Günde en az beş vakit kendisine yöneldiğimiz Kâbe, yer­yüzünde âlemlere bereket ve hidayet kaynağı olarak insanlar için kurulan ilk binadır. İlk defa Hz. Âdem tarafından inşa edildiği rivayet edilen Kâbe-i Muazzama, Hz. Âdem'den iti­baren pek çok defa tamir edilmiş veya yeniden yapılmıştır.

Yeryüzüne indiği zaman Hz. Âdem (a.s.)'e Yüce Allah, yeryüzünde, semadaki Beyt-i Ma'mur'un izdüşümünde bir 'Beyt' yapmasını, onun ve evlatlarının, meleklerin arşın etra­fında ibadet ettikleri gibi Zatına ibadet etmelerini emretmiş­tir. Rivayetlerde, meleklerin Kâbe'nin yapımına yardım ettik­leri bildirilmektedir. Beyti ilk yapan, orada namaz kılıp tavaf eden Hz. Âdem (a.s.)'dir.

Daha sonra Kâbe, Allah'ın emriyle Hz. İbrahim ve oğlu Hz. İsmail (a.s.) tarafından yeniden yapılmıştır. Kur'ân-ı Kerim'de şöyle buyrulmaktadır:

"Bir zaman Rabbi İbrahim'i birtakım emirlerle sınamış, İbrahim onların hepsini yerine getirmiş de Rabbi şöyle buyurmuştu: "Ben seni insanlara önder yapacağım.' İbrahim de,"Soyumdan da (önder­ler yap, ya Rabbi!)' demişti. Bunun üzerine Rabbi, "Benim ahdim (verdiğim söz) zalimleri kapsamaz' demişti.

Hani, biz Kâbe'yi insanlara toplantı ve güven yeri kılmıştık. Siz de Makam-ı İbrahim'den kendinize bir namaz yeri edinin. İbrahim ve İsmail'e şöyle emretmiştik:"Tavaf edenler, kendini ibadete veren­ler, rükû ve secde edenler için evimi (Kâbe'yi) tertemiz tutun.'

Hani İbrahim,"Rabbim! Bu şehri güvenli bir şehir kıl. Halkından Allah'a ve ahiret gününe iman edenleri her türlü ürünle rızıklan- dır' demişti. Allah da, "İnkâr edeni bile az bir süre, (bu geçici kısa hayatta) rızıklandırır; sonra onu cehennem azabına girmek zorunda bırakırım. Ne kötü varılacak yerdir orası!' demişti.

Hani İbrahim, İsmail ile birlikte evin (Kâbe'nin) temellerini yük­seltiyor, "Ey Rabbimiz! Bizden kabul buyur! Şüphesiz sen hakkıyla işitensin, hakkıyla bilensin" diyorlardı.

"Rabbimiz! Bizi sana teslim olmuş kimseler kıl. Soyumuzdan da sana teslim olmuş bir ümmet kıl. Bize ibadet yerlerini ve ilkelerini göster. Tövbemizi kabul et. Çünkü sen, tövbeleri çok kabul edensin, çok merhametli olansın."

"Rabbimiz! İçlerinden onlara bir peygamber gönder; onlara âyetlerini okusun, kitabı ve hikmeti öğretsin ve onları her kötülük­ten arındırsın. Şüphesiz, sen mutlak güç sahibisin, hüküm ve hik­met sahibisin." (Bakara sûresi, 2/124-129)

"İbrahim'i Beytullah'ın bulunduğu yere yerleştirdiğimizde de şöyle demiştik: 'Bana hiçbir şeyi ortak koşma; tavaf edenler, kıyamda duranlar, rükûya ve secdeye varanlar için evimi tertemiz tut." (Hac sûresi, 22/26) 'Mescid-i Haram' denilen mabedin ortasında bulunan Kâbe, kuzeydoğu duvarı 12.63; kuzeybatı duvarı 11.03; gü­neybatı duvarı 13.10; güneydoğu duvarı 11.22 ve yüksekliği 13 m. olan 145 m2 alan üzerine kurulmuş taş bir binadır. Üzeri siyah bir örtü ile örtülüdür. Örtüsü, her sene hac mevsiminde yenilenmektedir.

Kâbe'nin köşeleri yaklaşık olarak dört ana yönü gösterir. Köşelerden her birinin ayrı ismi vardır. Doğu köşesine 'Hacer-i Esved' veya 'Şarkî', kuzey köşesine 'Irakî', batı köşesine 'Şâmî' ve güney köşesine de 'Yemânî' denir. Kâbe'nin çeşitli tamir ve yapım aşamalarında, Kureyş tara­fından yapılışını hatırlamak gerekir. Çünkü bu yapılışta, çok önemli bir olay meydana gelmişti. Bina yükselip de Haceru'l- Esved'i yerine koyma şerefi meselesi nedeniyle Kureyşliler arasında büyük bir ihtilaf çıkmıştı ve kan dökülmeye ramak kalmıştı ki bu işi bir hakemle halletmeye karar verdiler. Bu iş için hakem olarak Muhammedu'l-Emin'i seçtiler. O, Haceru'l- Esved'i bir kumaş parçasının ortasına koyarak ve bütün kabilelerin ileri gelenlerine o kumaş parçasının etrafından tuttu­rarak konulacağı yere kadar birlikte kaldırmalarını sağlamış, oraya kadar kaldırdıklarında kendi elleriyle Haceru'l-Esved'i yerine koymuştur. Böylece bu problem, Hz. Peygamber tara­fından güzel bir şekilde çözüme kavuşturulmuştur.

Kâbe'nin Kısımlarına İlişkin Kısa Bazı Bilgiler

Hacer-i Esved
Mültezem
'Hacer-i Esved', Kâbe'nin doğu kö­şesinde yerden 1.5 m yükseklikte bu­lunmaktadır. 'Hacer-i Esved', siyah taş demektir. Hz. İbrahim tarafından tava­fa başlanacak yere işaret olmak üzere konulmuştur. Başlangıçta çevresi 18-19 cm. olan bu taş, çeşitli yıkımlar sebe­biyle birkaç defa kırılmıştır. Şimdi, ilk olarak konulduğu köşede, gümüş mu­hafazalı kurşun içine gömülü yedi par­ça hâlinde bulunmaktadır.

Kâbe'nin, kuzeydoğu duvarında (Hacer-i Esved ile Irakî köşeleri arasında) Hacer-i Esved köşesine yakın ve yerden 1.97 m kadar yükseklikte bulunan altın kaplı bir kapısı vardır. Kapı 1.8 x 3.5 m. boyutların- dadır. Kapı ile Hacer-i Esved köşesi arasında kalan bölüme 'Mültezem' denir.

Hicr-i Kâbe
Kâbe'nin kuzeybatı duva­rının (Irakî ile Şamî köşeleri­nin) karşısında, yerden 1.25m. yükseklikte yarım daire şeklinde bir duvar bulunur. Buduvara "Hatim" denir. Tavaf bu duvarın dışından yapılır. Buduvar ile Kâbe arasında kalan boşluğa da 'Hicr-i Kâbe', 'Hicr-iİsmail' veya 'Hatîra' denir. Bu boşlukta Kâbe'ye yönelerek na­maz kılınabilir, dua edilebilir. Ancak Kâbe'ye yönelindiği gibiburaya yönelip namaz kılınmaz.

Altınoluk
Kâbe'nin 'Hatîm'e bakan duvarı­nın üst ortasında, altından yapılmış bir oluk bulunmaktadır. Halk arasın­da 'Altın Oluk' diye bilinen bu oluğa, 'Mizab-ı Kâbe' denir.

Şazirvan
Kâbe duvarlarının zeminle buluş­tuğu yere meyilli olarak konmuş mer­merlerden meydana gelen ve Rukni Irakî ile Rukni Şamî arasında kalan duvar hariç diğer üç duvara bitişik olan kısma da Şazirvan denmektedir. Kâbe örtüsünün aşağıdan bağlanması için Şazirvan üze­rinde pirinçten yapılmış halkalar vardır. Bu halkalara Kâbe örtüsü bağlanarak tutturulur.

Kisve-i Kâbe (Kâbe'nin Örtüsü)
Kâbe'yi dört tarafından, yukarıdan aşağıya örten, tarih bo­yunca değişik renklerde yapılmış, daha sonra siyah renge dö­nüştürülmüş bir örtü vardır. Buna 'Kisve-i Kâbe' denir.

Kâbe kapısının örtüsü ayrıdır ve kendi hâlinde dokunur ve buna 'Burka' denir. Kapı örtüsü üzerinde süsleme sanatının çok güzel örnekleri vardır. Altın ve gümüş sırmalarla örülü­dür. Kâbe örtüsünün üze­rinde bir de kuşak var­dır. Bu kuşak Kâbe'nin dört cephesini de dola­nır. Üzerinde, altın ve gümüş tellerle yazılı âyet-i kerimeler ve süs­ler vardır.

Kâbe'nin içi
Günümüzdeki hâliyle Kâbe'nin içinde ahşap kaplamalı üç direk bulunmaktadır. Bu direkler tavanı tutar. Kâbe içi kapı hizasında mermer döşeli bir zemine sahiptir. İç duvarlar iki metreye kadar mermerle kaplıdır. İki metre yukarısı ise tavan dâhil ipekten yeşil bir kumaşla örtülüdür. Rükni Irakî tarafın­da tavana çıkmak için merdiven vardır. Kâbe'nin içinde Hz. Peygamber (s.a.s.)'in namaz kıldığı yer işaretlenmiş vaziyettedir. Bu yer Kâbe kapısının tam karşısına düşmektedir.Kâbe'nin içinde her tarafa dönülerek namaz kılınabilir.