|
Elam İmparatorluğu / Elamite İmparatorluğu (MÖ 2700 - MÖ 660) Vikipedi, özgür ansiklopedi Elam, Güneydoğu Mezopotamya'ya verilen addır. Elamlar ya da Elamlılar, MÖ 1400'den itibaren Güneydoğu Mezopotamya'da varlık göstermişlerdir. Sümer ve Akkad'ın doğusunda, bugünkü İran'ın güneybatısındaki Huzistan eyaletinde ve Fars eyaletinin batısında yer almıştır. Sümerler ve Akadlar ile birçok savaş yapan Elamlılar, zaman zaman bu devletlerin boyunduruğunu kabul etmişlerdir. Başkenti Sus şehri olan Elamlar, bilim ve teknikte ileri olmamalarına rağmen güzel sanatlar ve süsleme alanında büyük gelişme göstermişlerdir. Tarımla ilgilenen Elamlılar çok tanrılı dinlere inanmışlardır. Elamlar, Sümerlerin doğusunda yaşamışlar ve bölgede kalıcı bir eser bırakmamışlardır. MÖ 3000'den MÖ 640'a kadar varlıklarını korumuşlardır. Site şehir devletleri şeklindedirler. Kendilerine özgü bir dil, yazı ve kültüre sahip olan Elamlıların, kökeni tam olarak bilinmemekle birlikte Sami kökenli oldukları sanılmaktadır. Asurlular tarafından ortadan kaldırılmışlardır. Elamca ve Türkçe bazı kelimeler
|
Maddelerle Tarih Elamlar
|
Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & MsXLabs.org Elam İlk Çağ'da, Mezopotamya'da Dicle Nehri'nin batısında, Sümer Ülkesinin doğusunda bir bölge. Yapılan araştırmalar sonucu bu bölgenin İ.Ö. IV. binden itibaren meskûn olduğu anlaşılmıştır. Bölgenin en ünlü ve büyük şehri Sus'tu. Elam dili (Elamca) Asya kökenlidir. Elamlılar, çiviyazısını biraz değiştirerek kullandılar. Sus bölgesi, siyasî bakımdan İran, coğrafî bakımdan Mezopotamya Ovası'nın devamı olan bir ovada bulunuyordu. Bu da, çeşitli yerlerden gelen kültürlerden, büyük ölçüde etkilenmesine yol açtı ve Elam bir kültür beşiği oldu. Yarı efsanevi metinlerde III. binyıldan başlayarak Elamlıların adı geçer. Avan Hanedanı'ndan iki Elamlı kral Akad Kralı Sargon'a karşı savaştılar (2800 yılları). Sus'ta daha sonra Akad egemenliği kuruldu, bundan sonra da krallık Simaş hanedanına geçti. Sonraki yıllarda III. Ur, sonra da Larsa hanedanları Elam'da hüküm sürdü. I. Babil hanedanı devrinde ülke Sukkal'lar (yüksek komiserler) tarafından yönetildi. Bu rejim Kassit istilâsıyla sona erdi ve Elam, birkaç yüzyıl boyunca tarihten silindi. Elam Kralı Hurpatila, Kassitleri Babil'den atmayı başardı (İ.Ö. 1340 dolayları). Elam, Kassit Kralı Kurigalzu tarafından Babil ülkesine eklendiyse de yeniden bağımsızlığına kavuştu. Daha sonra, Asurluların egemenliği altına girdi. İ.Ö. 1150-820 arasındaki karanlık dönemden sonra, adı bilinen ilk Yeni-Elam Kralı Humban-Nugaş, II. Sargon'u bozguna uğrattı. Asurlular ile yapılan savaşlara son vermek istendiyse de halk Babil ve Asur yanlıları olarak ikiye ayrıldı. Elam kralları birbiri ardınca tahttan indirildi ve ülke Asurlular tarafından ikiye bölündü. Yapılan savaşlarda Asurlular Elam'a girerek, Pers sınırlarına kadar ilerlediler. Daha sonra Akamanışların egemenliği altına giren Elam halkı, I. Dara zamanında ayaklandı. İskender'in fethine kadar Pers İmparatorluğu'nun satraplıklarından biri olarak kaldı. Ülke 312'de Selevkos tarafından işgal edildi. Elam'da baştanrı, gök tanrısı olan Şamas'tı. Elamlılar Sümerlerle ilişki kuran kavimlerin başında gelmekteydi. Sanat alanında Sümer ve Keldani sanatlarına yakın olan Elamlılarda çömlek, kabartma, heykel ve madenî eşya (silâh) yapımı gelişmişti. |
Elam (Farsça: ایلام, Elam dilinde Haltami), İran'ın güneybatısında var olmuş antik bir medeniyet ve tarihsel bölge. Elam ülkesi, bugünkü İran'ın güneybatısındaki Huzistan Eyaleti ve civarındaki topraklara denk düşer. Elam'ın başkentinin Susa olmasından dolayı eski kaynaklarda bazen Susiana olarak geçer. Elam, tarihöncesi dönemin sonlarından itibaren Mezopotamya ile yakın ilişkili bir medeniyet olarak yükseldi. Elamlılar, Mezopotamya'dan etkilenerek Sümer-Akad çiviyazısını benimsediler. Elam, İran Platosu üzerinde, merkezi Anşan ve Susa(Şuşan) olan krallıklardan oluşuyordu. Elam, İran kültür ve medeniyeti'nin teşekkülünde çok önemli bir role sahiptir. Elam dili, izole dil olarak kabul edilmektedir. |
| Saat: 17:15 |
©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık