Uygur Devleti ve Komşuları

Kuzeyinde Yenisey ve Başkurtlar, Doğu ve Güneyinde Çin, Hindistan, batısında ise Abbasiler devletine komşuydular. Hun ve Köktürk döneminde hüküm süren Sasani devleti yıkılmış, Bizans ise daha batı bölgelere çekilmiş olduğundan batısında müslümanlara komşu olmuşlardır.

Orhun Irmağı kıyısında başkenti kentini kuran ilk Uygur kağanı Kutlug Bilge Kül iki yıllık bir hükümdarlıktan sonra 747'de öldü. Yerine oğlu (747-759) kağan oldu. Moyen-çor'un etkinliklerini Orhun-Selenga ırmakları arasındaki Gölü yakınında diktirdiği'tan izlemek mümkündür. Buna göre öncelikle aralarında hep yakın ilişkiler olan Dokuz Oğuz boylarını derledi. Ardından Orhun-Ötüken bölgesinin etrafında konan göçen ve Türkçe konuşan boyları denetimi altına alma politikası gütmeye başladı.

Bu çerçevede, kuzeyde Yenisey Irmağı havalisindeki Kırgızlar'la, ile arasında bulunan Karluklar ve onlara yardım eden daha batıdaki Türgişler'le, Yenisey, Obi ve İrtiş ırmakları arasında bulunan Basmıl, Dokuz Tatar ve Çikler'le savaşmış, bunların tamamını kendi kağanlığına bağlamıştır. Bu arada savaştığı boylar arasında belirtilen Sekiz Oğuzlar'ın Gök Türkler'in etrafa dağılma sürecine giren asal budunu olma olasılığı yüksektir. Böylece Türk soylu boy ve bodunları denetimine alan Moyen-çor Uygur Kağanlığını sağlam temellere oturtmuş bulunuyordu.