Arama


_Yağmur_ - avatarı
_Yağmur_
VIP VIP Üye
3 Mart 2017       Mesaj #9
_Yağmur_ - avatarı
VIP VIP Üye

BAKTERİ

a. (fr. bactérie; yun. bakteria, çomak'tan).
1. Çok basit yapılı, yaygın çekirdekli, genellikle klorofilsiz ve bölünerek çoğalan birhücreli canlılar grubuna verilen ad.

Ad:  Bakteri çeşitleri-1.jpg
Gösterim: 2687
Boyut:  35.9 KB
Kırmızı bakteriler, bakteriyoklorofil içeren bakteriler (Chromaticum okenii.Clathrocystis roseopersicina, Bacterium photometricum, vb.) [Demir, kükürt biriktiren bakterilere SiDEROBAKTERİ, SÜLFOBAKTERİ adı verilir] Sirke bakterileri, etanolu sirke asidine çevirebilen, kesin aerobi yaşamlı, kısa çomak biçiminde bakteriler. (Sebzelerin ve meyvelerin üzerinde, meyve sularının ve mayalı içkilerin içinde bulunur, sirke yapımında kullanılırlar.)

—ANSİKL. Bakteriler hem bitkilerden, hem hayvanlardan farklıdır; hızlı çoğalmaları ve biyokimyasal etkileri bakımından canlılar âleminin dengesini sağlamada çok büyük önem taşıyan bir grup oluştururlar.

Yaşama yetenekleri.


Bakterilerin olağanüstü bir uyarlanma gücü vardır.

Doğal yetenekleri.


Radyoaktif uranyum madenlerinde bile canlı bakteriler vardır. Q 34 yüzyıl önce yapılmış olan Mısır'daki Luksor tapınağı'nin dış cephe tuğlalarında canlı bakteriler bulunmuştur. Dombrowski 200 milyon yıllık (Bad-Nauheim, Hesse eyaleti), hatta 320 milyon yıllık (Saskatchewan, Kanada) ya da 720 milyon yıllık kaya tuzu bloklarında canlı bakteri bulduğundan bu yana yukarıda sözü edilen zamanın da bir önemi kalmamıştır. Bu bakteriler sporlanmazlar. Amerikalı Sisler'e göre, göktaşlarının içinden aseptik olarak bakteriler alınabilmiş ve peptonlu etsuyunda üretilmiştir. Dahası, 20 000 m yükseklikte dolaşan bir stratosfer balonu havadan metreküp başına 10'dan fazla bakteri toplamıştır.

Deneysel yetenekleri.


Kara bakterilerinin hemen hepsi, laboratuvarda yapılan deneylerde °/o 1 peptonlu deniz suyunda, suda çok yüksek dozda iyotlu bileşikler bulunsa bile, pekâlâ gelişmektedir. Çeşitli bakteriler boşluğa (5 gün süreyle 10-'° mm civa yüksekliği), soğuğa (+ 2°K), hızlı sıcaklık değişikliklerine (birkaç saat içinde -190°C'tan +25°C'a geçiş), atom radyasyonlarına (Los Alamos'ta, bir reaktör "soğutma havuzu"nda,insan için öldürücü dozun 2 000 kat üstünde bir radyasyon altında yoğun çoğalma) dayanabilmektedir.

Yapısı.

Ad:  Bakteri şekilleri-1.jpg
Gösterim: 2859
Boyut:  22.2 KB

Bakteriler, mavi suyosunları gibi çekirdeği zarsız hücrelerdir. Virüslerden başlıca ayrılıkları şunlardır: tam çekirdekli hücreler gibi onların da içlerinde dezok-sirlbonükleik ve ribonükleik asit vardır; çoğalırken, içinde yaşadıkları üstün yapılı organizmayla bütünleşmezler. Bakteriler anatomik yapıları ve fizyolojik özellikleriyle de tam çekirdekli hücrelerden ayrılırlar: onlarda çekirdeği sitoplazmadan ayıran bir zar yoktur; tam çekirdeklilerde olduğu gibi örgün bir solunum aygıtına (mito-kondri) sahip değildirler. Genellikle sitoplazmayı saran bir kılıf vardır; bu kılıfın yapısı Gram pozitif bakterileri (centiyan mo-ruyla boyanırlar) Gram negatif bakterilerden (alkolün etkisiyle bu rengi yitirirler) ayırmaya yarar.

Bakteriler bölünerek çoğalırlar, bölünme sonucunda ortaya çıkanlar ya bir arada kalır ya da ayrılırlar Biçimce çok değişiktirler ve yaşadıkları ortama göre bir görünüm edinirler. Birçoğunun spor denen dirençli biçimleri vardır ve bu biçime girdiklerinde aşırı sıcağa ve soğuğa ya da kuraklığa dayanabilirler; bazı bakterileri sterilizasyonia yok etmenin güçlüğü bundan doğmaktadır. Bakteriler uyarlandıkları ortama ya da içinde yaşadıkları konağa en elverişli sıcaklık sınırları içinde hızla çoğalırlar; örneğin toprak bakterileri çevre sıcaklığında, hastalık yapan bakteriler 30-40°C'ta gelişirler.

Rolü ve önemi.


Bakteriler doğada önemli rol oynar. Bir kısmının çok yüksek enzim etkinliği vardır; mayalandırmaya dayalı sanayilerde bundan yararlanıldığı gibi, üstün yapılı hayvanların bağırsaklarında besinlerin sindirilmesinde de bunlar önemli rol oynar. Bir kısım bakteriler pigment üretirler, bir kısmı gaz üretir, demir, kükürt biriktirir, toksin salgılar (-> ekzotoksin) ya da içinde toksin toplar. ( -> endotoksin.)

Genel olarak bakteriler mayalandırma ve çürütme etmenleridir, organik maddeleri gaza ve cansız maddelere dönüştürürler; bu maddeler yeniden yaşamsal çevrimde yer alır. Havadaki gazları kendilerine bağlayabilir, böylece toprağı azotça zenginleştirir ve bitkilere, gelişmek için gereksindikleri inorganik besinlerin bir kısmını sağlamış olurlar. Kısaca söylemek gerekirse bakteriler biyosferdeki çevrimlerde, parçalayıcı ya da mineralleştirici olarak çok önemli rol oynarlar. Hastalık yapan bakteriler, bakteriler âleminin çok küçük bir bölümüdür.

Bazı bakterilerin metabolik özelliklerinin (azot biriktirme, enzim salgılama, vb.) sanayide kullanılması gelişme halindedir. Birtakım maddeleri üreten hücrelerin genlerinin bakteri kromozomuna bağlanabilmesi olanağı genetik mühendisliğinin temelidir; gen aşılanan bakteriler istenilen maddeleri (hormonlar, hayvansal proteinler, aşı antijenleri, vb.) büyük ölçüde sağlayacaklardır.

Bakteriler, bulundukları ortamın ya da organizmanın zararına yaşarlar. Kimisi serbest oksijene gereksinim duyar; bunlar aerobidir; kimisi anaerobidir, serbest oksijene dayanamaz, oksijeni çevredeki moleküllerden edinir. Ama, aralarından pek çoğu bu iki solunum tarzından birine ya da öbürüne uyarlanabilir: bunlara karma anaerobi ya da seçmeli anaerobi denir.

Bakterilerin tanınması.


Bakterilerin tanınması her şeyden önce onların morfolojik karakterlerine, boyanma karakterlerine, besiyerinde (kültür) üreme karakterlerine, enzim salgılama karakterlerine, antijenlik karakterlerine, deneysel olarak hastalık yapma güçlerine dayanır.

A. Morfolojik karakterler.
Küçüklüklerine karşın, bakteriler optik mikroskopta görülebilir ve bu aygıttaki görüntülerine göre sınıflandırılırlar. Bazı bakteriler yüzeylerindeki türlü biçimde dağınık kirpikler sayesinde hareket ederler; kirpiksiz olanlarsa hareketsizdir. Ama onları birbirinden ayıran şey özellikle biçimleridir: kimisi kürem-sidir (koküs), kimisi silindirimsi (basil), kimisi kıvrık (vibriyon), kimisi sarmaldır (spiril). Tek tek ayrı olabilecekleri (mikrokok) gibi bölünme sonucunda oluşanlar ayrıl-mayarak toplu da kalabilirler: ikili (diplokok), dörtlü (tetrat), zincirleme (streptokok), küpsü (sarsin), küresel topak (stafilokok). Bakterilerin boyu, en büyük olanlarında yaklaşık olarak 1-6 /?m arasında değişir.

B. Boyanma karakterleri.
Bakteri örneklerini boyama yöntemleri çeşitli bakteri gruplarını birbirinden ayırmaya yarar. (- C. Kültür karakterleri. Bazı ortamlarda üretilen bakteriler genellikle özel bir biçimde koloniler oluşturarak gelişirler. Ortamın bileşimi de incelenen bakterinin metabolizmasını gözlemleme olanağı sağlar (özel ortam). Ayrıca bakteriler, çoğaldıkları ortama göre biçim değiştirebilirler.

D. Antijenlik karakterleri
ANTİKOR, ANTİJEN, SERODİYAGNOSTİK.

E. Deneysel hastalık yapma gücü. Alıcı bir hayvana belli bir bakterinin aşılanması, o hayvanda, belirtileri değişik olsa bile, in-sandakine benzer bir hastalık yapar ve otopside hayvanın organlarında mikrop bulunur. Genellikle bu işte kullanılan hayvanlar kobay ve faredir.

Laboratuvar hayvanı üzerinde yapılan bu deneyler doğal hastalığın başlama ve gelişme biçimini açıklamaya yarar ve buna dayanılarak, aşı da dahil, önleyici ve tedavi edici yöntemleri bulma olanağı sağlar.

Bakterilerin sınıflandırılması.


Bakterileri sınıflandırmak zordur, çünkü henüz çok iyi bilinmedikleri gibi birçoğu da çokbiçimlidir. Bununla birlikte bakteriler spor yapma (ya da yapmama) davranışına göre (sporlu bakteriler ve sporsuz bakteriler), boyalara karşı tepkilerine göre (Gram pozitif ve Gram negatif), yaşama yeteneklerine göre (aerobi ve anaerobi olanlar, termofil ve termofob olanlar, vb.), çevrelerinde uyandırdıkları kimyasal tepkimelere göre (sülfobakteri, ferrobakteri), vb. sınıflandırılabilir.

Çoğu zaman yeniden yapılan bu sınıflandırma genotipik taksinominin geleceğini de göz önünde bulundurmalıdır Dünyadaki başlıca dört sınıflandırmadan biri olan A. Prévot'nun bakteri sınıflandırması aşağıdadır:

Bakterilerin sınıflandırılması
(A. Prévot'ya göre)
a) Özbakteriler
  • SINIF I Sporlanmayan özbakteriler Takım I küresel = micrococcales Takım II silindirimsi - bacteriales Takım III kıvrık = spirillales SINIF II Sporlanan özbakteriler Takım I bacillales Takım II clostridiales Takım III plectridiales Takım IV sporovibrionales
b) Mikobakteriler SINIF I Actinomycetales
  • Takım I aside dayanıksızlar Takım II aside dayanıklılar SINIF II Myxobacteriales
c) Algobakteriler SINIF I
  • Takım I chlamydobacteriales Takım II caulobacteriales SINIF II Thiobacteriales
d) Protozoobakteriler Spirochetales

MsXLabs.org & Büyük Larousse
BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 2 üye beğendi.
"İnşallah"derse Yakaran..."İnşa" eder YARADAN.