Abdülaziz Garpçılıkta Ağabeyinden Geri Kalmıyor

Yönetim alanında

; Abdülaziz döneminde idari alandaki ıslahatın devam ettirildiğini ve geliştirildiğini görüyoruz. Bu dönemde idarede merkeziyetçiliğin hafifletilerek, yerel halka (aslında uygulamada ayan ve eşrafa ) idarede sınırlı da olsa bir söz hakkı veriliyordu. Burada Avrupa'nın Osmanlı idaresini modernleştirme baskısı etkili olsa da Osmanlı toplumuna getirdiği demokratikleşme görmezlikten gelinemez. Bunu sağlayan 1864 Vilayet Nizamnamesi olmuştu. Böylece yerel meclisler idarede daha fazla sözü geçer duruma gelmişlerdir. Bugünküne benzer bir idari bölümlemeyi Türkler bu nizamname ile gerçekleştirdiler. Bu nizamname doğrultusunda Mithat Paşanın Tuna Valiliğinde harikalar yaratması ülkeye ve yönetimine örnek oldu.

Eğitim alanında

Rüştiyelerin sayısı artar. 1869'da çıkarılan Maarif-i Umumiye Nizamnamesi öğretim düzeylerini şöyle saptar: Sıbyan(bugünkü ilkokulların ilk yılları düzeyinde), Rüştiye (ilkokulun sonraki yılları), İdadi (ortaokul), Sultani (lise), Darülfünun (üniversite) Fransızların ısrarı ile 1868'de Fransızca öğretim yapan Galatasaray Sultaniyesi açılmıştır. 1872'de Müslüman yetimler için Darüşşafaka Lisesi açıldı. 1875'de ilk askeri rüştiyeler açıldı. 1870'te eğitime başlayan Darülfünun yobazların hışmına uğrayarak ertesi yıl kapattırıldı. 1870'de kız okullarına öğretmen yetiştirecek olan Darülmuallimat kuruldu.

Hukuk alanında

Toprak hukukunda veraset hakkı tanınırken, yabancılara Hicaz dışındaki kent ve köylerden gayrimenkul edinme hakkı tanındı.
1867'de Avrupalıların ve Yeni Osmanlıların baskısı, Abdülaziz'in Avrupa seyahati sonunda oluşan batılılaşma etkisi neticesinde Şurayı Devlet (Danıştay) ve Divan-ı Ahkam-ı Adliye (Temyiz Mahkemesi) ortaya çıktı.
1869'da Ahmet Cevdet Paşa şeriat ve ticaret mahkemelerinin konuları dışında kalan hukuk ve ceza davalarına bakacak Nizamiye Mahkemeleri sistemini kurdu. Belediyecilik alanında 1855'te İstanbul Şehir Eminliği kuruldu.

Abdülaziz Dönemi Siyasal Olayları Bunalımlar Devri Mali Bunalım

Hükümet gerek içerde, gerek dışarıda borç içindeydi ve bu borçları ödeyecek güçten yoksundu. En kolayı dışarıdan borçlanmak ya da 1840'da çıkarılan kaimeleri (kağıt para) arttırmaktı. Bu da enflasyonu körüklüyor ve fakirliği daha da büyütüyordu. Buna karşın başta padişah ve devlet adamları lüks ve israftan vazgeçmiyorlar ve devlet hızla mali iflasa doğru sürükleniyordu. Beklenen iflas 1875'te gerçekleşmiş ve Osmanlılar için daha felaketli bir yolun başlangıcı olmuştur.

Balkan Bunalımı

Karadağ, Hersek, Romen Ulusçuluğu (Eflak ve Boğdan), Sırbistan (Türklerle son bağlarını koparmaya çalışıyor) gibi meselelerle uğraşırken bir yandan da Düvel-i Muazzamayı burada yapacağı hareketler konusunda ikna etmek durumundaydı.

Girit İsyanı (1866)

İsyan bastırılarak Girit'in Yunanistan'a katılması engellendi, bu durum Avrupa'ya da onaylatıldı. Ancak Yunanistan'ın özellikle İngiliz desteğine bağlı girişimleri yeni bunalımlar yaratmaya devam edecektir

Süveyş Kanalının Açılması (1869)

Süveyş Kanalının açılması ile birlikte İngiltere ve Fransa arasında Mısır'ı kontrol etme mücadelesi başlayacak, bu da Osmanlı iç politikasına yeni müdahaleleri getirecektir.

Yeni Osmanlılar Hareketi ve Abdülaziz'in Tahttan İndirilişi

Osmanlı'da sivil muhalefet hareketi başlıyor
Yeni Osmanlılar Hareketi Osmanlı tarihindeki ilk batılı anlamdaki özgürlük hareketidir.
Hareketin ikinci özelliği ise gazetecilerden oluşması ve mücadelesini basın yoluyla yapmasıdır Yeni Osmanlıların amaçları meşrutiyetçi bir yönetim tarzını Osmanlıya getirmektir. Abdülaziz'in müsrifliğine ve idaresine, Bab-ı Ali paşalarının(Ali Paşanın) diktatörce tutumlarına karşıdırlar. Yeni Osmanlılar hareketi doğrudan iktidara yönelik olmaktan çok, bir düşünce ve propaganda hareketi olarak önemlidir. Onlar meşrutiyeti birçok derde deva olarak görmüşlerdir. Abdülaziz ve ona bağlı devlet adamlarının bozuk yönetimleri ve bildiklerini okumaları muhalefeti onlara karşı birleştirmiş devreye ordunun girmesi ile de muhalefet yaptırım gücü kazanmıştır. Abdülaziz tahttan indirilerek yerine meşrutiyeti ilan etmesi beklenen V. Murat padişah yapılmıştır