ELEKTRİĞİN İCADI

"Elektrik" deyimi, Yunanca "elektron"dan gelmektedir.Bunun anlamını mı merak ediyorsunuz ? Yunanca "elektron" kelimesi, bildiğimiz "amber" karşılığıdır. Açıklamadan da anlaşılacağı gibi, İsa'dan 600 yıl önce, Yunanlılar bir yere devamlı olarak sürtüştürülen, böylece kızan amberin ,mantar ve kağıt parçaları türünden hafif maddeleri çekebilme yeteneğini biliyorlardı.Buna rağmen,1672 yılına kadar bu konuda kayda değer bir gelişme olduğu söylenemez. 1672 yılında, Otto von Guericke adında bir adam,elini hızla dönen bir sülfür (kükürt) kürenin karşısına tutarak, daha güçlü elektrik üretti.

1729 yılında ise, Stephen Gray,bazı maddelerin (örneğin metaller) bir yerden başka bir yere elektrik ilettiklerini keşfetti. Bu tür maddeler "kondüktör-iletken" diye tanımlandılar. Cam,kükürt,amber,balmumu gibi diğer bazı maddelerde elektriği taşımıyor,bir yerden bir yere iletmiyorlardı.Bunlara genel olarak "yalıtkan" adı verildi.
Aynı doğrultuda son derece önemli bir başka adım, 1733 yılında du Fay adında bir Fransızın negatif ve pozitif elektrik yüklerini bulması olmuştur. Du Fay, negatif ve pozitif şarjların (elektrik yüklerinin),iki ayrı tür elektrik olduğunu sanmıştı.Gene de, elektriğin gerçeğe en yakın tanımlamasını yapan Benjamin Franklin'dir. Benjamin Franklin'in fikrine göre, tabiattaki bütün maddelerin bünyesinde "elektriksel bir akış" vardı. Belirli iki madde arasındaki sürtünme, bu akıştan bir kısmının, miktar bakımından fazlalık meydana getirecek şekilde öteki maddeye geçmesine sebep oluyordu. Bugün, bu akışın negatif yüklü elektronlardan oluştuğunu söyleyebiliyoruz.

TÜBİTAK'tan Elektronik Burun ve Dil

TÜBİTAK mühendisleri elektronik burun ve elektronik dil geliştirdi. Elektronik burun ile havada bulunabilecek zehirli gazlar algılanabilecek, elektronik dil ise su ve içecek kalitesini belirlemede kullanılacak.

Gelişen teknoloji ile artık canlıların koku ve tat alma organlarını taklit eden sistemler geliştirildi. Havadaki zehirli gazları algılayabilen "elektronik burun" ile sudaki kirleticileri anında tesbit edebilen "elektronik dil" teknolojisi gibi...Bu ezber bozan teknolojik ürünler TÜBİTAK mühendislerinden geldi.

İlk olarak gazları algılayabilen ve sınıflandırabilen elektronik burun geliştirildi. Bu sistem havada bulunabilecek zehirli gazlara karşı kullanılacak. Sistem tıp, gıda ve ilaç sanayi ile askeri uygulamaların yanısıra zararlı atıkların ve içecek kalitesinin belirlenmesi, kapalı alanların hava kalitesinin ölçülmesinde de kullanılabilecek.

Elektronik dilin de tıpkı burun gibi pek çok işlevi var. Sudaki kirleticileri algılayabiliyor. Bu sistem de su ve içecek kalitesini belirlemede kullanılacak. Ama bir de yine askeri boyutu var. Deniz suyu içindeki kısmen çözülmüş patlayıcıları tesbit edebiliyor.

Elektronik burun ve dilin nasıl çalıştığını TÜBİTAK Malzeme Enstitüsü araştırmacısı İlke Gürol anlattı. İki sistem de istenmeyen kimyasal bileşikleri algıladığında sesli ve ışıklı sinyaller veriyor.Uygulama, sistemin içindeki mini bilgisayarların analizleri ile gerçekleştiriliyor. Üstelik, bilgisayar üzerinde çalışan tüm yazılımlar da yerli kaynaklarla tasarlandı ve hayata geçirildi.