Gaz lambasýný kim, nerede, ne zaman bulmuþtur?
 

Gaz Lambalarý
Günümüzde sadece nostaljik bir obje haline gelen gaz lambalarý, pek çoðumuzun çocukluk gecelerinin yareni; anýlara saklanan eski bir dostudur.

Eski çocuklarýn, eski gecelerinden kalma bir anýdýr idare lambalarý ya da yaygýn adýyla ‘gaz lambalarý’. Evin annesi, dadýsý veya hizmetçisi, geceleri çocuklara bakmak için uyandýðýnda, yollarýný bulmalarýný saðlayan, evleri aydýnlatan, uyuyanlarýn baþuçlarýnda en azýndan ‘idareten’ bir aydýnlýk veren gaz lambalarý, günümüzde daha çok süs veya koleksiyon amaçlý olarak kullanýlýyor.

Gaz lambalarýnýn ilk ortaya çýkýþý, 18. yüzyýlýn baþlarýna denk gelir. Yassýlaþtýrýlmýþ bir fitili gaz tankýnýn içinden geçirerek, en üste ise koruyucu bir þiþe ekleyerek gaz lambalarýna ilk formunu Ýsviçre vatandaþý Argand vermiþtir. Tabii, 1775’te Léger ve Alstroemer tarafýndan ayrý ayrý bulunan yassý fitilin de, bu buluþun ortaya çýkmasýna katkýsý büyüktür. Türkiye’de ise, 1800’lü yýllarýn sonlarýna doðru ev, dükkân ve kahvehanelerde gaz lambalarý ile aydýnlatma yapýldýðýný biliyoruz. Kudret Emiroðlu’nun ‘Gündelik Hayatýmýzýn Tarihi’ baþlýklý eserinden de, 1900’lü yýllarýn ortalarýnda Türkiye’de beþ milyona yakýn gaz lambasý tanký ve þiþesi üretildiðini öðreniyoruz. Ancak bu tarihlerde üretimine devam edilen bir diðer gaz lambasý çeþidi daha vardý. Bunlar þiþesi olmayan, ancak yine gaz yardýmý ile ateþlenen lambalardý. Bu tip lambalar, içine gaz konulan bir tanktan, fitilin dýþarý uzanmasýna yarayan delik veya deliklerden oluþur ve daha çok ‘kandil’ adýyla anýlýrdý.

Gaz lambalarý beþ parçadan oluþur. En altta küçük bir gaz tanký, hemen üzerine eklenmiþ bir gaz ayar çarký, çarký da içine alan gaz deposu, çarkýn içinden geçerek þiþenin içine giren bir fitil ve en üstte, alevi koruyacak ince ve kýrýlgan gaz lambasý þiþesi. Aslýnda gaz lambalarý ile ilgili en önemli ayrýntýlardan birisi de bu þiþelerdir... Çünkü bir gaz lambasýnýn þiþesini deðiþtirmek veya yenilemek lambanýn orijinalliðini bozacaktýr.

1792 Gaz lambasý: William Murdoch, gaz aydýnlatmasýyla deney yapmaya baþlar, ve muhtemelen bu yýlda ilk gaz ýþýðýný üretti.

Yanýcý gazlarýn kullanýma girmesi ile bulunmuþtur. Temel olarak anlatýlmasý gerekirse içinde sývý gaz olan bir tanka kumaþ ve emiciliði yüksek bir fitil yerleþtirilir. Bu fitil yeterince uzundur ve yandýkça ucunun uzatýldýðý vana sistemi lambaya entegre haldedir. Bu fitil kapiler etkiden dolayý sývý gazý yukarý iter. ve yeteri kadar aydýnlatma saðlayacak þekilde ayarlarnýr. Tarihi ise 1792′ye dayanmaktadýr. William Murdoch bu tarihte gazlambasý ile ilgili bir çok deney yapar ve 1793′de lamba icat edilmiþ olur. Günümüzde halen dekoratif bir öðe olarak gaz lambalarý bir çok evde restoranda görülebilmektedir.
Ayrýca gaz lambalarý kullanýþlý olduðu kadar da tehlikelidir. herhangi bir kaçak halinde oluþturduðu yangýn hýzla yayýlabilir. 1850 de Fransa’da gazlambalarýnýn neden olduðu 400 yangýn kayýtlara geçmiþtir.

wiliam murddoch 1564 de doðmuþ 1616 da ölmüþtür ve 1792 de en büyük eseri olan gazlambasýný bulmuþturGaz Lambalarý

Günümüzde sadece nostaljik bir obje haline gelen gaz lambalarý, pek çoðumuzun çocukluk gecelerinin yareni; anýlara saklanan eski bir dostudur.
ve gaz lambasýndan sonra edisonun yardýmlarýyla olmassa olmaz ampul bulunmuþtur alýn size güzel bilgi:)