Hasan Âli Yücel 1 ek Hasan Âli Yücel(d. 16 Aralık 1897, İstanbul - ö. 26 Şubat 1961, İstanbul) Eğitimci, yazar ve devlet adamı. Milli eğitim bakanlığı yaptığı dönemde etkin bir eğitim ve kültür siyaseti uygulamıştır. 1921’de İstanbul Darülfünunu (sonradan İstanbul Üniversitesi) Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nü bitirdi. 1922’de İzmir Darülmuallimini’ne edebiyat öğretmeni olarak atandı. Daha sonra Kuleli, İstanbul Erkek ve Galatasaray liselerinde felsefe,sosyoloji ve edebiyat dersleri okuttu. 1927’de maarif müfettişi oldu. Fransız eğitim sistemini incelemek üzere bir yıllığına Paris’e gönderildi. 1932’de Gazi Eğitim Enstitüsü (bugün Gazi Üniversitesi) müdürlüğü, 1933-35 arasında ortaöğretim genel müdürlüğü görevlerinde bulundu. 1935’te İzmir milletvekili seçildi. Refik Saydam ve Şükrü Saraçoğlu hükümetlerinde de bakanlığını sürdürerek 1946’ya değin aralıksız bu görevde kaldı. 1939’da 1. Eğitim Şurası’m toplayarak bir eğitim planı hazırlattı. Ankara Fen ve Tıp fakültelerini, İzmir Yüksek Ticaret ve İktisat Okulu’nu, Balıkesir ve Edirne öğretmen okullarını eğitime açtı. Yüksek Mühendis Okulu’nun İstanbul Teknik Üniversitesi haline getirilmesi,Üniversiteler Kanunu’ nun çıkarılarak düşünce, bilim ve kürsü özgürlüğünün korunması, tiyatro ve operanın devlet hizmetleri arasına katılarak bu yönde köklü girişimler yapılması, Yüksek Köy Enstitüsü’nün kurularak kırsal kesimde bilimsel bir yönelişin ilk çekirdeğinin oluşturulması gibi bir dizi önemli atılımı gerçekleştirdi. Dünya edebiyatının klasiklerinin Türkçeye kazandırılması amacıyla Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde ünlü Tercüme Bürosu’nu kurdurdu. Onun öncülüğünde çok sayıda yapıt Türkçeye çevrildi. Ayrıca Türk Ansiklopedisi ile Islâm Ansiklopedisi’ nin yayımına başlandı. Yücel 1950 genel seçimlerinde milletvekili seçilemeyince İstanbul’a yerleşti. Akşam ve Cumhuriyet gazetelerinde kültür, sanat ve felsefe konularında makaleler yazdı. 1955- 60 arasında İş Bankası Kültür Yayınları’nı yönetti. 1958’de UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Genel Kurulu üyeliğine getirildi. 1961’de Kurucu Meclis üyeliği yaptı. Eğitimciliği ve devlet adamlığının yanı sıra usta bir yazar ve çevirmen olan Yücel edebiyata şiirle girmişti. Mütareke ve Kurtuluş Savaşı yıllarındaki ateşli şiirlerinde vatan ve millet sevgisini dile getirdi. Başlıca yapıtları arasında Goethe, Bir Dehanın Romanı (1932), Türk Edebiyatına Toplu Bir Bakış (1932), Pazartesi Konuşmaları (1937), İçten Dışa (1938), Türkiye’de Ortaöğretim (1938), Davalar ve Neticeleri (1950), Hürriyete Doğru (1955), İyi Vatandaş İyi İnsan (1956, 1971), Kıbrıs Mektupları (1957), Edebiyat Tarihimizden (1957, 1989), İngiltere Mektupları (1958), Türkiye’de Maarif (1959), Hürriyet Gene Hürriyet (1960-62, 2 cilt) sayılabilir. Kaynak:Ana Britannica |
