Kald�ra�larla ilgili �rnekler verir misiniz?

Kald�ra� �e�itleri ve yap�m�

Bir noktas� bir yere dayanan ve bir cismi kolayl�kla kald�rmaya yarayan ara�lara kald�ra� denir. B�y�k a��rl�klar�, kolayl�kla ve fazla kuvvet kullanmadan kald�rd�klar� i�in, kald�ra�lar, g�nl�k hayatta en �ok kullan�lan ara�lardand�r. S�r�k, ma�a, bah�e k�re�i, f�nd�k k�raca��, terazi, makas, tahterevalli hep birer kald�ra�t�r. Kald�ra�lara �rnek olarak bir s�r�� al�p inceledi�imizde bir kald�ra�ta, ba�l�ca �� nemli nokta g�r�r�z :

1 - Kuvvet noktas�, 2 - Destek noktas�, 3 - Diren� noktas�.
Kuvvet noktas�, a��rl�� kald�rmak i�in s�r��a bas�lan noktad�r. (A).
Destek noktas�, s�r��n alt�na konan destektir (B).
Diren� noktas�, a��rl�� kald�ran yerdir (C).
Kuvvet noktas�ndan destek noktas�na kadar olan yere (yani A C ara�ma) kuvvet kolu, destekten diren� noktas�na kadar (yani C B aras�) olan yere de diren� kolu denir.
Bir kald�ra�ta �nemli olan, kuvvet kolunun, diren� kolundan �ok uzun olmas�d�r. Kuvvet kolu, diren� kolundan ne kadar fazla uzun olursa, bir a��rl�� kald�rmak i�in gerekecek kuvvet, o kadar az olacakt�r. Bunu, bir form�l olarak, �u �ekilde yazabiliriz.
Kuvvet X Kuvvet kolu = Diren� X Diren� kolu Kald�ra� �e�itleri :
Kald�ra�, kuvvet ve diren� noktalar�n�n de�i�ik yerlerde olmas�na g�re adlar al�rlar. �� e�it kald�ra� vard�r:
1 - Birinci �e�it kald�ra�lar : Kuvvet bir ba�ta, destek ortada, diren� �-teki ba�ta olan kald�ra�lard�r.
Makas, terazi, kay�k k�re�i, bir sand�� yerinden oynatmak i�in s�r�kla yap�lan kald�ra�, bu cins kald�ra�lard�r.
2 - �kinci �e�it kald�ra�lar : Kuvvet (A) ba�ta, diren� (C) ortada, destek (B) u�ta olan kald�ra�lard�r.
F�nd�k k�raca��, �ek�ek arabas� bir �e�it kald�ra�lard�r.
3 - ��nc� �e�it kald�ra�lar : diren� (�) bir u�ta kuvvet (A) ortada, destek (B) �b�r u�ta olan kald�ra�lar, d�r.
Ma�a, bah�e k�re�i bu �e�it kald�ra�lard�r.
Bu �e�it kald�ra�lar bizim, her i�imizde kullanabildi�imiz kald�ra�lard�r. Bunlardan ba�ka, her zaman i�in, kaslar�m�z ve kemiklerimiz, �e�itli kald�ra�lar meydana getirerek hareketlerimizi kolayla�t�r�rlar.

Kald�ra�lar, sabit bir destek etraf�nda hareket edebilen sa�lam �ubuklard�r. Kald�rac�n etraf�nda d�nd�� noktaya destek denir. Uygulanan kuvvetin destek noktas�na olan uzakl��na kuvvet kolu, y�k ile destek aras�ndaki uzakl��a y�k kolu denir. Bir kald�ra�ta kuvvet kolu, y�k kolundan ne kadar uzun olursa, bu kald�ra�la kald�r�labilecek y�k de o kadar b�y�k olur.
Dengede olan bir kald�ra�ta kuvvetle kuvvet kolunun �arp�m�, y�kle y�k kolunun �arp�m�na e�ittir. Buna kald�ra� ba��nt�s� denir.
� Kuvvet x Kuvvet kolu = Y�k x Y�k kolu
Kald�ra�lar, destek noktas�n�n bulundu�u yere g�re �ift ve tek tarafl� kald�ra� olmak �zere iki gruba ayr�l�r.
� �ift Tarafl� Kald�ra�
Deste�in ortada oldu�u kald�ra�lara denir. Kuvvetin y�n�n� de�i�tirir, kuvvetten kazan� sa�lar. G�nl�k hayatta �ift tarafl� kald�raca benzer pek �ok ara� kullan�r�z. �rne�in makas, pense, e�it kollu terazi, levye, kay�k k�re�i, tahterevalli deste�in ortada oldu�u kald�raca benzer ara�lard�r.
� Tek Tarafl� Kald�ra�
Deste�in u�ta oldu�u kald�ra�lard�r. �ki �e�ittir:
1. Deste�in u�ta, y�k�n ortada oldu�u kald�ra�. Kuvvetten kazan�, yoldan kay�p vard�r. Deste�in u�ta, y�k�n ortada oldu�u kald�ra�lara �rnekler; el arabas�, f�nd�k k�raca��, gazoz a�aca��, insan �enesi.
2. Deste�in u�ta, kuvvetin ortada oldu�u kald�ra�. Yoldan kazan�, kuvvetten kay�p vard�r. Bu �e�it kald�raca �rnekler; c�mb�z, ma�a, i� makinelerini pistonla �al��an kollar�, �n kollar�m�z.
Kald�ra�ta Kuvvet Kazanc�:
Basit makinelerde kuvvet kazanc�, y�k�n kuvvete oran� olarak ifade edilir.
� y�k x y�k kolu = kuvvet x kuvvet kolu oldu�una g�re,
� kuvvet kazanc� = Y�k/Kuvvet=Y�k kolu/Kuvvet kolu olarak yaz�labilir.

Kaynak: Kald�ra�larla ilgili �rnekler verir misiniz?