord Ravensworth’ün mali desteðiyle 25 Temmuz 1814’te, sekiz vagon çekebilen ve saatte 6 km’lik hýzla 30 ton kömür taþýyabilen “Blucher” adlý buhar makinesini yaptý. Bir süre sonra, dýþan atýlan kullanýlmýþ buhann yerine hava dolmasýný saðlayan üstten baca sistemini geliþtirerek “Blucher”in çekiþ gücünü daha da artýrdý. Bu yeni tasanm lokomotifin gerçekten kullanýþlý bir araç durumuna gelmesini saðladý.
Stephenson sonraki birkaç yýl boyunca Killingworth ve bazý baþka ocaklar için çok sayýda lokomotif yaptý. Bu arada özel bir madenci güvenlik lambasý geliþtirerek ün kazandý.

Stephenson 1821’de, Stockton- Darlington Demiryolu projesi yetkililerini, vagonlarýn atla çekilmesi yerine buharlý lokomotif kullanýlmasý yolunda ikna etmeyi baþardý, aynca bu lokomotifin ve hattýn yapým iþinin kendisine verilmesini saðladý. Newcastle’da kurduðu fabrikada bu amaçla geliþtirdiði “Active” adlý (sonradan “Loco- 309 Stephenson, Robert motion”) lokomotif, 27 Eylül 1825’te 450 yolcu taþýyan tren katanný saatte yaklaþýk 24 km hýzla Darlington’dan Stockton’a kadar çekerek gerçek anlamdaki ilk demiryolu taþýmacýlýðýný gerçekleþtirdi. Stephenson bir süre sonra Liverpool ve Manchester arasýnda 64 km’lik demiryolu hattýnýn yapýmýyla görevlendirildi. Yapým çalýþmalan sýrasýnda bazý çiftçi ve toprak sahiplerinin þiddetli tepkileriyle karþýlaþmakla birlikte, demiryolunu beþ yýlda tamamladý.

Liverpool-Manchester Demiryolu hizmete girmeden (15 Eylül 1830) yaklaþýk bir yýl kadar önce, demiryolunda kullanýlacak lokomotifin belirlenmesi amacýyla bir yarýþma düzenlendi (1829). Dört lokomotifin katýldýðý yarýþmada birinciliði, Stephenson’ýn saatte yaklaþýk 58 km hýza ulaþan “Rocket”ý kazandý. Stephenson’m Newcastle’daki fabrikasýnda yaptýðý sekiz lokomotif Liverpool-Manchester Demiryolu’nda kullanýldý. Bu geliþmelerin hemen ardýndan demiryolu taþýmacýlýðý Ýngiltere, Avrupa ve Kuzey Amerika’da hýzla yaygýnlaþtý. Stephenson ise demiryolu yapýmý, köprü tasanmý ve lokomotif üretimi konularýndaki sorunlann çözümünde en uzman kiþi oldu. Stephenson Midlands’da (Ýngiltere) çok sayýda demiryolu hattý döþedi, Ingiltere ve öbür ülkelerdeki pek çok demiryolunun yapým çalýþmalannda danýþmanlýk yaptý.

STEPHENSON (George)

Ýngiliz mühendis
(Wylam, Nevvcastle yakýnýnda, 1781 - Tapton House, Chesterfield, 1848).

Bir maden ocaðýnda ateþçi olarak çalýþan bir iþçinin oðluydu, 1802'de Willington Quay taþkömürü ocaklarýnda makinist ol
du, 1804'te Killingworth maden ocaklarýna gitti, 1812’de, burada mühendisliðe atandý. 1813’te ilk kez, kaygan tekerleklerin kaygan bir yüzeye aderansý ilkesini anlayarak demir raylar üzerine yerleþtirilince, kendi aðýrlýðýndan baþka kömür yüklü birkaç vagonu da çekebilecek buharlý bir lokomotif yapmayý düþündü. Blucher adlý lokomotif 25 temmuz 1814'te denendi ve büyük bir baþarý kazandý. 1822’de Stephenson, yapýmý süren Stockton-Darlington demiryollarý yönetimini ikna ederek çekiþin hayvan gücü yerine buhar gücüyle gerçekleþtirilmesini saðladý. 27 eylül 1825’te, ilk kez bu hatta, Stephenson' un lokomotifiyle iþleyen bir yolcu treni sefere baþladý; lokomotife önce Aotive, sonra da Locomotion adý verildi. Bundan sonra. Stephenson'un en önemli çalýþmasý, Liverpool-Manchester demiryolunun yapýmýdýr (1826-1830). ilk kez bu hatta çizim çalýþmasý yapýldý, demiryolunun geçtiði yerlerde sanat yapýlarý, iþaret sistemleri, su, kömür vb. besleme düzenekleri tasarlandý.

