[KK] Hz. Muhammed'in lakab� nedir?

Hz. Peygamber'in (s.a.) isimlerinin hepsi �vg� isimleridir; s�rf �ahs� belirleyici olsun diye konmu� �zel isimler de�ildir. Onda var olan, medhe-dilmesi ve olgunlu�unu icap ettiren birtak�m s�fatlardan t�retilmi� isimler�dir. Bunlardan baz�lar�:
1- Muhammed: En me�hur ismidir. Tevrat'ta bu ismiyle a��k bir �ekil�de an�lm��t�r. Nitekim bu hususu: Cil�u'l-Efh�m fiFazli's-Sal�t ve's-Sel�m ala Hayri'l-En�m adl� eserimizde a��k ve kesin delille a��klad�k. Bu kitab��m�z, anlatt�� konu itibariyle e�siz, faydalar�n�n �oklu�u ve bollu�u bak��m�ndan da benzeri daha �nce yaz�lmam�� bir eserdir. Bu kitapta Hz. Pey-gamber'e (s.a.) sal�t � sel�m getirme konusunda gelen hadisleri aktard�k ve sahih, hasen ya da malul olanlar�n� a��klad�k. Malul olaniar�ndaki illetleri yeteri kadar a��klad�ktan sonra s�ras�yla; bu duan�n esrarengiz y�nleri�ni, �erefini ve i�erdi�i h�k�m ve faydalar�n�, Hz. Peygamber'e (s.a.) sala-vat getirilecek yer ve mahalleri de a��klad�k. Daha sonra bunlardan ne kadar�n�n gerekli oldu�u, ilim adamlar�n�n bu konudaki g�r�� ayr�l�klar�, ae�rl�kl� olanlar�n tercihi, ��r�k olanlar�n ��r�kl�klerinin g�sterimi konu-l tanr�dan s�z ettik. Kitab�n okunup incelenerek �ylece karar verilmesi anla-| t�m�ndan �st�nd�r.
S�z�n �z�, onun ismi, ehl-i kitab�n inanan kesiminden her �limin b�l g�r��e kat�laca�� bir tarzda, Tevrat'ta Muhammed olarak a��k�a ge�mektedir.!
2- Ahmed: S�z�n� etti�imiz kitapta anlatt��m�z bir s�rdan dolay� Hz.| �sa, onu i�te bu isimle anm��t�r.
3- M�tevekkil, 4- M�h�, 5- Ha�ir, 6- �k�b, 7- Mukaff�, 8- Nebiyy�'t-Tevbe, 9- Nebiyy�'r-Rahme, 10- Nebiyy�'l-Melhame, 11- F�tih, 12- Emin.)
Bu isimlere �unlar da il�ve edilebilir: ��hid, M�be��ir, Be��r, Nez�r, Kas�m, Dah�k, Katt�l, Abdullah, es-Sir�c�'1-M�n�r, Seyyidu Veledi �dem, S�hibu Liv�u'1-Hamd, S�hib�'l-Mak�mi'l-Mahm�d... vs. ��nk� onun isim�leri �vg� s�fatlar� olursa her s�fat�ndan bir ismi olur. Ancak ona has, yahut onda �o�unlukla bulunup da kendisinden onun i�in bir isim t�retilen vas�f�la; m��terek olup da bu y�zden ona mahsus bir isim olmayacak vasf�n aras�n� ay�rmak gerekir.
C�beyr b. Mut'im diyor ki: Allah Ras�l� (s.a.) bize, kendisinin isim�lerini ��yle s�ralad�: "Ben Muhammed'i m. Ben Ahmed'im. Ben M�h�'yim: Allah k�fr� benimle mahvedecektir. Ben Ha�ir'im: �nsanlar benim �n�m�de ha�rolunacaklard�r. Ben �k�b'im: Benden sonra peygamber gelmeyecektir.
Hz. Peygamber'in (s.a.) isimleri iki t�rl�d�r:
1) Ona has olup ba�ka peygamberlerin kendisine ortak olmad�klar�. Muhammed, Ahmed, �k�b, Ha�ir, Mukaff� ve Nebiyy�'l-Melhame... gibi.
27. Buhar�, 65/1 (Saf), 61/17; M�slim, 2354; Tirmiz�, 2842; Ahmed, 4/80, 81, 84. Hadi�sin sonundaki "Benden sonra peygamber gelmeyecek" c�mlesi, r�vilerden birinin �k�b kelimesinin anlam�n� a��klamas�d�r. M�slim ve Ahmed'deki rivayete g�re Ma'mer di�yor k�: Z�hr�'ye: "�k�b, ne demektir?" diye sordum; "kendisinden sonra peygamber gelmeyecek olan demektir", cevab�n� verdi. M�slim'deki bir ba�ka rivayette: "Ben kendisinden sonra hi�bir kimsenin gelmeyece�i �k�b'im" ve Tirmiz�'deki rivayette ise: "Kendisinden sonra hi�bir peygamber gelmeyecek olan �k�b, benim" denmektedir.

2) Anlam�nda ba�ka peygamberlerin ortak olup da ancak onda kem�li bulunan isimler. Ona has olan k�sm� asl� de�il, kem�l derecesidir. Ras�lul-lah, Nebiyullah, Abdullah, �ahid, M�be��ir, Nez�r, Nebiyyu'r-Rahme, Nebiyyu't-Tevbe... gibi.
�ayet ona; S�d�k, Masd�k, Ra�f-Rah�m... vb. gibi vas�flar�ndan her-biri al�narak bir ad konacak olsa isimleri iki y�z� a�ar. ��te "Allah'�n bin ismi, Hz. Peygamber'in (s.a.) de bin ismi vard�r." s�z�n� s�yleyenler bu
anlam� kasdetmislerdir. Bunu s�yleyen Ebu'I-Hatt�b b. lerden maksad� vas�flard�r.
�simlerinin A��klanmas�:
D�hye(28) olup, isim-
Muhammed: "Hamide" k�k�nden gelen "Hammede" fiilinden t�re�tilmi� ism-i mef'�l ( = edilgen �at�)d�r. �vg�yle kar��lanacak huylar� �ok olana "Muhammed" denir. Bu y�zden "Mahm�d" kelimesinden daha m��bala�al�d�r. Zira "Mahm�d" kelimesi as�l k�k� �� harfli olan (-s�l�s� m�cerred) fiilden t�retilmi�; "Muhammed" kelimesinin ise m�bala�a ifade etmesi i�in harfleri art�r�lm��t�r. O halde "Muhammed" �v�len di�er in�sanlara g�re daha �ok �v�len, y�celtilen demektir. Hem onun, hem dinin ve hem de �mmetinin Tevrat'ta ifade edilen �v�lm�� st�n niteliklerinin �oklu�undan dolay� olacak ki, —Allah daha iyi bilir ya— bu y�zden Tev�rat'ta bu adla an�lm��t�r. Hatta �v�len niteliklerinin �oklu�undan dolay� Hz. Musa (a.s.) bu �mmetten olmay� temenni etmi�tir. Bu anlama �ahid olacak hususlar� orada (yukar�da ad� ge�en eserde) anlatt�k. Ayr�ca i�i ter�sine �eviren, Hz. Peygamber'in (s.a.) Tevrat'taki ad�n�n Ahmed oldu�unu s�yleyen Ebu'l-K�s�m es-S�heyl�'nin) yan�lg�s�n� da a��klad�k.

kaynak: ibni Kayyim el-Cevziyye (Eserin ad� Zadul Mead, 1. Cilt, sayfa 82-87 / Me�hur islam alimlerindedir, En bilinen hocas� �bni Teymiyyedir.)