Hasan Âli Yücel 1 ek Hasan Âli Yücel(1897 - 1961) Hasan Âli Yücel 16 Aralık 1897 yılında İstanbul 'da doğdu. Esasen Görele'lidir. Gİ.Ü. Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nü bitirdi. İzmir ve İstanbul'da edebiyat ve felsefe öğretmenliği, müfettişlik, genel müdürlük, İzmir milletvekilliği ve Milli Eğitim Bakanlığı (1938 - 1946) yaptı. Fransız eğitim sistemini incelemek üzere bir yıllığına Paris’e gönderildi. 1932’de yurda dönüşte Gazi Eğitim Enstitüsü Müdürlüğü görevine atandı. 1933-1935 arasında Milli Eğitim Bakanlığı Orta Eğitim Genel Müdürlüğü yaptı. 1935’te İzmir milletvekili seçildi. 1938’de Celal Bayar hükümetinde Milli Eğitim Bakanlığı’na getirildi. 1946’ya kadar Refik Saydam ve Şükrü Saracoğlu hükümetlerinde de aynı görevi sürdürdü. Birinci Eğitim Şürası’nı topladı. Ankara Fen ve Tıp fakültelerini, İzmir Yüksek Ticaret ve İktisat Okulu’nu, Balıkesir ve Edirne öğretmen okullarını eğitime açtı. Yüksek Mühendis Okulu’nun İstanbul Teknik Üniversitesi’ne dönüşmesini sağladı. Köy enstitülerini kurarak eğitim ve bilimi Türk köylerine kadar ulaştırdı. Dünya klasiklerinin Türkçe’ye çevrilmesini sağladı. Bakanlığı döneminde, 1940’ta Köy Enstitüleri Yasası çıkarılarak, köy okullarında görev alacak olan öğretmenleri yetiştirmek üzere kent ve kasabalardan uzak, geniş arazisi bulunan uygun yerlerde Köy Enstitüleri kurulmaya başlandı. Fakat 1947 ’den sonra Köy Enstitüleri amacından uzaklaştığı düşünüldüğü için 1950’den sonra Köy Enstitüleri tamamen kapatıldı.Yine bakanlığı döneminde önemli bir çeviri hamlesi yapılarak pek çok sayıda dünya klasik eseri Türkçe'ye çevrildi. Yücel, 5 Ağustos 1946’da bakanlıktan, 1950’de de CHP’den istifa etti. 1950 seçimlerinde parlamentoya giremedi. İstanbul’a yerleşti. Akşam ve Cumhuriyet gazetelerinde makaleler yazdı. 1958’de UNESCO Türkiye Milli Komisyonu üyeliğine atandı. 1961’de Kurucu Meclis üyesi oldu. Şiirlerini önce aruzla, sonra heceyle yazdı. Çeşitli gazete ve dergilerde şiirleri, fıkra, makale ve incelemeleri yayımlandı. Şiirleri, Dönen Ses, Sizin için, Dinle Benden ve Allah Bir, anıları ise Geçtiğim Günlerden adlı kitaplarında toplandı. 1961 yılında öldü. Şair Can Yücel 'in babası, Japonya kıyılarında batan Ertuğrul Fırkateyninin kaptanı Ali Beyin torunudur. ESERLERİŞİİR
|
Hasan Ali Yücel (1897-1961) Türkiye'nin önde gelen eğitimcilerinden, devlet adamı Hasan Âli Yücel 16 Aralık 1897'de İstanbul' da doğdu. 1921'de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nü bitirdi. Çeşitli okullarda öğretmenlik ettikten sonra 192.7'de eğitim müfettişi oldu. 1930'da öğrenci müfettişi olarak Fransa'ya gitti. 1932'de Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü müdürlüğü; 1933-35 arasında ortaöğretim genel müdürlüğü görevlerinde bulundu. 