[KK] S�blimle�me

MsXLabs (https://www.msxlabs.org/forum/)

- Kimya (https://www.msxlabs.org/forum/kimya/)

- - S�blimle�me (https://www.msxlabs.org/forum/kimya/455973-sublimlesme.html)

S�blimle�me

Bir maddenin kat� evreden s�v� evreye ge�meden buharla�mas� ya da buhar h�lindeki maddenin s�v�la�madan kat�la�mas�. B�t�n kat�lar ��l� noktalar�n�n alt�nda s�blimle�irler. Dolay�s�yla s�blimle�me, safla�t�rma amac�yla kullan�labilir. Ancak bu olay�n, yeterince y�ksek bir s�cakl�k ve h�zda ger�ekle�ti�i madde say�s� �ok s�n�rl�d�r.

Kat� maddelerin �s�t�l�nca, ara bir hal olan s�v� h�le ge�meden do�rudan gaz h�le ge�mesine s�blimle�me denir ve endotermik faz de�i�imidir. Faz diyagram�ndaki ��l� noktan�n alt�nda ger�ekle�ir.

Normal bas�n� alt�nda �o�u kimyasal bile�ikler ve elementler de�i�ik s�cakl�klarda �� farkl� �zellik g�sterirler. Bu durumlarda kat� halden gaz hale ge�i� i�in ara bir hal olan s�v� hal gereklidir. Burada bahsedilen bas�n� maddenin k�smi bas�nc�d�r, t�m sistemin bas�nc� (atmosfer bas�nc�n� vs. kapsar) de�ildir. Gereken buharla�ma bas�nc�na belli bir s�cakl�kta sahip olan b�t�n kat�lar genellikle s�blimle�ebilir. Karbon, arsenik gibi baz� maddelerin ��l� noktalar�n�n yuksek olmas� dolay�s�yla s�blimle�mesi, eriyip buharla�mas�ndan daha kolayd�r.
S�blimle�me endotermik bir hal de�i�imi oldu�undan d��ar�dan enerji absorbe eder. S�blimle�me entalpisi, f�zyon entalpisi ve buharla�ma entalpisinin toplam� olarak hesaplanabilir.

�rnekler

Karbondioksit

Kat� karbondioksit -78,5 �C'de atmosfer�k bas�n� alt�nda s�blimle�ir. S�v� karbondioksit ise ��l� noktan�n �zerinde s�cakl�k ve bas�n� degerlerinde elde edilebilir (5,2 atm, -56,4 �C).

Su

Kar ve buz erime noktas�n�n alt�nda �ok yava��a s�blimle�ebilir. Bu durum �slak �amas�rlar�n dondurucu s�cakl�kta as�l�p sonradan kuru olarak al�nmas�n� sa�layabilir.

S�blimle�en maddelere �rnekler

Naftalin ve arsenik s�blimle�meye �rnek olarak di�er ak�lda kal�c� maddelerdir.

MsXLabs.org & Morpa Genel K�lt�r Ansiklopedisi

S�BL�MLE�ME
a. Kim. Kat� bir maddenin uygun bas�n� ve s�cakl�k ko�ullar�nda s�v� hale ge�meden do�rudan gaz durumuna d�n��mesi. (E�anl. U�UNMA, U�UNUM.) [Bk. ansikt. b�l.]

�Uz. havc.

Y�zden s�blimle�me, bir �eperin ana malzemesinin y�ksek �s�l� bir ak� etkisiyle s�blimle�mesi.
Y�zden s�blimle�me tekni�i, kimi roket-motorlar�n l�lesinin i� y�zeyini, g�d�ml� mermi ba�l�klar�n�n ve atmosfere b�y�k bir h�zla giren uzay ara�lar�n�n d�� b�l�mlerini korumak i�in bu olaydan yararlanan teknik. (Bu tekni�i uygulamak i�in, metaller ve �zellikle de karma malzemeler kullan�l�r.)

�ANS�KL. S�blimle�me, ancak ilgili maddeye �zg� ��l� noktan�n alt�ndaki bir bas�n� ve s�cakl�kta meydana gelen birinci dereceden bir faz ge�i�idir Bu, s�v�-buhar ge�i�ine benzer bir olayd�r (buharla�ma).

Kaynak: B�y�k Larousse

s�blimle�me
U�UNUM olarak da bilinir, bir maddenin kat� halden s�v� hale ge�meden do�rudan do�ruya gaz (buhar) haline d�n��mesi. Kuru buzun (donmu� karbon dioksit) atmosfer bas�nc�nda ve normal s�cakl�kta buharla�mas� s�blimle�meye bir �rnektir. S�blimle�me, buhar bas�nc� ile s�cakl�k aras�ndaki ba��nt�dan kaynaklan�r. Besinlerin dondurularak kurutulmas�nda, suyun donmu� haldeki besinden y�ksek vakum alt�nda s�blimle�tirilmesi i�lemi uygulan�r.

kaynak: Ana Britanica