Bu arada Stephenson, lokomotifin buhar çýkýþ borusunu bacaya baðlamayý düþündü; böylece çekiþ arttý, aynca, Fransa’da Marc Seguin ile ayný zamanda, lokomotife borulu ýsýtma ilkesini uygulamayý tasarladý. Bu düþüncelere dayanýlarak yapýlan The Rocket (''Roket”) Rainhill’de birkaç lokomotif tipinden birini benimsemek amacýyla yapýlan yarýþta büyük baþarý kazandý (1829). 1830 ve 1840 arasýnda Stephenson çok sayýda Ýngiliz hattýnýn yapýmýný yönetti.

—Oðlu, ROBERT
(WÝllington Quay, Northumberland, 1803 - Londra 1859)
özellikle Stockton-Darlington, Liverpool-Manchester ve Londra-Birmingham demiryolu hatlarýnýn yapýmý sýrasýnda babasýnýn çalýþmalarýna katýldý. 1827'de babasýnýn, Nevvcastle'da kurduðu lokomotif yapým fabrikasýný yönetmekle görevlendirildi. Bir yandan, Ýsveç, Danimarka, Belçika, Ýsviçre ve Mýsýr'da demiryollarý yapýmý için çalýþýrken, bir yandan da kendi buluþu olan boru köprülerin yapýmýna katkýda bulundu. Demir ve taþtan yapýlan Newcastleuporý-Tyne viyadükünü, Ingiltere’yi Anglesey adasýna baðlayan Britannia köprüsünü, Conway köprüsünü ve Montreal’de, Saint Lawrence üzerindeki Victoria köprüsünü yaptý.

George Stephenson

(1781 Wyalam-1848 Chesterfield)
Ýngiliz mühendisi; demiryolu araçlarýnda buharlý cer sisteminin yaratýcýsý.

Bir maden iþçisinin oðludur. Öðrenimini çok güç þartlar altýnda, gece okullarýna giderek tamamladý. 1804'te gittiði Killingworth'den mühendis olarak çýktý. Ýlk buharlý cer deneyi, Blucher adlý lokomotifidir. Bu lokomotif 25 Temmuz 1814'te denendi ve sonuç çok baþarýlý oldu. 1821'de Stephenson, Stockton-Darlington arasýnda plânlanan demiryolu yöneticilerine, vagonlarý atlarla çekecek yerde lokomotifle yürütmek fikrini kabul ettirdi. 27 Eylül 1825'te, bu hat üzerinde, "Locomotion" adý verilen ve saatte 24 km. hýz yapabilen bir Stephenson lokomotifinin çektiði ilk yolcu treni çalýþmaya baþladý. Hayvanlarla çekilen vagonlarýn önüne artýk lokomotifler geçti ve demiryolu taþýmacýlýðý baþladý.

Stephenson'un bundan sonraki baþarýsý, Liverpool-Manchester demiryolu hattýnýn kuruluþudur (1826-1830). Daha sonra Marc Seguin'in tasarladýðý borulu ýsýtma ilkesini lokomotife uyguladý. Bu sisteme göre yaptýðý ve "Rocket" adýný verdiði lokomotifi, Liverpol-Manchester hattýnda kullanýlacak lokomotif tipini seçmek için yapýlan yarýþmada, saatte 58 km. hýzla birinci seçildi. Oðlu Robert, babasýna buluþ ve çalýþmalarýnda yardýmcý oldu. Ayrýca, kendi buluþu olan borulu köprüler de inþa etti.