MsXLabs
Sayfa 1 / 2

MsXLabs (https://www.msxlabs.org/forum/)
-   Sanat (https://www.msxlabs.org/forum/sanat/)
-   -   Cam Sanatı - Vitray Tekniği (https://www.msxlabs.org/forum/sanat/93880-cam-sanati-vitray-teknigi.html)

nünü 24 Aralık 2007 16:51

Cam Sanatı - Vitray Tekniği
 
VİTRAY
Günümüzde çok yaygın olarak, evlerde, otellerde, fabrikalarda, yemek ve oyun salonlarında, camilerde ve bunun gibi birçok mekanda çok amaçlı kullanılan bir sanat tekniği olan vitraya, kısaca cam resmi diyebiliriz.

VİTRAY NEDİR?
Vitray sanatı gün ışığı ile doğan ve yine onun az ve çokluğu ile değişimler kazanan bir ışıklı resim sanatıdır.
Vitrayın diğer resim sanatlarından ayrı olan yönü onu diğerlerinden üstün kılan tarafı aynı kalmayışı, ışık değişimleriyle, ya da ışığa etki eden elemanların değişimiyle değişik özellikler kazanmasıdır.
Bir ışığın azalıp çoğalması ve bulutların hareketi, hatta vitrayın arkasında bulunan ağaçların dal ve yapraklarının veya başka cisimlerin hareketi cam üzerinde değişik renk ve gölgeler meydana getirir.
Yakın yüzyıla kadar vitray sanatı doğal ışıktan yararlanmıştır. Teknikteki ilerlemelere paralel olarak değişik kaynaklarda, özellikle elektrik ışığı vitrayın ışık kaynağı olmasını sağlamıştır.
Ayrıca hiç doğal ışık olmayan yerlerde de vitray kullanılmıştır.

VİTRAY NEREDE VE NE ZAMAN DOĞMUŞ VE NASIL BİR GELİŞİM GÖSTERMİŞTİR?
Vitray sanatının doğuşu, ana maddesi olan camın icadıyla yakından ilgilidir.
Cam insanlar tarafından taş devrinde kullanılmaya başlamıştır. Bunlar volkanik olaylar sonucu meydana gelen doğal (tabii) camlardır.
İlk cam yapımı üfleme aletinin icadıyla Mısır'da başlamıştır. Bu teknik daha sonraları Finike, Yunanistan ve Romalılar tarafından kullanıldı. Roma'da yapılan kazılar Vitrayın M.S. I. yüzyıldan beri yapılmakta olduğunu ortaya koymuştur.
Vitray VII. yüzyılda Araplar, daha sonra da Türkler tarafından kullanılarak sanat değeri yüksek örnekler ortaya konmuştur.
Hıristiyanlık dünyasında sadece dini yapılarda (Kilise, katedral vb.) kullanılan vitray; Türklerde dini yapıların dışında da kendini göstermiş cami, türbe vb. yapılar yanında saray, köşk, kasr, kütüphane ve evlerde bol bol kullanılmıştır.

VİTRAY NERELERDE KULLANILIR?
a) Konutlarda; pencerelerde, aydınlıklarda, oda bölmelerinde, paravanlarda, duvar panolarında, abajurlarda ve kapılarda yer almaktadır.
b) Fabrikalarda; hizmet binalarında, dinlenme-eğlenme tesislerinde, yemek-oyun salonlarında, yönetici, müdür odalarında yer almaktadır.
c) Otellerde; dış mekan ve aydınlatma panolarında, giriş kapılarında, lobilerde, banyo, yemek, eğlence salonlarında, odaların aydınlatma elemanlarında paravanlarda kullanılmıştır.
d) Ayrıca cami, eğlence yerleri, spor salonları, devlet kurum ve dairelerinde, okullarda, sanat galerilerinde istasyon bekleme salonları gibi yerlerde kullanılmaktadır.




Misafir 17 Mayıs 2008 13:54

Cam süsleme sanatı
 
CAM SÜSLEME SANATI ViTRAY ve TARİHİ



Pencereleri örten saydam panellerin yapımı için cam kullanımı çok eski dönemlere dayanıyor. Bu uygulamalar özellikle Doğu Akdeniz’de çok önceleri biliniyordu. Roma ve ilk Hıristiyanlık dönemlerinde kullanılıyordu.
XII. yüzyılda Roma sitili yerini Gotik tarza bıraktı. Bu yeni mimari anlayışta çatının bir dizi kolon ve kiriş sistemine taşıttırılması fazla ağırlık taşımayan duvarlarda daha çok ve geniş pencere boşlukları bırakmayı sağladı. Böylece pencereleri örtmek için renkli cam paneller kullanılmaya başlandı. Cam parçalarını birbirine tutturmak içinde kurşun çubuklar kullanılıyordu. Vitray süslemesi kiliselerde mozaik süslemenin yerini aldı ve Vitray zanaatkarları zaman içerisinde cam ve kurşun ile birçok farklı teknikler geliştirdiler.



Ortaçağ döneminde de sırlama cam ile Vitray tekniğine rastlamak mümkün. Muhteşem Vitray süslemeleri 1200 ve 1236 yıllarında Chartres Katedralindeki 7000 m2 lik bir alanı kaplayan vitray süslemesi ortaçağ mimarisinin ve cam üstüne yapılan resim sanatının en büyük ve en önemli örneklerindendir. Bu mimarı başta Fransa olmak üzere Almanya, İngiltere ve İtalya ‘da ve tüm Avrupa’da ses getirdi. 1300’lü yıllarda Antonio da Pisa adlı İtalyan vitray sanatına ait ilk kitabı yazdı. Kitabında cam kesim teknikleri, camın renklendirilmesi, kurşun tekniği anlatılıyordu. Renkli camların vitray yapımımda kullanılması İsa’dan sonra ilk yıllara rastlıyor. Bu döneme ait en eski örnekler Ravenna’da İsa’dan sonra VI. Yüzyılda ortaya çıktı. Ancak gerçek vitray sanatı en parlak dönemi IX. ve X. Yüzyıllar arasında yaşadı.
İlk bilinen cam kesim tekniği önceden cam üzerine tebeşir ile çizilen desenin ucu ısıtılmış bir demir parçası ile kesilmesi tekniği idi. Kesim sırasında cam soğuması için su ile ıslatılıyor ve işlem cam iyice kırılana kadar devam ediyordu. Daha sonra Vitray ustaları daha küçük parçaların kolay kesilebilmesi ile kükürt tekniği ile kesim yapmaya başladılar. Kesilen parçalar temizlenip kesim şekline göre yapıştırılıyordu.(Yapıştırmada tutkal kullanılmıyor.) Sonra camın üstüne desen işleniyordu. Bezeme bittikten sonra camlar kurşun içine gömülüyor. Yani H kesitindeki kurşun çubukların arasına yerleştiriliyor ve lehim ile kurşunlar kalaylanarak camlar sabitleştiriliyordu.
Uzun yıllar parlak dönem yaşayan vitray sanatı zaman içersinde kültürel ve sosyal nedenlerden dolayı eski önemini kaybetmeye başladı. Yeniden önem kazandığı dönem 19. yy. da Antonio da Pisa nın kitabı örnek alınarak vitray restorasyonları yapıldı ve eski zanaatkarlar gün ışığına çıkartıldı.
Vitray sanatının yeniden doğuşu ilk olarak Fransa da başladı. Ancak yüzyıl sonuna doğru Almanya vitray sanatının merkezi konumuna geldi. Bu dönemde vitray sanatı özellikle dini yapıların dışında saray ve malikanelerde, büyük konakların kapı, pencere ve tavan süslemelerinde kullanılmaya başlandı. Desenlerde tema olarak dini ve kutsal desenler işlenmiştir. 1890-1930 yılarında dini konuların dışında manzara, insan figürleri, zarif bezemeler, çiçek motifleri ve geometrik desenler vitray sanatında yeni ve dekoratif tekniklerle geliştirildi. Bu tekniklere farklı olarak Amerika da New York’lu ünlü tasarımcı Lois Comfort Tiffany vitray sanatı için farklı bir uygulama tekniği geliştirdi. Kurşun çubuklar yerine bakır folyo şeritler kullanmaya başladı. Ayrıca bazı farklı cam türleri geliştirdi. Opal, renkli opal ve sedefli camlar gibi.

Kullandığı camlar ve tekniği ile çok farklı aydınlatmalar da ortaya çıkardı. Günümüzde onun çalışmalarından bir çok örnek taklit edilip uygulanmaktadır.
Türk tarihimizde ise, cam sanatı Anadolu uygarlıklarında ki yapıtlarda camın işlenişi görülmektedir. Vitray sanatı ise Selçuklular döneminde geliştirilmiş olup Osmanlı İmparatorluğu döneminde İstanbul’un fethinden sonra bir çok tarihi mimarilerde Vitray Tekniği ile muhteşem çalışmalar yapılmıştır. Yakın dönem içersinde de cam ve vitray sanatı birçok sanatçının ilgi odağı olmuştur.




Misafir 6 Kasım 2008 15:40

Vitray
Vikipedi & MsXLabs.Org





Vitray kelimesi hem renkli camların birleşmesiyle oluşturulan yapıya hem de yapılan bu sanatı ifade etmek için kullanılmaktadır.



Genel olarak renkli camların kurşun yardımıyla birleştirilerek lehimlenmesiyle yapılsa da; dizaynı zenginleştirmek için boyanmış camlar ve pirinç renkli birleştirme malzemesi kullanılabilir. Vitray sanatı, görsel bir zenginlik olması sebebiyle hem sanatsal açıdan bir eğitim ve yaratıcılık gerektirmekte; hem de bu dekoratif parçaların geniş alanlarda stabil bir şekilde durabilmesini sağlayabilmek için iyi mühendislik hesaplamalarına ihtiyaç duymaktadır.




uyuyan güzel 12 Şubat 2010 17:23





Misafir 22 Şubat 2011 00:30

Cam Süsleme (Vitray) Sanatının Gelişimi
Cam süsleme sanatı, çok eski zamanlardan beri bilinmektedir. Antik Çağ'a kadar bu sanat kullanılıyordu. Cam süsleme sanatı aslen Doğu Akdeniz'den gelmektedir. O zamanlarda da cam üretimi yapılıyordu. Kalın ve küçük boyuttaki camlar, mermerler, bronzlar ve küçük cam parçaları ile birlikte bu sanat ortaya çıktı. En eski boyalı vitray örnekleri 9. ve 10.yy. bulunmuştur. Daha sonra vitray gotik mimarlığının yayılmasına koşut bir gelişme göstermiştir.


1260 yıllarında yeni bir dönem başladı. Bu tarihte vitray çok canlı ancak ışığı daha az geçiren renklerden yapılıyordu. Osmanlı Devleti de yapılarında Cam süsleme sanatını kullanmıştır. Cami, konak, saray, türbelerde vs. Rastlamak mümkündür. Özellikle bu yapıların tepelerinde görülen camlarda birleştirici madde olarak alçı kullanılmıştır. Topkapı Sarayı, Şehzade Türbesi, Süleymaniye Camii, Yeni Cami bunlara örnek olarak gösterilebilir. Günümüzde vitray giderek önem kazanmış, özellikle iç mimarlıkta daha çok kullanılmaya başlanmıştır.


_Yağmur_ 24 Haziran 2011 13:41

Vitray Sanatı

Birbirine bağlı kurşun bölmelere yerleştirilmiş renkli cam parçalarından meydana gelen saydam pencere süslemesi.

Vitray yapımında şöyle bir sıra izlenir:

İlk işlem konunun gerçek büyüklükte çizilmesi ve boyanmasıdır. Bu örnek, cam ustasına verilir. Usta bunun bir kopyasını çıkarır ve bir kartona geçirir. Karton saydam bir çerçeveye konur ve ne kadar renk varsa o kadar parçaya kesilir. Bunlara kalibreler ya da mastarlar denir.

Bu mastarlarla camcı, örnekteki renklere uygun renkte camlardan düzgün parçalar keser ve bu parçaları oluklu kurşun çubuklarla çerçeveler. Kesilen camlar ya kendinden renkli (yani bütün kalınlığınca renkli cam) olur ya da yüzeyden renkli olur. Camcı, mastarlara uygun şekilde kestiği bütün camları geçici olarak kurşun bir çerçeveye yerleştirir ve cam ressamı bu camların üzerine fırça ile örnekteki çizgileri aktarır.

Daha sonra, camlar çerçeveden çıkarılır ve boyanın cama işlemesi için fırına verilir. Fırından çıkarılan camlar çerçevede yerli yerine oturtulur ve kurşun çubuklar birbirine lehimlenir. Çift cam kullanıldığı zaman, camlar fluoridrik asit buharına tutulur ve bütün tonlar elde edilir.

Eski Türk evleri ve camilerde üst sıradaki pencereler alçı çerçeve içinde renkli camlarla süslenirdi. Bunlar açılıp kapanmadığından, alçıdan yapılırdı. Bu pencereler biri içlik, diğeri dışlık olmak üzere iki camdan oluşurdu. İçtekiler, son derece güzel çiçek ve süsleme şekilleri, bazen de camlarla yazı işlemesi suretiyle meydana getirilirdi. Dışlıklar ise, bina içerisine bol ışık girmesi için çok zaman düz, renksiz camdan yapılırdı.

Türk nakışlı camlarında hiçbir zaman madenî çerçeve kullanılmamış ve camlar boyanmamıştır. Bu pencerelerin camları yuvarlak, oval, petek, fil gözü denilen şekillerdedir. Sonraları balık pulu ile lale ve barok stilleri de eklendi. Kanunî devrinde Sarhoş İbrahim'in Süleymaniye Camii için yapmış olduğu renkli camlar pek ünlüdür. Alçı pencerelerdeki camlarda en çok kullanılan renkler mavi, kırmızı, sarı, turuncu, mor ve yeşildir.

Avrupa'da nakışlı camların yapılması 10. yüzyıldan başlar. Bu yüzyılda nakışlı Bu yüzyılda nakışlı camlar ağaç çerçevelerle yapılırdı. Bugüne kadar korunmuş olan en eski nakışlı camlar 12. yüzyıla ait olanlardır. Kurşun çerçevelerle yapılan bu vitraylar arasında Châlons sur Marne Katedrali'nden Paris Dekoratif Sanatlar Müzesi'ne getirilen, mavi zeminli "Çarmıha Geriliş" anılmaya değerdir. 12. yüzyılı izleyen yüzyıllarda cam nakışı esas tekniğinde büyük değişiklikler olmamakla beraber o vakte kadar çok kullanılan mavi zemin geleneği bırakılarak sarı ve kırmızı daha sıcak, mavilerse daha koyu tonlar almıştır.

Zamanla nakışlı cam sanatında gitgide bir gerileme olmuş ve rağbet azalmıştır. Hatta kiliselerde renksiz camların tercih edildiği dönemler olmuştur. Fakat geleneğe çok bağlı olan İngiltere'de nakışlı cam sanatı, her memleketten çok devam etmiş ve 19. yüzyılda İngiltere'den yeniden yayılmaya başlamıştır.


MsXLabs & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi


ROSE 4 Şubat 2013 15:22

İS yaklaşık 200 yıllarında, cam yapımındaki değişik yöntem ve üslupların kaynaştığı Roma İmparatorluğu'nun her yerinde tek tip cam yapımına başlandı. Dünyanın birçok yerinde büyük camcılık merkezlerinin kurulduğu o dönemde cam kullanımı öylesine yaygınlaştı ki, cam eşyanın egemenliği ancak 19. yüzyılda yeniden bu noktaya ulaşabilecekti. Romalılar zamanında yağ, şarap gibi sıvıları koymak için en çok şişe üretiliyor ve taşınırken yan yana dizildiğinde fazla yer kaplamaması için şişeler genellikle kare biçiminde yapılıyordu. Buna karşılık parfüm şişelerinde çok daha zengin bir biçim çeşitliliği görülür. Pencere camı ise yalnızca zenginlerin evlerine özgü bir lükstü. Çünkü cam hamurundaki istenmeyen katışkı-ları, daha doğrusu kumun içindeki mineralleri gidermek için gereken özel işlemler nedeniyle renksiz ve saydam camın maliyeti çok yüksek-ti. Bu yüzden günlük kullanım eşyası genellik-le mavi, yeşil ya da kahverengi tonlarında renkli camlardan yapılırdı.
Romalı cam ustaları, bugün bilinen yön-temlerin çoğunu ve artık tarihe karışmış olan bazı eski teknikleri uygulayarak çok süslü cam eşya örnekleri yarattılar. Örneğin altın varakların (dövülerek çok ince katman haline getirilmiş altın yaprakların) üzerine desenler kazır, sonra bu desenleri iki cam levhanın arasına yerleştirerek sıkıştırırlardı. Ayrıca biri Victoria and Albert Museum renkli (genellikle koyu mavi), öbürü beyaz iki ayrı camdan çift katlı kaplar yapar ve üstteki beyaz camı istedikleri desene göre kesip tıraşlayarak alttaki koyu renkli camın göründüğü güzel bezemeler elde ederlerdi. Bugün Londra'daki British Museum'da bulunan Portland Vazosu bu cam işçiliğinin en ünlü örneklerinden biridir. Romalılar'ın kesme camdan yaptıkları kadehler de büyük bir ustalık ürünüydü. Bu kadehlerin üzerinde, yalnızca bir ya da iki yerinden cama tutturul-muş, tümüyle kadehin dışına taşan çok zengin bezemeler bulunurdu. Roma İmparatorluğu'nun son dönemlerin-de Almanya'da da ilk cam atölyeleri kurulma-ya başladı. Ama bu atölyelerde üretilen cam eşya Romalılar'ınkinden çok değişik, oldukça basit biçimli ve cam hamurunun içindeki demir oksitler nedeniyle yeşil renkliydi.
İS 5. yüzyılda Roma İmparatorluğu yıkılın-ca, cam ustaları da yıkılan imparatorluğun hemen her yanına dağıldı. O dönemde Yakın-doğu'da cam işçiliği gelişirken, Avrupa'da bütün ortaçağ boyunca yalnızca küçük cam atölyeleri bu sanatı sürdürdüler. Bu atölyele-rin çoğu, eritme fırınları için gerekli odunu sağlayabilmek kaygısıyla genellikle büyük or-manların içinde kurulmuştu. 10. yüzyıldan başlayarak kilise pencerelerini süsleyen renk renk vitraylar da ilk kez bu küçük atölyeler-deki cam ustalarının elinden çıktı.
Hafif yeşilimsi camdan, kaba içki kadehle-rinin yapımı yerel çeşitliliklerle 15. ve 16. yüzyıllara kadar sürüp giderken, o yüzyıllarda Venedik'te üretilen yeni bir cam türü yavaş yavaş bütün Avrupa'ya yayılmaya başlıyordu.


sitemkar kıss 4 Şubat 2013 16:59

CAM SÜSLEME SANATI VİTRAY
Önceleri hep büyük mimari yapılarda rastlardık bu süsleme sanatına. Çok özel ve o büyük yapılara dair bir şeydi sanki, onlara özeldi. Camilerin pencerelerindeki o rengarenk camlardı bize göz kırpan, baktıran. Veya önemli bir mekanın paravanıydı, tablosuydu, aynasıydı…
Size neler çağrıştırıyor pek de bilinmez ama hep geçmiştir nedense aklınıza gelen, öyle değil mi?
CAM SÜSLEME (VİTRAY) SANATININ GELİŞİMİ
Cam süsleme sanatı, çok eski zamanlardan beri bilinmektedir. Antik Çağ’a kadar bu sanat kullanılıyordu. Cam süsleme sanatı aslen Doğu Akdeniz’den gelmektedir. O zamanlarda da cam üretimi yapılıyordu. Kalın ve küçük boyuttaki camlar, mermerler, bronzlar ve küçük cam parçaları ile birlikte bu sanat ortaya çıktı. En eski boyalı vitray örnekleri 9. ve 10.yy’da bulunmuştur. Daha sonra vitray gotik mimarlığının yayılmasına koşut bir gelişme göstermiştir.
1260 yıllarında yeni bir dönem başladı. Bu tarihte vitray çok canlı ancak ışığı daha az geçiren renklerden yapılıyordu. Osmanlı Devleti de yapılarında Cam süsleme sanatını kullanmıştır. Cami, konak, saray, türbelerde vs. Rastlamak mümkündür. Özellikle bu yapıların tepelerinde görülen camlarda birleştirici Madde olarak Alçı kullanılmıştır. Topkapı Sarayı, Şehzade Türbesi, Süleymaniye Camii, Yeni Cami bunlara örnek olarak gösterilebilir.
Günümüzde vitray giderek önem kazanmış, özellikle iç mimarlıkta daha çok kullanılmaya başlanmıştır.


_AERYU_ 4 Şubat 2013 21:06

Cam Sanatı Cam Süsleme SanatıCam Sanatı Cam Süsleme Sanatı
TÜRK VİTRAY TARİHİ
Anadolu uygarlıklarından elde edilen cam işçiliğinin en seçkin örnekleri günümüzde “cam”ın tarihi gelişimi konusuna ışık tutmaktadır. Çeşitli model ve formlarda vitray, Selçuklular döneminde geliştirilmiştir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde İstanbul’un fethiyle camcılığın merkezi bu kent olmuştur. Çeşm-i bülbül, Beykoz işi bu dönemden günümüze ulaşabilen tekniklerden bazılarıdır.
Anadolu’da Camın ilk kez gözboncuğu olarak üretimi İzmir-Görece köyündeki ustalar tarafından gerçekleştirilmiştir. Anadolu’nun her tarafında temelinde nazar inancı olan cam boncukları görmek mümkündür. Nazarlık yoluyla Canlı veya nesneye yönelen bakışların dikkatinin başka bir nesneye yöneleceğine inanılır. Bu nedenle nazar boncuğundan yapılan nazarlıklar Canlının veya nesnenin görünen bir yerine takılır.
CAM SÜSLEME SANATI VİTRAY
Önceleri hep büyük mimari yapılarda rastlardık bu süsleme sanatına. Çok özel ve o büyük yapılara dair bir şeydi sanki, onlara özeldi. Camilerin pencerelerindeki o rengarenk camlardı bize göz kırpan, baktıran. Veya önemli bir mekanın paravanıydı, tablosuydu, aynasıydı…
Size neler çağrıştırıyor pek de bilinmez ama hep geçmiştir nedense aklınıza gelen, öyle değil mi?
CAM SÜSLEME (VİTRAY) SANATININ GELİŞİMİ
Cam süsleme sanatı, çok eski zamanlardan beri bilinmektedir. Antik Çağ’a kadar bu sanat kullanılıyordu. Cam süsleme sanatı aslen Doğu Akdeniz’den gelmektedir. O zamanlarda da cam üretimi yapılıyordu. Kalın ve küçük boyuttaki camlar, mermerler, bronzlar ve küçük cam parçaları ile birlikte bu sanat ortaya çıktı. En eski boyalı vitray örnekleri 9. ve 10.yy’da bulunmuştur. Daha sonra vitray gotik mimarlığının yayılmasına koşut bir gelişme göstermiştir.
1260 yıllarında yeni bir dönem başladı. Bu tarihte vitray çok canlı ancak ışığı daha az geçiren renklerden yapılıyordu. Osmanlı Devleti de yapılarında Cam süsleme sanatını kullanmıştır. Cami, konak, saray, türbelerde vs. Rastlamak mümkündür. Özellikle bu yapıların tepelerinde görülen camlarda birleştirici Madde olarak Alçı kullanılmıştır. Topkapı Sarayı, Şehzade Türbesi, Süleymaniye Camii, Yeni Cami bunlara örnek olarak gösterilebilir.
Günümüzde vitray giderek önem kazanmış, özellikle iç mimarlıkta daha çok kullanılmaya başlanmıştır.
CAM SÜSLEME (VİTRAY) TEKNİKLERİ
Cam süsleme sanatında uygulanan 5 teknik var
Mozaik vitray
Mozaik vitrayın yapımı için gerekli olan malzemeler beyaz cam materyalleri, transparan cam vitray boyası, siyah cam vitray boyası, fırça, siyah kontur, 40*30* mat cam 40*30 ebatlarında olan Camın mat tarafına siyah konturla eskiz çizilir, çizilen eskizin içi fırça yardımı ile transparan cam vitray boyası ile boyanır. Boyanan bölgelere Camlar serpiştirilir ve kurumaya bırakılır. Kuruduktan sonra eskiz siyah cam vitray boyasıyla boyanır. Bir süre daha kuruduktan sonra çerçeve yapılır.
Macunlu vitray
Macunlu vitrayın yapımı için gerekli olan malzemeler yapılacak yerin ebadı kadar cam alınır, selülozik vernik, selülozik tiner, renkli camlar, elmas, macun, ispirtolu Kalem, pense ve silikon Öncelikle eskiz çizilir ve renklendirilir. Eskiz camın altına yerleştirilir. Rengine göre cam alınır, eskizin üzerinde çizilir, sonra elmas yardımı ile cam çizilen yerden kesilir. Fazla parçalar pense ile alınır ve kesilen cam yerine koyulur. Bütün parçalar bu şekilde kesildikten sonra renkli camlar selülozik vernikle camdaki yerlerine yapıştırılır. Bu işlem de bittikten sonra Camların araları macun ile doldurulur. Macun kuruduktan sonra selülozik tinerle silinir. Biten cam yapılan yere silikonla yapıştırılır. Renkli camlar bu iki camın arasında kalır.
Kurşunlu vitray
Kurşunlu vitrayın yapımı için gerekli olan malzemeler renkli camlar, elmas, ispirtolu kalem, pense, havya, kurşun, pamuk, lehim, selülozik tiner
Öncelikle eskiz çizilir ve renklendirilir. Çizilen eskiz Masa üstünde sabitleştirilir, bir köşesi iki kurşunla havya yardımı ile lehim yapılır. Rengine göre camlar alınır, eskizin üzerinde çizilir, sonra elmas yardımı ile cam çizilen yerden 1,5 mm dıştan kesilir. Fazla parçalar pense ile alınır ve cam kurşuna yerleştirilir. Açıkta kalan kısmı da kurşunla birleştirilip lehim yapılır. Lehim yapılan yer pamuk yardımıyla silinir. Işlem bu şekilde devam eder. Biten cam selülozik tinerle silinir ve yapılan yere yapıştırılır.
Boyalı vitray
Boyalı vitray için gerekli olan malzemeler cam vitray boyaları, fırça, kontür
Eskiz çizilir ve renklendirilir. Eskiz camın altına yerleştirilir ve kontür ile çizilir. Daha sonra oluşturulan renkler boyanır ve işlem biter.
Boyalı vitrayın başka bir tekniği de var. Yukarıdaki malzemeler aynen kullanılıyor. Ancak cam vitray boyası yerine fuxy cam vitray boyası ve leitz (şeffaf dosya)…
Eskiz çizilir ve renklendirilir. Çizilen eskizin üzerine leitz yerleştirilir. Kontürle eskiz üzerinden geçilir. Kuruduktan sonra fuxy boya ile renklendirilir. 4-5 Saat kuruduktan sonra eskiz leitz üzerinden çıkartılır. Istenilen yere yapıştırılır.
Tiffany
Tifanny ‘nin yapımı için gerekli olan malzemeler renkli camlar, elmas, ispirtolu kalem, pense, havya, Bakır folyo, lehim
Eskiz çizilir ve renklendirilir. Çizilen eskiz sabitleştirilir. Rengine göre camlar alınır, eskizin üzerinde çizilir, sonra elmas yardımıyla cam çizilen yerden kesilir. Fazla parçalar pense ile alınır. Camın kenarları bakır folyo ile kaplanır. Bütün parçalar bittikten sonra camlar birbirine havya yardımıyla lehimlenir. Biten cam papılan yere yapıştırılır.
İPUÇLARI
Vitrayların Temizlenmesi
Aşağıda, iyi bir patina cilası elde etmek için kullanılan yöntemler açıklanmıştır.
Lehimledikten sonra parçayı ılık Suda yıkayın. Önce Suyu parçanın üzerinden akıtın ve lehimi gidermek için ellerinizi kulanın. Bir tahta fırçasına (bir tırnak fırçası da aynı işi görür) bir damla parfümsüz ve yumuşatıcısız hafif bir bulaşık deterjanı ve bir miktar Karbonat damlatın ve parçayı fırçalayın. Bu sayede üzerinde hiçbir madde kalmamış olur. Tamamen yıkayın. Ardından kurulayıp patinalayın. Daha sonra yıkama işlemini yeniden uygulayın.
Parça tamamen patinalandıktan sonra cilalayın. Bakır kullanmışsanız, Yarı krom veya benzeri bir hafif metal cilası kullanın. Siyah veya gümüşse Chem-o-pro cilası kullanın. Bu oldukça profesyonel bir cila yapmanızı sağlayacak ve Bakıra gerçek bir parlaklık verecektir.