1935'te İzmir milletvekili olan Yücel 1938'de kurulan 2. Celal Bayar Hükümetinde milli eğitim bakam olarak atandı. Bu görevi Refik Saydam ve Şükrü Saraçoğlu hükümetlerinde 1946'ya kadar sürdürdü. Bakanlığı döneminde eğitim ve kültür alanında büyük atılımlara ön ayak oldu 1939'da 1. Eğitim Şûrası'nı toplayarak bir eğitim planının oluşturulmasını sağladı. Ankara'da Fen ve Tıp Fakültelerini, İzmir Yüksek Ticaret ve İktisat Okulu, Balıkesir ve Edirne öğretmen okullarını eğitime açtı. Yüksek Mühendis Okum onun bakanlığı sırasında İstanbul Teknik Üniversitesi haline getirildi. Köy öğretmeni yetiştirmek üzere daha önce kurulan deneme okulları, 194ü':a çıkardan Köy Enstitüleri Kanunu ile enstitüye dönüştürüldü; 17 yeni köy enstitüsü kuruldu. 1942-43 öğretim yılında Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü açıldı. Yücel, Ahlak Şûrası, Neşriyat Kongresi, Tercüme Kongresi ve Gramer Komisyonu toplayarak ilgili konularda temel ilkelerin belirlenmesini sağladı. Milli Eğitim Bakanlığında kurulan Tercüme Bürosu"nda birçok dünya klasiği Türkçe'ye çevrilerek yayımlandı. Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı olarak Devlet Opera ve Tiyatrosu kuruldu. Çeşitli meslek okulları açıldı. Türk Ansiklopedisi, İslam Ansiklopedisi yayımlanmaya başladı. Yücel'in bakan olarak son hizmeti 13 Haziran 1946'da çıkarılan Üniversiteler Kanunu oldu. Bu kanunla bakanlığın yetkileri üniversiteye devredildi; üniversitede düşünce, bilim ve kürsü özgürlüğünün korunması gerçekleştirildi. 1946'da hükümet dışında kalan Yücel, muhalefetin ileri gelenlerinden Mareşal Fevzi Çakmak ve Demokrat Parti İstanbul il başkanı avukat Kenan Öner tarafından bakanlığı sırasında komünistleri desteklemekle suçlandı. Yücel'in Kenan Öner'e açtığı hakaret davası, yargıcın iddiaları geçerli bulması nedeniyle düştü. 1950'de milletvekili seçilemeyen Yücel siyasetten çekildi; İstanbul'a yerleşti. 1961'de Kurucu Meclis üyesi olan Yücel 26 Şubat 1961'de İstanbul'da öldü. Eğitimciliğinin ve devlet adamlığının yanı sıra usta bir yazar ve çevirmen olan Yücel'in şiirleri Dergâh, Yarın, Yeni Mecmua, Hayat (1926-28) dergilerinde yayımlandı. Kimi şiirleri bestelendi. Mütareke ve Kurtuluş Savaşı dönemlerinde vatan ve millet sevgisini dile getiren şiirler yazdı. 1936'da Akşam, 1949'dan sonra Cumhuriyet ve Dünya gazetelerinde toplumsal ve kültürel konularda makaleleri ve denemeleri yayımlandı. Başlıca yapıtları arasında
Kaynak: MsXLabs.org & Temel Britannica |
Hasan Ali Yücel MsXLabs.org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi (1897 İstanbul-1961 İstanbul), yazar. Ortaöğrenimini Vefa İdadisi'nde, yükseköğrenimini Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nde tamamladı (1921). Bir süre İzmir ve İstanbul liselerindeki öğretmenliğinden sonra Millî Eğitim Bakanlığı müfettişliği, ortaöğretim genel müdürlüğü (1927-1936) yaptı. İzmir'den milletvekili seçilerek parlamentoya girdi. Millî Eğitim Bakanlığı yaptı (1938-1946). Kaybettiği 1950 seçimlerinden sonra İstanbul'a yerleşerek bir süre