Yöntembilim
Yöntembilim ya da metodoloji, belirli bir alanda kullanılan bütün metodlar; geniş anlamı ile, metodların bilim ve felsefesi olarak açıklanabilir. Grekçe (Antik Yunanca) meta, hodos ve logos kelimelerinden türemiştir. Eski felsefe ve bilimde "logos"; söz, konuşma gibi anlamlara gelmektedir. Metodolojinin ilgi alanına giren konular; metodların temellendirilmesi, metodların karşılaştırılması, eşleştirilmesi, değerlendirmesi, geliştirilmesi ve yeni metodlar aranmasıdır.
Mantığın, bilimsel araştırma yöntemlerini ele alan kolu. Yöntembilim, çeşitli bilimlerin yöntemlerini aposteriori olarak, yani deneyle ya da uygulamayla bağlantısı içinde ele alır. Biçimsel mantık, yargının ya da usavurmanın yapısını apriori olarak ayrıştırırken, yöntembilim her bilimin ilgilendiği uygulamalı düşünce biçimlerini araştırır. Demek ki yöntembilimci, bir bilim alanında geçerli olan ya da o sıra kullanılmakta olan yöntemlerin değerlendirmesini yapmakla yükümlüdür.
Yöntembilim, çağdaş düşüncenin açmış olduğu bir çalışma alanıdır. Felsefe tarihinde yöntemli düşünme çabası Sokrates kadar eski de olsa, yöntem üzerine düşünceler ancak Bacon ve Descartes ile başlamıştır. Yöntem kavrayışından yöntembilim kavrayışına doğru ilerleyiş, özel bilimlerin apayrı birer çalışma alanı oluşturmasından sonra olmuştur. Yöntembilimin yöntemi ya da yöntemleri sorununa gelince; bu sorun yöntem araştırmasında elbette ikinci bir aşama oluşturacak, ne var ki birinci aşamaya sıkı sıkıya bağlı kalacaktır.
MsXLabs.org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