Elinizde bir vitray varsa ve yukarıda sayılan ürünlerden elinizde yoksa, elinizdeki parçayı bir cam temizleyici ile temizleyebilirsiniz (içinde bir ayna varsa, temizleyicinin aynaya zarar vermeyen bir madde olduğundan emin olun). Daha sonra, Pledge spreyini kullanarak Camı yeniden cilalayabilirsiniz. Projenizi, emniyetli olduğundan kesin olarak emin olmadıkça, asla suya batırmayın. Parçanın suya ne zaman batırılmaması gerektiği ile ilgili örnek olarak kapak içinde veya sıkıştırılmış çiçekler arasında bulunan bir fotoğraf gösterilebilir. Metali parlatmak için hafif bir otomobil cilası kullanabilirsiniz. Patina dökülebileceği için çok sıkı veya fazla ovalamamaya dikkat edilmelidir.
Vitray İpuçları Lastik Eldivenler
Lehimleme ve patinalama sırasında lastik eldiven takın. 100′lük bir kutu eldiveni 10%’dan daha ucuza alabilirsiniz. Söz konusu eldivenler doktorların kullandığı türdendir. Lehimleme işlemi sırasında ellerinizin lehim maddesi nedeniyle kurumasını önlemek için takabilirsiniz. Bunlar ayrıca, lehim maddesinin yaralara nüfuz etmesini de önler. Ayrıca, eldivenli elinize bir parça lehim damlaması durumunda, lehim elinizden sekecektir, ancak elinizi yaksa bile deriniz soyulmayacak, böylece daha çabuk iyileşecektir.
Ancak yine de canınız çok fazla yanabilir.
Patina işlemi sırasında lastik eldiven kullanımı ellerinizin asitten yanmasını önleyecektir. Ayrıca siyah veya gri renkli patina ellerinize bulaşsa bile elinizin temiz kalmasını sağlayacaktır.
Eldivenler cam keserken de kullanılabilir ancak elinizin kesilmesini önleyemez. Cam bıçak gibi keskin olduğundan lastik eldiveni de kolayca kesebilir. Ayrıca eldivenler folyolama sırasında da kullanılmamalıdır. Folyo eldivene yapışacağından folyoyu yüzey üzerinde düzleştirmek için parmaklarınızı kullanmanızı engelleyecektir.
Vitray İpuçları Q-Tips (Pamuklu bezler)
Q-Tips çok kullanışlıdır. Nokta üzerine sadece bir damla madde veya patina damlatabilmenizi sağlar (özelikle küçük bir onarım yaparken koca bir fırça kullanmanız gereksiz olduğu durumlarda kullanışlıdır.). Ayrıca boya yaparken küçük fırça olarak da kullanılabilirler.
Bir başka kulanım yeri de lehim çizgileri üzerinde kalan cila artıklarının temizlenmesidir. Bir projeyi Chem-O-Pro ile cilaladıktan sonra gerçekten kuruduğunda lehim çizgilerinin kenarındaki beyazlıkları almak istersiniz. Fazla cilayı almak için Q-tip kullanabilirsiniz. Bezi şöyle bir sürdüğünüzde hemen bütün artıklar gitmiş olur.
Bir zinciri bir kutuya lehimledikten sonra, artık maddeleri temizlemek için de kullanılabilir. Kutu zaten temiz olduğundan kutunun yeniden temizlenmesi gerekmez, bu sayede bez üzerine bir parça mavi ispirto dökerek silebilirsiniz.
Vitray İpuçları Delikli Fırçalar
Patina için gerçekten ucuz delikli fırçalar kullanabilirsiniz. Bunların en iyi yanı, içine fazla miktarda Sıvı konurken, Cama bunun tamamını boşaltmamalarıdır. İşiniz bittiğinde mutlaka temizlemelisiniz, aksi halde Asit onları eritecektir.
Delikli fırçalar ayrıca, çabuk cila yapmak için de uygundur. Bir şov hazırladığınızda, projenin üstü mutlaka tozlanacaktır. Bu durumda bir delikli fırça kullanarak camın üzerinden geçip tozunu alabilirsiniz. Ancak, bir makyaj fırçası çok daha fazla işe yarayabilir. Aslında, cam projeler üstünde biriken evsel tozların alınması için kullanılacak en iyi araçlar bunlardır.
Vitray İpuçları Boya Fırçaları
Lehim pastası için normal, ucuz bir ressam fırçası kullanılabilir. Ehim pastası üzerinde dikkatle sürülebilir veya istendiğinde içine batırılabilir. Patina için de kullanılabilir ancak bunun için patinanın lehimle ovalanması gerekir.
Boya fırçalarıyla resim yapmayı da unutmamalısınız. Bir göz veya benzeri bir nesnenin resmini yapabilirsiniz. Bunun için fırçanın dibini kullanın, boyaya batırın (çok az bir parçası kaba minik bir parça koymanıza yeter) ve ardından cam üzerine dikkatle bırakın. Bu minicik bir daire yapmanızı sağlar.
1-1/2″ veya daha büyük bir fırça ile çalışırken, oldukça hızlı bir biçimde cam kırıntılarını temizleyebilirsiniz.
Vitray İpuçları Kesme Yağı
Piyasada satılanlar yerine kendinize ait bir tane yapabilirsiniz. 50-50 oranında bir gazyağı solüsyonu ile 3′e 1 yağ alıp bunları bir film kutsuna koyun. Gerektiğinde bir göz damlalığı ile kesiciye damlatılabilir veya (kesicide varsa) bir Pirinç borudan akıtılabilir. Piyasada satılan solüsyonlar, Su bazlı olduğu için suda yıkanabilir, evde yapılanlar ise yağ bazlı olduğundan suda kolayca yıkanamayabilir, ancak yine de ilk etapta cam üzerinde fazla yağ olmasına gerek yoktur. Yağın orada bulunmasının en temel sebebi kesiciyi mutlu etmek içindir
Vitray İpuçları Yolculuklar
Yolculuğa çıkarken yanınıza mutlaka kameranızı da alın. Yolculuk sırasında ister araçta, isten müzede isterse hediyelik eşya
dükkanında olsun, size çeşitli fikirler verebilmesi açısından farklı insanların fotoğrafını çekebilirsiniz (ancak mutlaka önceden izin almanız gerekir). İlerde kullanabileceğiniz şeylerin de fotoğrafını çekebilirsiniz. Örneğin sıradağlar, değişik görünümlü bulutlar, çiçekler ve bir panele dönüştürebileceğiniz herşeyin fotoğrafını çekebilirsiniz. Eski veya ilgi çekici mimarisi olan binaların fotoğrafını çekmek isteyebilirsiniz.
Yanınızda mutlaka bir pad ve bir Kalem de bulundurun. Bu sayede aklınıza gelebilecek her türlü fikri not alabilirsiniz. İlerde bu fikirlerden ilham alarak harka projelere imza atabilirsiniz. Veya fotoğrafını çektiğiniz çeşitli projelerin maliyetini not alarak ilerde benzer bur projeyi kendiniz gerçekleştirmek istediğinizde bunun maliyetini aşağı yukarı hesaplayabilirsiniz. Bazen de bir fotoğrafla asla açıklanamayacak özel bir teknik le karşılaştığınızda bunu kağıda dökebilirsiniz.
Vitray İpuçları Tek Parça Camların Kullanımı
Küçük cam parçaları mozaikler için oldukça kullanışlıdır. Pahalıya malolan elinizdeki camın en verimli biçimde kullanılması için iyi bir yoldur.
Kaleydoskop için görüntü çarkına çok küçük kırık çömlek parçaları (1/8″-3/8″) yerleştirebilir veya daha cesur davranıp, nesneleri birbirine folyoyla tutturarak mükemmel bir çok fasetalı bir çark oluşturabilirsiniz.
Parçalar eğer birbirine yapıştırılabiliyorsa bir mücevher veya broş yapabilirsiniz.
Düzleştirilmiş küçük çömlek parçalarını çimentoyla karıştırarak renkli ve eğlenceli karışımlar elde edebilirsiniz. Bunu Saatler veya kuklalar üzerinde deneyebilir hatta bunun ticaretini yapabilirsiniz. Bu çalışmayı yapmadan önce daha küçük bir çalışma yaparak kendinizi deneyin.
Bazı daha büyük parçaları bir taş tumbasına atarak kendinize has plaj gözlükleri üretebilirsiniz. Özellikle eski ve zarif renkli şişeler (kırık) bu iş için kullanılabilir.
Çizik Cam: Herkeste mutlaka bulunur. Parçanın üzerindeki çizikleri daire içine alarak, ilerde kullanılırken yanlışlıkla üzerinde çizikler olanı kullanmamış olursunuz.
Eğer hafif bir aynada çizik bulunuyorsa, bunu başka bir cam parçasında arkalık olarak kullanabilirsiniz. Çiziği saklamak için koyu renkli veya iyi işlenmiş bir parça kullanmaya özen gösterin.
Eğer temiz bir parçaysa, bunu pratik yapmak için veya raflar arasında ayraç olarak kullanabilirsiniz. Ayrıca gizli ancak gerekli bir raf olarak da kullanılabilir. Parçayı kimse görmediği halde üstteki rafı destekler. Bunun için renkli veya üzerinde çizik olmayan camların kullanılmasına gerek yoktur.
Eğer cam küçükse, bunu bir fırına koyarak “ateşle cilalama” yapabilirsiniz. Ancak rengi biraz değişebilir veya bir parçası veya sizden bir parça cama yapışabilir.
Tek Parça Cam
Test tüpü, şişe dibi, cam çubuk ve benzeri şeyleri saklayabilirsiniz. Test tüpleri çiçek veya benzeri şeyleri koymak için vazo olarak kullanılabilir. Şişe dipleri kesilebilir veya rondela olarak kullanılabilir. Bunları nasıl kullanacağınız kendi yaratıcılığınıza bağlıdır. Bu nedenle bu tip parçalar fırlatıp atılmamalıdır.
Gerçekten elinizde tek renk varsa, hatta bu düz bir cam parçasıysa, onu özel bir yere koyun. Bir çiçek veya aşırı gölgeli bir başka şey yapmak istediğinizde, bu parça işinize çok yarayabilir.
Bazı zamanlarda, cam fabrikalarında günün artığı camları alabilmeniz mümkündür. Bunlar arasında bazen döşeme camını andıranlar bulunabilir. Ayrıca, başka hiçbir yerde bulamayacağınız renkleri buradan elde edebilirsiniz.
Vitray İpuçları Camı çizebilen nesneler
Camı çizebilen nesnelerin bazılarını bilin bazılarını bilmezsiniz. Bu nedenle listedeki nesneleri unutmamaya çalışın.
Bıçak
Evde kullanılan bıçak, jilet ve kesmek için tasarlanmış diğer herşey camı çizebilir. Ancak, bunlar genelde çizerken değil de çentik atarken çizerler. Çizme hareketi sırasında camı çizdikleri tek durum bıçağın gerçekten kör veya üzerinde pürüzler olduğu durumlardır.
Kuvars Kristali
Bu madenle tam bir çentik atabilirsiniz. bu madenin herhangi bir köşesiyle çentik atabilirsiniz.
Kumtaşı
Buna çok dikkat etmelisiniz. Küçük Cam, kum, toz, vb parçaları olabilir. Kesme arasında bulunduğunuz tezgahı iyice temizlediğinizden emin olun. Camın altından bir çatırdama veya çizik sesi duyduğunuzda, cam büyük ihtimalle çizilmiştir.
Cam
Cam da camı çizebileceğinden çok dikkatli olunmasında fayda vardır. Eğer elinizdeki camı küçük sandıklarda muhafaza ediyorsanız bazı çizikler olabileceğini bilmelisiniz
Sert Padler
Bunlar, Tencere tava gibi malzemelerin temizliğinde kullanılır. Ayrıca, otomobil boyalarının (veya ahşap cilasının) silinmesi için de kullanılabilirler. Lehimleri de çok iyi temizleyebilmelerine rağmen camı oldukça kötü çizebilirler. Bu nedenle normal bir projede kullanmadan önce mutlaka kullanılacağı yerde denenmelidir.
Vitray İpuçları Cam Efsaneleri
Birçoğu film ve TV şovlarında kullanılan bazı örneklerle ilgili aşağıda bir liste verilmiştir:
Çizgi film Metodu
Bir parça camı, sadece bir çizgi çekerek herhangi bir biçimde kesemezsiniz. Bazılarınız, bir parça camın tam ortasına bir kare çizerek bunu kesmeye çalışabilir, ancak bu gereksiz bir hareket olur ve iyi bir cam boşa gider.
James Bond Metodu
İki şekli vardır. Birincisi, Lazerle kesme metodudur. Lazer camı kesebilir, ancak bunun henüz cepte taşınan bir modeli yoktur ve ayrıca tek seferde kesilmesi de mümkün değildir. Ancak Lazerin oldukça hoş resim kalıpları çıkarabildiği doğrudur. İkincisi, dairesel kesici metodudur. Casus, hırsız gibi kişilerin camı kırarak içeri dalmadan önce kullandığı metottur. Kesiciyi basitçe cama tutturup iki kez döndürerek (sanki bu şekilde daha derin kesilebilirmiş gibi) camı hafifçe ittirip çıkarırlar. bu metot da gerçekçi değildir.
Makas Metodu
Bu metotla, piyasada bulunan normal bir makasla camı kesebilmeniz gerekirdi. Ancak, diğerlerinin aksine bu gerçekten de yapılabilir ancak kesinlikle evde denenmemelidir, aksi halde iyi bir makas heba edilebilir. Bunun altında yatan sır, camın su altında kesilmesidir. Su, camın kurulmasını önler. Bunun yerine ufalanır. Bunun için teneke makas kullanılabilir, çünkü normal makaslar çok kötü zarar görebilir. Ancak bundan sıkıntı duymanın bir gereği yoktur. Sonuçta yanınızda bir çift makas olduğu halde bir adada tek başınıza kalırsanız ve canınız aniden vitray çalışmak isterse bunu kullanabilirsiniz. Ancak yine de bir cam kesicisi daha iyi sonuç verecektir.
Vitray İpuçları Hatırlanması gereken birkaç nokta daha
Camı her zaman, kenarlara mümkün olduğunca yakın yerlerden kesin. Hepinizin bildiği gibi cam, pahalıdır ve camın belirli bir bölümünü kullanma zorunluluğunuz olmadıkça mutlaka kenarlara yakın bir yerden kesin.
Camı boşa harcamayın. Elinizdeki en küçük parçayı bile kullanmaya çalışın. Genelde 1-1/2″ veya daha küçük parçalar atılmaktadır. Ancak, elbette, bu kadar fazla cam parçasını saklamak için de daha büyük parçaları saklamak için ihtiyacınız olacak boş yerleri kullanmanız gerekecektir. Sonuçta bunun için yazı tura atmanız gerekebilir.
Vitray İpuçları Bandın Çıkarılması
Bantın eldivenlere yapışmasını engellemek için eriyik kullanılabilir. Eldivenli parmaklarınızın ucuna bir parça eriyik koyun. Bu bantı çıkarırken elinize yapışmasını önleyecektir.
Bantı çıkarmak için cımbız da kullanılabilir. Küçük deliklere erişebilmenizi sağlar. Ucuna bir parça eriyik koyarak cımbızın banta yapışmasını önleyebilirsiniz.
Vitray çalışmasına nasıl başlamalı
Vitray işine nasıl başlamalı, en sık karşılaşılan sorudur. İpuçları bölümünde sizlere bununla ilgili bilgi verilmiştir ancak bu bölümde de bazı bilgiler yer alacaktır. Vitray her geçen Gün giderek daha da popüler olmaktadır. Malzeme ve eğitim ile ilgili giderek daha fazla atölye açılmaktadır. Eğer yakınlarınızda böyle bir atölye varsa, size işin nasıl yapılacağını öğretmelerini isteyebilirsiniz. Eğer malzeme de satıyorlarsa bu sizin için daha da iyidir. Eğitime gerekli malzemeleri de getirebilirler. Size vitray sanatını ilk öğreten atölye aynı zamanda size ilk malzemelerinizi de sağlayabil

Kaynak:


_EKSELANS_ 4 Şubat 2013 21:19

CAM İŞÇİLİĞİ

Renkli cam parçalarından yapılan ve pencereleri örten saydam - yarı saydam panellerin yapımı için cam kullanımı çok eski dönemlere dayanıyor. Renkli camın mimarîye girişi ve kendine özgü bir sanat oluşturuşuna dair elimizdeki en eski buluntular XII. yy.a aittir. Bu uygulamalar özellikle Doğu Akdeniz’de çok önceleri biliniyordu. Roma ve ilk Hıristiyanlık dönemlerinde kullanılıyordu. O zamanlar Roma resim sanatıyla rekabet eden vitray, çok parlak ve göz alıcı renklerde camlarla, perspektifsiz ve kabartısız olarak basit kompozisyonlar halinde yapılıyordu.

XII. yüzyılda Roma sitili yerini Gotik tarza bıraktı. Bu yeni mimari anlayışta çatının bir dizi kolon ve kiriş sistemine taşıttırılması fazla ağırlık taşımayan duvarlarda daha çok ve geniş pencere boşlukları bırakmayı sağladı. Böylece pencereleri örtmek için renkli cam paneller kullanılmaya başlandı. Cam parçalarını birbirine tutturmak içinde kurşun çubuklar kullanılıyordu. Vitray süslemesi kiliselerde mozaik süslemenin yerini aldı ve Vitray zanaatkarları zaman içerisinde cam ve kurşun ile birçok farklı teknikler geliştirdiler.

XIII. yüzyılın başlarında Fransa'da Chartres şehri vitray sanatının en büyük merkezi oldu. Muhteşem Vitray süslemeleri 1200 ve 1236 yıllarında Chartres Katedralindeki 7000 m2 lik bir alanı kaplayan vitray süslemesi ortaçağ mimarisinin ve cam üstüne yapılan resim sanatının en büyük ve en önemli örneklerindendir.

Yapılara elden geldiğince bol ışık sokmak isteyen gotik çağ mimarları pencereleri gittikçe daha büyük yapıyorlardı. Bu yüzden kilise süslemeleri, Roma kiliselerinin iç duvarlarını kaplayan fresklerden değil vitraydan oluşabilirdi.