Cumhuriyet gazetesinde yazdı. İş Bankası Kültür Yayınları'nı yönetti (1955-1960). Dergâh, Yarın, Yeni Mecmua, Hayat (1921-1926) dergilerinde yayımladığı şiir ve edebiyat yazılarıyla tanınan Yücel, daha sonra ruhbilim ve mantık alanındaki çalışmalarının yanı sıra edebiyat araştırmaları yaptı; Tasviri Efkâr, İfham, Akşam, Ulus, Cumhuriyet ve Dünya gazetelerinde düşün yazıları yayımladı. Bakanlığı döneminde kurulan köy enstitüleri ve yayımına başlanan klasikler dizisiyle Cumhuriyet döneminin en hareketli ve kültür çalışmalarına en yakın bakanı olarak kabul edildi. Başlıca yapıtları:
|
Hasan Âli Yücel16 Aralık 1897'de İstanbul'da doğdu. Aslen Göreleli olan babası; Ertuğrul Fırkateyni'nin kaptanı olan Amiral Osman Bey'in oğlu Ali Rıza Bey'dir, annesi Neyire Hanım ve eşi Gülsüm Refika Hanım'dır. Eğitim yaşamını sırasıyla Mekteb-i Osmani, Vefa idadisi, Cağaloğlu Darülmuallimin-i Âli'ye (Yüksek Öğretmen Okulu) okullarında sürdürdü. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nü bitirdi ve 19 Aralık 1922'de öğretmenliğe başladı. 12 Temmuz 1932 tarihinde Türk Dili Tetkik Cemiyeti'nin (Türk Dil Kurumu) kurulmasıyla Hasan Âli Yücel etimoloji kolu başkanlığına getirildi. 1934 yılında Cumhuriyet Halk Partisi'nden, İzmir Milletvekili olarak Meclise girdi.28 Aralık 1938'de Hasan Âli Yücel, 2. Celal Bayar hükümetinde Milli Eğitim Bakanlığı'na getirildi. Üniversite reformu (Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi'nin kurulması, Yüksek Mühendis Okulu'nun İTÜ'ye dönüştürülmesi ve Ankara Tıp Fakültesi'nin kurulması), Köy Enstitüleri'nin kurulması, Dünya klasiklerinin Türkçeye çevrilmesi ve ilk resmi ve telifli Türkçe ansiklopedi olan İnönü Ansiklopedisi'nin ön çalışmaları onun bakanlığı döneminde gerçekleşmiştir. Devlet Konservatuvarının kurulması (20 Mayıs 1940), Türkiye'nin UNESCO'ya girişi onun çabaları sonucunda olmuştur. Dört yıllık çabaları sonucunda 25 Haziran 1946'da Üniversiteler Yasası çıkartılır. "Bu yasayla, yüksek öğretim kurumlarının Bakanlıkla olan "sıkı bağı" önemli ölçüde gevşetilmiş, mevcut kuruluşlar yapısal bir bütünlüğe kavuşturulmuş, böylece üniversiteye organik bir karakter kazandırılmıştır. Bu yasanın getirdiği bir başka sonuç da, "dışarıdan gerilim" yerine "içeriden denetim"in getirilmiş olmasıdır. Ankara Üniversitesi de bu yasanın sonucu olarak kurulmuştur." Oğlu şair Can Yücel, babası için "Ben Hayatta En Çok Babamı Sevdim" adlı şiirini yazmıştır. 5 Ağustos 1946'da 7 yıl 5 ay sürdürdüğü Milli Eğitim Bakanlığı görevinden istifa etti. İstifasından sonra gazetecilik görevine döndü. 26 Şubat 1961 tarihinde konuk olarak kaldığı Prof. Dr. Tevfik Sağlam'ın evinde öldü. 2 Mart 1961 tarihinde Cebeci Asri Mezarlığı'nda toprağa verildi. Hasan Âli Yücel, şair Can Yücel'in babasıdır. |
Hasan Ali Yücel1897 yılında İstanbul'da doğdu. İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nü bitirdi. İzmir ve İstanbul'da edebiyat ve felsefe öğretmenliği, müfettişlik, genel müdürlük, İzmir milletvekilliği ve Milli Eğitim Bakanlığı (1938-1946) yaptı. iş Bankası Kültür Yayınları'nı yönetti. Bakanlığı döneminde Köy Enstitüleri kuruldu ve dünya klasikleri Türkçe'ye çevrildi. Şiirlerini önce aruzla, sonra heceyle yazdı. Çeşitli gazete ve dergilerde şiirleri, fıkra, makale ve incelemeleri yayımlandı. 1961 yılında öldü. ESERLERİ Şiirleri, Dönen Ses, Sizin için, Dinle Benden ve Allah Bir adlı kitaplarında toplandı. |
2 ek YÜCEL (Haşan Âli), türk eğitimci, yazar ve siyaset adamı (İstanbul 1897 - ay. y. 1961). Edebiyat fakültesi felsefe bölümü’nü bitirdi (1921). İzmir Erkek öğretmen okulu, İstanbul Kuleli askeri lisesi, İstanbul Erkek lisesi’nde türkçe, edebiyat, felsefe ve toplumbilim dersleri verdi (1921 -1927). Maarif müfettişi (1927-1930), Fransa'da öğrenci müfettişi (1930-1932), Ankara Gazi eğitim enstitüsü müdürü (1932 -1933), Ortaöğretim genel müdürü (1933 -1935) olarak görev aldı. İzmir'den milletvekili seçilerek TBMM’ye girdi (1935), sandalyesini 1950'ye kadar korudu. Milli eğitim bakanlığı yaptı (1938-1946). Bu görevi sırasında köy enstitülerinin kurulmasında (1940), Bakanlık bünyesi içinde bir Tercüme bürosu oluşturularak dünya klasiklerinin (496 kitap) türkçeye çevrilip yayımlanmasında, çeşitli meslek okullarının açılarak teknik öğretimin gelişmesinde, Üniversite yasası’nın çıkarılarak (1946) Bakanlık yetkilerinin üniversitelere devredilmesinde, devlet opera ve tiyatrosunun kurulmasında, çok sayıda ansiklopedi ile sanat ve eğitim dergisinin yayımlanmasında, eğitim ile ilgili çeşitli kongrelerin ve şûraların toplanmasında etkin rol oynadı. 1950 seçimlerini kazanamayınca siyasetten çekilerek İstanbul'a yerleşti, iş bankası kültür yayınları yönetti (1955-1960). UNESCO Türkiye Milli komisyonu üyeliği (1958) yaptı. Şiirlerini 1921-1928 arası Dergâh, Yarın, Yeni mecmua ve Hayat dergisinde, kültürel ve toplumsal konulardaki makale ve denemelerini 1936-1960 arası Akşam, Cumhuriyet ve D^nya gazetelerinde yayımladı. Başlıca yapıtları: Türk edebiyatı nümuneleri (Hıfzı Tevfik [Gönensay] ve Hammamizade İhsan ile birlikte, 1926), Mantık ve metodoloji (1928); Goethe bir dehanın romanı (inceleme, 1932), Türk edebiyatına toplu bir bakış (inceleme, 1932), Dönen ses (şiirler, 1933), Pazartesi konuşmalan (makaleler 1937), Sizin için (çocuk şiirleri, 1938), İçten dıştan (makaleler, 1938), Türkiye’de ortaöğretim (1938), Davam (1947), Davalar ve neticeleri (1950), Hürriyet'e doğru (makaleler, 1955), iyi vatandaş iyi insan (makaleler, 1956), Kibri Î mektupları (1957), Edebiyat tarihimizden (1957), Ingiltere mektupları (1958), Hürriyet gene hürriyet (2 c, 1960, 1966), Dinle benden (şiirler, 1960), Allah bir (şiirler, 1961). Kaynak: Büyük Larousse |
Saat: 22:10 |
©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık