Bisiklet Nedir?

Bisiklet

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Cykel.JPG/300px-Cykel.JPG

Bir bisiklet

Bisiklet, motorsuz, iki tekerlekli, pedall�, insan g�c� ile ilerleyen bir ula��m arac�.
Bisiklet sporunun da arac�d�r. Yar�� bisikleti, da� bisikleti, �ehir bisikleti, motorlu bisiklet, BMX, yatay bisiklet (recumbent), �ift ki�ilik bisiklet (tandem) gibi t�rleri vard�r. Vitesli ve vitessiz t�rleri bulunmaktad�r. �lk bisiklet 1791'de Sivrac'�n bisikletiydi. Bunun bir direksiyonu (gidonu) bile yoktu. 1817'de ilk defa gidonlu bisiklet bulundu (Karl Drais) ve 1839'da Mac Millan'�n ilk pedall� bisikleti bulu�u bu g�nk� bisikletlerin tasla��n� olu�turdu.

Bisikletin tarihi

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Ordinary_bicycle01.jpg/180px-Ordinary_bicycle01.jpg

�lk bisiklet �ok ilkel bi�imde 12. y�zy�lda �in'de g�r�lm��t�r. Frans�z Sirvac yapt�� sa� ve sol ayaklar�n itmesiyle y�r�yen bisiklet yapm��t�r. "Celerifere" ad�n� ta��yan bu alet 1791 tarihlidir. Baron Karl Von Drais, Drais de Senerbol'un yapt�� bisikleti geli�tirmi� ve bisiklete gidon eklemi�tir. Bu bisiklet 1816 y�l�nda yap�lm��t�r. Bu bisiklet tahtadan imal edilmi�tir. 1818'de bisiklette metal kullan�lmaya ba�lanm��t�r.
Leonardo Da Vinci'nin �izimleri kullanarak ilk pedall� bisikleti �reten Kirkpatrick Mac Millan'd�r. 1839-1840 y�llar� aras�nda �sko�ya'da yap�lan bu bisiklet, halen Londra Science Museum'da sergilenmektedir. 1855'te Frans�z Ernest Michaux'un bisikleti pedal� etkin olarak kullanm��t�r. 1870ten sonra geli�tirilen yeni bisikletlere "Bicyole" denilmi�tir. Bu modelde �n tekerli�in �ap� bir ila 1,5 metre aras�nda de�i�mi�tir.
�lk seri �retim bisiklet "Michaux Company" taraf�ndan yap�lm��t�r. �irket, y�lda y�zk�rk bisiklet �retiyordu. Bisikletin ilgi g�rmesi d�nemin devletlerinin de dikkatini �ekmi�tir. 1800'lerin ikinci yar�s�nda Fransa Savunma Bakanl�� bisiklet �retimini destek vermi� ve 1871'de imal edilen bisikletlerAlmanya ile yap�lan sava�ta kullan�lm��t�r.
Trufaut, i�i bo� kau�uk lasti�ini bulmu�, bunu �ngiltere'de e�it tekerlekli komple kadrolu, bilyal� ve milli bisikletlerin yap�lmas� ve ard�ndan ortadan katlanan portatif bisikletler izlemi�tir.
�rlanda'da 1888 y�l�nda haval� plastik biskletler piyasaya s�r�lm��t�r. Bu durum, bisiklet end�strisini geli�tirmi�tir. Bisiklet �retiminde kullan�lan malzemenin fiyat�n�n y�ksekli�i, i��ilik maliyetlerinin y�ksekli�i nedeniyle halka inememi�tir. 1800'lerin sonundan fabrikalar�n artmas� ve seri �retimin h�zlanmas�yla maliyetlerde ya�anan d�� bisikletin geni� kitlelere ula�mas�n� sa�lad�. �zellikle Fransa, Bel�ika, �ngiltere, �talya ve�spanya'daki bisiklet fabrikalar� bisikletin bu �lkelerde yayg�nla�mas�na ve bisiklet sporunu geli�mesine �nayak olmu�tur.
I. D�nya Sava��'nda Avrupa �lkeleri bisikleti askeri ama�la (ordu s�ratinin art�r�lmas�) amac�yla kullanm��lard�r.
G�n�m�zde bisiklet, her toplumda kullan�lan yayg�n bir ula��m ve e�lence arac�d�r.

Bisiklet Tipleri

Teker �aplar�na G�re

Bisiklet tipleri birka� farkl� �ekilde s�n�fland�r�labilirler. Bunlardan birisi tekerlek �aplar�na g�re s�n�fland�rmad�r. 3 teker �ap� �u anda �ok yayg�n olarak kullan�lmaktad�r. Bunlar: 622mm (28�), 559mm (26�), 406mm (20�). Bunlar�n d��nda 27� �ap�ndaki tekerlekler uzun y�llar boyunca yol bisikletlerinde kullan�lm��t�r. 584mm �apl� 650B olarak tan�mlanan tekerlekler de son zamanlarda baz� �reticiler taraf�ndan kullan�lmaya ba�lanm��t�r.

Bir yar�� bisikleti�isi

Teker �ap� s�n�fland�rmas�na g�re 28� teker �ap�na sahip bisikletler yol bisikleti, 26� teker �ap�na ship bisikletler da� bisikleti olarak kabaca tan�mlan�r. 20� tekerlere sahip bisikletler BMX bisikletleri olabildikleri gibi, farkl� 3 tekerlekli hatta 4 tekerlekli bisikletlerde ve yatay bisikletlerde s�kl�kla kullan�l�rlar.

Kullan�m Ama�lar�na G�re

Bisikletler kullan�m ama�lar�na g�re de s�n�fland�r�labilirler. Teker �ap� ne olursa olsun, ince tekerli ve daha nahif yap�l�, asfaltta kullan�ma y�nelik yap�lm�� bisikletlere yol bisikleti denir.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Indonesia_bike1.JPG/200px-Indonesia_bike1.JPG

Endonezya'da �� tekerlekli ta��ma bisikleti

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/H.F_TRIKE1.jpg/200px-H.F_TRIKE1.jpg

Elle �evrilerek hareket ettirilen bir bisiklet

Gene teker �ap� 622mm ya da 559mm olmas�na bak�lmaks�z�n (genellikle 559mm olur), sa�lam g�vdeli ve dayan�kl� par�alardan yap�lm��, daha kal�n lastiklerin kullan�lmas�na izin veren bisikletler araziye uygundurlar ve bunlara da� bisikleti denir. Da� bisikletlerinin �n s�spansiyonlu, �n ve arka s�spansiyonlu, s�spansiyonsuz tipleri olabilir. S�spansiyon miktar�na ve olup-olmamas�na g�re bisiklet kullan�m alanlar� de�i�ebilir.
Teker �ap� 622mm ya da 559mm ve son zamanlarda da 584mm olarak �retilen baz� bisikletler, uzun yollarda kullan�lmak �zere �retilirler. Bu bisikletlerin �n ve arka k�s�mlar�nda �anta ta��maya imkanlar� vard�r. �amurluklar, rahat sele ve gidonlar kullan�rlar. Tek amac� uzun mesafelere binicisini ve binicinin e�yalar�n� ta��mak olan bu bisikletlere tur bisikleti denir.
Teker �ap� T�rkiye'de 28�, Fransa, �talya, �skandinav �lkeleri gibi b�lgelerde ise 650B olan baz� bisikletler vard�r ki bunlara �ehir bisikletleri denir. Bu bisikletlerin �o�u zaman �n ve arkalar�nda sepetleri, dinamolu ��kland�rma sistemleri vard�r. Avrupa'n�n pek �ok yerinde gen�-ya�l� insanlar �ehir i�indeki i�lerini g�rmek, bir yerden bir yere gitmek, y�k ta��mak i�in bu bisikletleri kullan�rlar.
As�l amac� akrobasi ve baz� �zel yar��lar olan, sa�lam yap�l� ve 20� tekerlekli bisikletlere BMX bisikletleri denir. Bu bisikletler 1980'li y�llardan itibaren ortaya ��km�� ve b�t�n d�nyada pop�lerlik kazanm��lard�r.
�ki s�r�c�n�n ayn� anda binmesine m�saade eden bisikletlere tandem denir. Tandemler uzun turlardan k�sa arazi yar��lar�na kadar pek �ok farkl� alanda kullan�labilirler.
S�r�c�s�n�n arkas�na yaslanmas�na hatta baz� durumlarda yatar pozisyonda durmas�na m�saade eden bisikletlere yatay bisiklet denir. Yatay bisikletler T�rkiye'de yayg�n de�ildir. Yatay bisiklet kelimesi bile bilinmemektedir. Yatay bisikletin �ngilizce'si Recumbent'dir.
Sadece tek bir tekeri olan bisikletler de vard�r. Tan�m�ndan da anla��laca�� gibi bu bisikletlere tek tekerli bisiklet denir. Tek tekerli bisiklet kullanmay� ��renmek normal bisiklet kullanmaktan farkl�d�r.
�� bisikletleri �zellikle y�k ta��mak i�in �retilirler. Baz�lar� y�z kilo ve �st�ndeki y�kleri ta��yabilecek kadar sa�lamd�r. 2 veya 3 tekerlekli modelleri vard�r. Bisikletin g�vdesinde bulunan bo� k�s�mda, hizmet etti�i �irketin reklam tabelas�n� ta��yabilirler. birde kullan�m alanlar�na g�re bisiklet �e�itleri vard�r.

Bisiklet Donan�m�

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Bicycle_diagram_reflectors.jpg/250px-Bicycle_diagram_reflectors.jpg

Bir bisikletin donan�m�

Bisiklet �e�itli donan�m�n bir araya gelmesinden olu�ur.

Kadro

�at� da denir. Farkl� maddelerden (karbon, �elik, titanyum gibi) yap�labilir. Sa�laml�k a��s�ndan daha �ok tercih edilen ve DownHill, Trial gibi alanlarda kullan�lacak bisikletlerde �elik ve karbon kadrolar, DownHill veya Trial gibi alanlarda kullan�lmayacak bisikletlerde daha �ok al�minyum kadro tercih edilir. Al�minyum kadrolar�n en b�y�k �zelliklerinden birisi hafif olmas� ve darbeleri emmesidir.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Bike_chain_guard_part.JPG/200px-Bike_chain_guard_part.JPG

Bisikletteki zincir donan�m�

�atal

Amortis�rl� ya da d�z olabilir.

Frenler

Frenler �n ve arka olmak �zere iki kolla idare edilir, telli ya da hidrolik disk olabilir.

Tekerler

Bisiklette tekerlek 2 veya 3 tane bulunabilir.

Vites Donan�m�

Arabalardaki viteslerden pek fark� yoktur manueldir. 12'den 30'a kadar uzanan �e�itleri vard�r.
2007 y�l�nda Japon bisiklet par�a �reticisi Shimano, yolun durumuna g�re, bisikletin kendi �retti�i elektrik ile �al��an otomatik de�i�en vites grubu �retmi�tir. 2007 y�l� itibar� ile da� bisikletinde en pop�ler vites say�s� 3x9=27; yol ve yaris bisikletinde ise 3x10=30 'dur. 30 vites, �arklar�n �ok ince olmas� ve zincirlerinde buna uygun olarak ince ve dayan�ks�z olmas�ndan dolay� da� bisikletlerinde tercih edilmemektedir.