O devirde renkli cam ustaları, renk düşkünü çağdaşlarının zevkini okşamak için renkleri elden geldiğince çeşitlendirmeğe çalışıyorlardı; bu yüzden Aziz Bernard, perhiz ve çile amacıyla kendi tarikatına giren keşişlerin bundan uzak durmalarını ve renksiz camları yeğ tutmalarını istemişti. Hıristiyan cam ustalarının bu renk araştırma düşkünlüğü biraz da İncil hikâyelerinden gelir.

Chartreslı ustaların ustalığı sayesinde Beauce, zamanla bir vitray odağı haline geldi ve vitraycılık buradan bütün Fransa'ya (Bourges, Paris, Tours, Le Mans, Rouen) ve komşu ülkelere, özellikle İngiltere (Canterbury) ve Almanya'ya yayıldı. 1300’lü yıllarda Antonio da Pisa adlı İtalyan vitray sanatına ait ilk kitabı yazdı. Kitabında cam kesim teknikleri, camın renklendirilmesi, kurşun tekniği anlatılıyordu. Renkli camların vitray yapımımda kullanılması İsa’dan sonra ilk yıllara rastlıyor. Bu döneme ait en eski örnekler Ravenna’da İsa’dan sonra VI. Yüzyılda ortaya çıktı. Ancak gerçek vitray sanatı en parlak dönemi IX. ve X. Yüzyıllar arasında yaşadı.

XIV. ve XV. yüzyılda vitray değişikliğe uğradı. Renkli pencereler dana büyüdü, camlar daha aydınlık oldu. Gümüş sarısının ve külrenginin baskın olduğu beyaz camlar üstünlük kazandı. Resim gibi vitray da gerçeğe uygunluğu göz önünde bulundurmağa yöneldi. XVI. yüzyılda çoğu oymalı çift kat camlar pek çok değişik tona olanak sağladı. Ama vitray tek cam üstünde renkli bir resim olmağa yöneldi.


VİTRAYIN TARİHÇESİ

XVII. yüzyıldan itibaren bu sanat desenden çok etkilendi. Basit kompozisyonlardan ve az sayıda canlı renklerden oluşan vitray yapma zevki XIX. yüzyılda doğdu. Büyük ressamlar (İngres, Delacroix) modeller yarattılar. Geleneğe dayanan ya da yeni tekniklerden yararlanan vitray böylece anıtsal sanat içindeki yerini aldı.

İlk bilinen cam kesim tekniği önceden cam üzerine tebeşir ile çizilen desenin ucu ısıtılmış bir demir parçası ile kesilmesi tekniği idi. Kesim sırasında cam soğuması için su ile ıslatılıyor ve işlem cam iyice kırılana kadar devam ediyordu. Daha sonra Vitray ustaları daha küçük parçaların kolay kesilebilmesi ile kükürt tekniği ile kesim yapmaya başladılar. Kesilen parçalar temizlenip kesim şekline göre yapıştırılıyordu.(Yapıştırmada tutkal kullanılmıyor.) Sonra camın üstüne desen işleniyordu. Bezeme bittikten sonra camlar kurşun içine gömülüyor. Yani H kesitindeki kurşun çubukların arasına yerleştiriliyor ve lehim ile kurşunlar kalaylanarak camlar sabitleştiriliyordu.

Uzun yıllar parlak dönem yaşayan vitray sanatı zaman içersinde kültürel ve sosyal nedenlerden dolayı eski önemini kaybetmeye başladı. Yeniden önem kazandığı dönem 19. yy. da Antonio da Pisa nın kitabı örnek alınarak vitray restorasyonları yapıldı ve eski zanaatkarlar gün ışığına çıkartıldı.

Vitray sanatının yeniden doğuşu ilk olarak Fransa da başladı. Ancak yüzyıl sonuna doğru Almanya vitray sanatının merkezi konumuna geldi. Bu dönemde vitray sanatı özellikle dini yapıların dışında saray ve malikanelerde, büyük konakların kapı, pencere ve tavan süslemelerinde kullanılmaya başlandı. Desenlerde tema olarak dini ve kutsal desenler işlenmiştir. 1890-1930 yılarında dini konuların dışında manzara, insan figürleri, zarif bezemeler, çiçek motifleri ve geometrik desenler vitray sanatında yeni ve dekoratif tekniklerle geliştirildi.

O tarihlerden bu yana daha yalın bir vitray anlayışı ortaya çıkıştır. Notre-Dame du Raincy Kilisesi'nde Auguste Perret «oyuk duvarlar» yarattı, Maurice Denis buralara Ortaçağ'ınkiler kadar göz kamaştırıcı vitraylar yerleştirdi. Chagall, Leger ve Bazaine gibi ressamlar da buna benzer vitraylar yaptılar, ister figüratif, ister soyut olsun vitraylar modern mimarîye uydurulmakta ve doğrudan doğruya betonarme içine yerleştirilmektedir.

Bu tekniklere farklı olarak Amerika da New York’lu ünlü tasarımcı Louis Comfort Tiffany vitray sanatı için farklı bir uygulama tekniği geliştirdi. Kurşun çubuklar yerine bakır folyo şeritler kullanmaya başladı. Ayrıca bazı farklı cam türleri geliştirdi. Opal, renkli opal ve sedefli camlar gibi.

Kullandığı camlar ve tekniği ile çok farklı aydınlatmalar da ortaya çıkardı. Günümüzde onun çalışmalarından bir çok örnek taklit edilip uygulanmaktadır.

Türklerin Orta Asya'da yerleştikleri bölgelerde yapılan kazılarda ele geçen cam parçalan, onların bu sanat hakkındaki ileri bilgilerini ve ince kullanım biçimlerini kanıtlayıcı niteliktedir. İran üzerinden Anadolu'ya gelirken Türkler bu sanatı getirdiler ve geliştirdiler. Selçuklu mimarları, Artukoğullarında da görülen ve «şemsiye» denilen cam süslemeleri kullandılar. Fakat Selçukluların son derece incelmiş ve gelişmiş vitray örnekleri, Beyşehir Gölü kıyısındaki Kubadâbâd Sarayı kazılarında ele geçen cam parçaları ve alçı süslemeler vardı.

Vitray sanatı Selçuklular döneminde geliştirilmiş, Osmanlı İmparatorluğu döneminde İstanbul’un fethinden sonra bir çok tarihi mimarilerde Vitray Tekniği ile muhteşem çalışmalar yapılmıştır.

Evlerde, cami, medrese, şifahane, saray gibi anıtsal binalarda vitraylar normal pencere dizisinin üstünde oluyordu. «Kafa penceresi» denen bu nakışlı camlar, bitkisel ve geometrik şekillerle nefis bir bezeme biçimi oluşturuyordu. Bu camlardan süzülen ışıklar yapı içinde değişik yansımalar yapıyordu. Osmanlı vitrayının en güzel örnekleri Süleymaniye, Rüstempaşa, Yeni Cami gibi büyük mabetlerde, Topkapı Sarayı, Hünkâr Kasrı v.b. saray, kasır ve yalılardadır.





Saat: 01:45
Sayfa 1 / 2

©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık