ahilik teþkilatý nedir?

ahilik teþkilatý lütfennn aciiiilllll hemen þimdi

çok güzel bilgiler teþekkür ederim

Ahilik felsefesi, temelleri 12.yüzyýlda Kýrþehir’de atýlmýþ, daha sonra tüm Anadolu’ya yayýlmýþ, izleri bugüne kadar süregelmiþ kültürel, sosyal ve ekonomik bir oluþumdur. Ahilik kurumu mistik bir yol, bir tarikat olmaktan ziyade sosyal ve ekonomik yönden iþleyen ve siyasal, askeri ve kültürel yönleri de bulunan bir dünya düzenidir.

Ahilik, ayný zamanda sosyal hayat kadar ekonomik hayatý da yönlendiren günümüzde hala geçerliliðini koruyan, bugünün þartlarýnda bile bir çok ülkede saðlanamamýþ adaletli, verimli ve son derece güzel bir sistemi Türk toplumuna kazandýrmýþ bir KÜLTÜR' dür.

ahilik teþkilatýnýn günümüz iþ ahlakýna kazanýmlarý var mý kazaným yoksa sebepleri nelerdir

Ahilik Teþkilatý
1. Teþkilatýn Yapýsý
Osmanlý Devleti’nde esnaf örgütlenmesinin ilk dönemlerinde, ahilik teþkilatý (örgütü) yer alýr[45]. Arapça bir kelime olan ve “kardeþim” anlamýna gelen “ahi” kelimesinden adýný alan bu teþkilatýn üyeleri arasýnda kardeþlik ve dayanýþma çok esaslý bir þekilde yer etmiþtir[46]. Anadolu’da göçebe kültüründen þehir kültürüne geçiþte bir vasýta olan ahilik, her iki kültürün de benimsediði ahlaki deðerlerle bütünleþmiþtir[47].
Ahiler, bir sanat ve meslek topluluðu olmakla beraber, asýl iktisadi niteliklerinden ziyade dinsel, sosyal ve politik deðerleri özünde toplayýp bir araya getirme ve cömertlik, muhtaçlara yardým, zulüm görenleri koruma gibi yönleriyle tanýnmýþlardýr[48].
Anadolu’da XII. yüzyýlda görülmeye baþlayan ve bir süre sonra Osmanlý Devleti’nin kurulmasýnda önemli rol oynayan dini ve sosyal nitelikli bu teþkilat[49] sosyal açýdan Osmanlý devletinin kuruluþunda çok önemli görevler üstlenmiþ; Anadolu’da güvenliði saðlayarak güçlerini dýþ iþlerine yöneltmek durumunda olan Osmanlýlarýn yükünü hafifletmiþtir[50]. Osmanlý Devleti kuruluþ aþamasýný tamamladýktan sonra üstlendikleri göreve ihtiyaç hissedilmeyen ahilik, sadece hayýrsever esnaf kuruluþlarý haline dönüþerek toplumsal bir görev üstlenmiþlerdir.
. Bu teþkilatýn Anadolu’da kurulmasýnda fütüvvet anlayýþýnýn büyük etkisi vardýr. Fütüvvet kelimesi, eli açýklýk, yiðitlik, yardýmseverlik ve olgun kiþilik anlamlarýna gelir[51].
. Türkler Ýslamiyet’i kabul ettikten ve Anadolu’ya yerleþtikten sonra fütüvvet ülküsünü benimseyip kendilerine has yiðitlik, cömertlik ve kahramanlýk vasýflarýyla süslemiþlerdir. Hatta denilebilir ki, ahi teþkilatý, fütüvvet teþkilatýnýn Türkler tarafýndan geliþtirilen ve özellikle Anadolu’da yayýlmýþ bulunan þeklidir[52]. Ýslam’ýn ilk asrýndan itibaren görülmeye baþlayan fütüvvet teþekkülleri içinde IX. yüzyýldan itibaren de esnaf birlikleri ortaya çýkmýþtýr[53].
. Bütün prensiplerini dinin aslî kaynaklarýndan alan fütüvvet teþkilatýnýn (ve bu arada ahiliðin) nizamnamelerine “fütüvvetnâme” adý verilmiþ ve bunlarda fütüvvetin âdâp ve erkaný açýklanmýþtýr[54]. Baþka bir anlatýmla, eski esnaf teþkilatýndan ve fütüvvetten söz eden bu fütüvvetnâmelerde[55], sanatýn genel ilkeleri, gizli kalmasý gereken sýrlarý, sanata girmek için geçirilmesi gereken imtihan gibi aþamalar ayrýntýlý bir þekilde yazýlmýþtýr[56]. Görüldüðü üzere, fütüvvet teþkilatý, genç sanatkar ve zanaatkarlarýn bir araya gelerek ve aralarýndan birini de reis seçerek teþkil ettikleri dini ve iktisadi nitelikti bir topluluk[57] olup baþlangýçta tasavvufi bir nitelik taþýrken XIII. yüzyýldan itibaren sosyal, ekonomik ve siyasi bir yapý kazanmýþtýr[58].
2. Teþkilatýn Karþýladýðý Sosyal Riskler
Fütüvvet anlayýþý içinde bir sanat sahibi olanlara ahi denilmiþ; ve ahi olabilmek için üretici ve faydalý bir sanat sahibi olmak gerekli görülmüþtür[59]. Ahilik de, fütüvvet ahlak ve dayanýþma anlayýþýna dayalý Ýslamî bir esnaf ve sanatkar teþkilatý olarak Türk tarihinde yerini almýþtýr. Özellikle Fatih devrinden itibaren ahilik siyasi bir güç olmaktan çýkarak esnaf birliklerinin idari iþlerini düzenleyen bir teþkilat halini almýþtýr. Esaslarý, ahlaki ve ticari kurallarý fütüvvetename adý verilen kitaplarda yazýlmýþ olan ahilik teþkilatý, Ýslam dünyasý ve özellikle Anadolu þehir kasaba ve köylerindeki esnaf ve sanatkarlarýn faaliyetlerini, eleman yetiþtirme ve denetimlerini düzenlemiþtir[60]. Ahilik teþkilatýnýn baþlýca amacý, karþýlýklý yardýmlaþma ve dayanýþma düþüncesinin oluþturulmasý ve yaygýnlaþtýrýlmasýdýr. Yoksula, yabancýya, garip ve misafire sofra kurup onu beslemek ahiliðin temel kurallarýný oluþturan ve ideolojisini karakterize eden hususlardandýr[61]. Ahiliðin sosyal karakteri doðruluk ve dayanýþma noktalarýnda toplanmýþtýr. Kendi sanatýndan olanlara, ehli fütüvvete[62] ve baþkalarýna yardým etmeyi, ahiler, baþlýca görev bilmiþlerdir. Ahilerin yaptýðý bu sosyal yardýmlar, hayýr iþleme ve sevap düþüncelerine dayanarak yapýlmýþtýr. Bu açýdan, yarý mistik yarý sosyal ahlak düþüncesini zorunlu bir sosyal güvenlik kurumu derecesine çýkarmak mümkün olamamýþtýr. Ahilik teþkilatý içerisinde esnaf birlikleri, ustalar, kalfalar ve çýraklar yer almýþtýr.
Büyük þehirlerde çeþitli gruplar halinde teþkilatlanan ahilerin her birinin müstakil bir zaviyesi var olmuþ; küçük þehirlerde ise muhtelif meslek gruplarý tek bir birlik teþkil edebilmiþlerdir. Bunlarla, mesleklere ait problemleri halletmiþler ve devlet ile olan iliþkilerini düzenlemiþlerdir. Mal ve kalite kontrolü, fiyat tespiti, bu birliklerin görevleri arasýnda yer almýþtýr. Anadolu’da köylere kadar yayýlan ahilik pek çok devlet adamýný, askeri zümre mensuplarýný, kadý ve müderrisleri, tarikat þeyhlerini bünyesinde toplamýþtýr[63].
3. Teþkilatýn Ortadan Kalkmasý
Ahi teþkilatýnýn Osmanlý Devleti esnaf ve sanatkarlarý üzerindeki etkileri XV. yüzyýlýn ortalarýndan sonra azalmýþtýr[64]. Esnaf, önceleri toplandýðý dergah ve zaviyeleri yavaþ yavaþ terkederek loncalarý oluþturmaya baþlamýþtýr[65]. Ahiliðin zayýflamaya baþladýðý bu dönemden sonra, devletin uyguladýðý merkeziyetçi politikaya ayak uydurabilen, her an yönetimin denetim ve gözetimine açýk, üst yöneticileri Sultan’ýn “Berat-ý Þerif”i ile atanan lonca teþkilatý doðmaya baþlamýþ[66] ve daha sonraki yýllarda iyice güçlenerek esnaf ve sanatkarlara egemen olmuþtur[67]. XVII. yüzyýldan sonra çeþitli dine mensup olanlar arasýnda ortak çalýþma ortamý doðmuþ; bu toplumsal konum “gedik” denilen aslýnda loncadan farký olmayan onun devamý sayýlan fakat üyeleri arasýnda din farký gözetmeyen kuruluþlarýn meydana gelmesine neden olmuþtur[68].
Görüldüðü üzere, XIV. asýrdan itibaren ahilik özelliklerini yitirmeye, amacý dýþýnda faaliyetlerde bulunmaya, ana kurala riayet olunmamaya baþlanmýþ ve yüzden esnafýn menfaatlerini koruyacak yeni bir teþkilata ihtiyaç duyulmuþtur[69].
C. Lonca Teþkilatý
1. Teþkilatýn Genel Yapýsý, Sermayesi, Yönetim ve Denetimi
. Osmanlý Devleti’nde, sosyal yardým (kamu yardýmý) saðlayan bir baþka kurum da lonca adý verilen meslek kuruluþlarýdýr. Ýlk esnaf kuruluþlarý olan ahilik þeklinde teþekkül eden esnaf zaviyeleri XIV. yüzyýldan itibaren azalmaya baþlamýþ, onlarýn yerini zamanýn ihtiyaçlarýný daha iyi karþýlayabilecek özellikler taþýyan loncalar almýþtýr[70].
. Kavram olarak lonca, sanat sahiplerinin ve esnafýn kendi aralarýnda kurduklarý düzeni, birliði ve özel iþleri için toplandýklarý yeri (odayý) ifade etmektedir[71]. Lonca teþkilatý, mesleðe giriþ ve ilerleme açýsýndan, esnaf zaviyeleri ölçüsünde aðýr koþullar koymadýðý gibi, din ve tarikat esaslarýna da tabi olmamýþtýr. Merasimsiz olarak ve hangi dinden olursa olsun bütün esnafýn toplanabileceði ve serbestçe müzakere yapabileceði bu tür yerlere lonca denildiði için bu esnaf örgütüne de lonca teþkilatý (örgütü) adý verilmiþtir.
Lonca yönetim kurulu, esnaf ustalarý tarafýndan seçilen beþ kiþiden oluþmuþ; esnafa ait her tür iþ bu kurulca incelenmiþ ve sonuçlandýrýlmýþtýr. Alýnan kararlardan lonca (yönetim kurulu) esnafa karþý; baþkan da loncaya (yönetim kuruluna) karþý sorumlu tutulmuþtur[72]. Yönetim kurulu, ayný zamanda baþkanýn idaresinde olan “(esnafa) yardým (teavün) sandýðý”nýn denetiminden de sorumlu olmuþtur.
. Lonca teþkilatýnda esnafýn iþleri doðrudan doðruya esnaf tarafýndan seçilmiþ olan bir baþkan (reis) tarafýndan yönetilmiþtir. Esnafa karþý sorumlu olan baþkanýn baþlýca görevleri, esnafla ilgili uyuþmazlýklarý çözümlemek, esnafýn sandýk gelirlerini almak, hesabýný tutmak, esnafa ait hayýr kurumlarý varsa onlarýn idarelerini ve devamýný saðlamak, esnafýn özel ve genel durumunu incelemek, kontrol etmek, lonca yönetim kuruluna baþkanlýk etmek, çýrak ve kalfa merasimini icra etmek gibi iþlerdir[73].
. Orta veya teavün sandýklarýnýn gelir kaynaklarý yani sermayesi, öncelikle, geleneklere göre belirli zamanlarda (her hafta veya her ay) lonca mensubu esnaftan (iþçi ve iþverenlerden) eþit miktarda (iþçi ve iþveren için gelirinin yüzde biri oranýnda) alýnan aidatlardan oluþmuþ[74]; sonra, yapýlan baðýþlar da gelir kaynaklarý arasýnda yer almýþtýr. Ayrýca, çýraklýktan kalfalýða, kalfalýktan ustalýða yükselenler için yapýlan merasimlerde alýnan para ve harçlar (mesleki terfilerde ustalar tarafýndan verilen paralar) da sandýða gelir olarak kaydedilmiþtir[75].
2. Loncalarýn Kurduðu Sandýklar ve Karþýladýðý Sosyal Riskler
Osmanlý Devleti’nde mevcut esnaf sýnýfý XIII. yüzyýldan itibaren zorunlu birlikler (loncalar) biçiminde örgütlenmeye baþlamýþtýr. Bu birlikler, Avrupa’daki benzerleri gibi, üyeleri ve aile efradý için hastalýk, evlenme, doðum, iþ kurma, iþsizlik, ölüm gibi birtakým sosyal risklere karþý ayni ve nakdi yardým saðlayan dayanýþma sandýklarý kurmuþlardýr. Her lonca kurduðu “Orta Sandýðý” veya “Teavün Sandýðý” adý verilen yardým sandýklarýyla sosyal yardýmlar yapmýþtýr[76].
Sandýklar, lonca baþkanlarýnca yönetilmiþ; lonca baþkaný her sene sandýk hakkýnda yönetim kuruluna hesap vermiþ ve ayrýca bu yönetim kurulu sandýk hesabýný her zaman inceleyebilmiþtir[77]. Yine, lonca baþkaný tarafýndan yönetim kuruluna verilen hesaplar her usta tarafýndan istenildiði takdirde görülerek incelenebilmiþ ve bilgi alýnabilmiþtir. Bu suretle sandýðýn yönetimi iki yönden denetlenmiþtir[78].
. Esnaf sandýklarýnýn karþýladýðý risklerin kapsamý oldukça geniþtir. Sandýklarýn yardým yapmasý genelde muhtaç olma koþuluna baðlý tutulmuþtur. Sandýklar, genel itibariyle, üyeleri veya bunlarýn aile fertlerine, yaþlýlýk, saðlýk, sakatlýk ve ölüm yardýmlarý ile sosyal yardým kapsamýnda, muhtaç durumda bulunan kimselere yardým yapmýþlardýr.
. Loncalarýn orta veya teavün (yardýmlaþma) sandýklarý, sandýk üyesi ile onun ailesine öncelikle hastalanmalarý ve sakatlanmalarý durumunda tedavileri için gerekli saðlýk yardýmlarý yapmýþ; doðum halinde de doðum yardýmý yapmýþtýr[79]. Sonra, fakir üyeleri ile bunlarýn aile fertlerine, ölüm halinde sosyal seviyelerine uygun bir þekilde cenaze törenleri düzenlemiþ ve yapýlan masraflarý karþýlamýþtýr. Yine, sandýklar, muhtaç duruma düþmüþ olan esnafa ve aileleri ile fakirlere yardým etmiþlerdir. Ayrýca, yaþlanarak iþini terk etmiþ ve muhtaç duruma düþmüþ ustalarla, tedavisi mümkün olmayan bir hastalýk ve sakatlýk sonucu iþ görmez duruma düþmüþ usta, kalfa ve çýraklar gibi bütün meslek mensuplarýnýn geçimlerini saðlamak da bu sandýklarýn amaçlarý arasýnda yer almýþtýr. Bundan baþka, sandýklar esnafa faiz karþýlýðý ödünç para da vermiþlerdir[80].
Örneðin, Bir Hallaç Esnaf Sandýðý’nýn 1873-1874 yýlý gelir gider kayýtlarýna göre kendi mensuplarýna ve yöredeki yoksullara yapýlan yardýmlar þu þekilde sýralanmýþtýr: “Esnaf ve fakirlere kömür, Ramazanda ekmek parasý, dul ve yetimlere bayramlýk basma, sadaka, dükkaný yanan Hasan Aða’ya sermaye, kasaba dýþýndaki köprü tamiri, öðretmenlere ev kirasý, esnaf fakirlerine hastalýk parasý, kurban ve hocalara yardým parasý”[81].
Sandýk tarafýndan toplanan paralarýn kullanýmý, sandýk üyesi esnafýn “efradý âmile” (iþgörebilir) ve “efradý gayriâmile” (iþgöremez) olmasýna göre farklý olmuþtur.
. Çalýþmaya gücü yeten ve fiilen meslek ve sanatý icra eden (iþgörebilen) üstad, usta, kalfa, çýrak ve yamak gibi kimselere “efradý âmile” denilmiþtir[82]. Bunlar herhangi bir nedenle paraya ihtiyaçlarý olmasý halinde, ödünç para almak için lonca baþkanýna baþvurmuþ; baþkan da bu konuda, esnafýn niçin borç para almak durumunda kaldýðýný, dükkanýndaki sermayesini ve bunun gibi hususlarda gerekli araþtýrmalarý yapmýþ; borç alýnacak meblaðýn harcanacaðý yönü tetkik etmiþ ve durumu yönetim kuruluna bildirmiþ; kurul da bu hususta bir karar vermiþtir[83]. Esnafa verilen bu gibi karzlar faiz karþýlýðýnda yapýlmýþ ve bu faiz geliri ayrýca hayýr iþlerine harcanmýþtýr[84].
. Ýhtiyarlýk, hastalýk veya sakatlýk nedeniyle çalýþamaz duruma gelmiþ olan esnafa ise “efradý gayriâmile” denilmiþtir. Bunlar, sandýktan aldýklarý yardýmlar itibariyle mütekâit, aceze, malûlîn olmak üzere üç kýsma ayrýlmýþtýr. Mütekâit, yaþlýlýk (ihtiyarlýk) nedeniyle dükkanlarýna ve tezgahlarýna gidip gelemeyen ustalardýr. Bunlardan sermayesi yeterli olanlar iþlerini kalfalarý vasýtasýyla idare etmiþler; bu suretle fakru zarurete düþmemiþler ve sandýðýn yardýmýna da muhtaç olmamýþlardýr. Aceze, ihtiyarlýklarý sebebiyle dükkanlarýna gidemeyen ve dükkanýný idare edecek kalfasý veya sermayesi bulunmadýðý için iþini terk eden, dükkanýný kapatmak zorunda kalan ustalardýr. Ýþini býraktýklarý veya dükkanýný kapattýklarý için mali durumlarý kötüleþtiðinden sandýk bunlara yardým etmiþtir. Malûlin ise, esnaflýðýn hangi derecesinde olursa olsun bir kaza nedeniyle sakatlýða veya tedavisi mümkün olmayan bir hastalýða maruz kalan kimselerdir. Bunlara, gerek esnaf gerekse sandýk tarafýndan yardým edilmiþtir[85].
. Görüldüðü üzere, sandýk, üyelerini ve bunlarýn ailelerini, ihtiyarlýk, hastalýk ve maluliyet (sakatlýk) gibi sosyal yardým almayý gerektiren risklere karþý korumuþ ve böylece büyük ölçüde sosyal güvenliklerini saðlamaya çalýþmýþtýr. Yine sandýk, ihtiyacý olan esnafa borç para verdiði gibi, çeþitli nedenlerle çalýþamaz duruma düþmüþ esnafa da yardým etmiþtir. Ýhtiyarlýðý nedeniyle dükkanlarýna gidemeyen ve dükkanýný kalfa veya sermaye yardýmý ile yürütemeyene; bir sakatlýk veya hastalýða tutulan esnafa; bunlarýn ailelerine ve çocuðu dünyaya gelen esnafa sandýktan yardým edilmiþ; fakir esnafýn cenazesinin kaldýrýlmasý saðlanmýþtýr. Bu suretle sandýk, iþsizliðe, hastalýða, sakatlýða, analýða ve ölüme karþý bir tür sigorta niteliði de arz etmektedir[86].
. Bunlar, devletin müdahalesinden tamamen uzak ve karþýlýklý yardým iliþkisi þeklinde düþünülmüþ özel bir nitelik arz ederek geliþmiþ uygulanmýþtýr[87]. Batý ülkelerinde rastlanýlan karþýlýklý sosyal yardým isteðe baðlý olmasýna karþýn, lonca örgütünde yapýlan yardým için bu örgüte girme zorunlu tutulmuþtur[88].
. Loncalarýn kurduklarý sandýklar, genellikle sosyal sigortalarýn öncüleri olarak kabul olunmaktadýr. Bir görüþe göre, loncalarýn kurduklarý yardýmlaþma sandýklarý Türkiye’de sosyal sigortalarýn ilk çekirdeði olarak kabul edilebilir[89]. Diðer bir görüþe göre ise, Türkiye’de sosyal sigortalar kurulduðu dönemde bu sandýklar çoktan unutulmuþ olduðu için bunlar sosyal sigortalarýn ilk çekirdeði olarak kabul edilemez. Bunlarýn yeni kurulan sosyal sigortalara örnek ya da çekirdek teþkil etmesi söz konusu olamaz. Kaldý ki, bu sandýklarla sosyal sigortalar arasýnda bir takým farklar da vardýr ve Türkiye’de bu sandýklarla sosyal sigortalarýn kuruluþu arasýnda dolaysýz bir bað kurmak mümkün deðildir[90].
. Gerçekten Türkiye’de sosyal sigortalarýn kuruluþu daha çok, Avrupa ülkelerinden bu alandaki tecrübe ve geliþimlerin alýnmasý þeklinde gerçekleþmiþtir. Ancak o devrin þartlarý göz önünde bulundurulacak olursa, bu sandýklar, üyelerini çeþitli risklere karþý önemli ölçüde korumuþlar ve bu bakýmdan da çok önemli bir sosyal fonksiyon görmüþlerdir[91].
3. Teþkilatýn Ortadan Kalkmasý
. Loncalarýn yardýmlaþma sandýklarý Osmanlý Devleti’nde XIX. yüzyýlda yýkýlmaya yüz tutmakla birlikte, bu yüzyýlýn sonlarýna kadar ayakta kalabilmiþlerdir[92]. Lonca sistemi boyunca bu sandýklar, önemli bir ihtiyacý karþýlamýþlar, ailenin geleneksel görevlerini desteklemiþler, ona yardýmcý olmuþlar ve loncalarla birlikte ortadan kalkmýþlardýr[93].
. XIX. yüzyýlda Avrupa’nýn makineleþmesi ve özellikle yüzyýlýn sonlarýna doðru büyük fabrikalar kurmasý ile artan rekabet gücü, devleti iktisadi bakýmdan artýk iyice etkisi altýna almýþtýr. Günün liberal anlayýþý ve özellikle kapitülasyonlarýn bu sarsýcý ve yýkýcý rekabete karþý konulmasýný engellemesi, öte yandan çok az da olsa yurt içinde yer yer makineli üretimin baþlamasý yüzünden devlette küçük sanayi iyice çökmüþtür. Bunun sonucu olarak esnaf loncalarý ve bunlarýn kurmuþ olduklarý yardýmlaþma sandýklarý gittikçe sarsýlarak XIX. yüzyýlýn sonlarýnda bütünüyle ortadan kaybolmuþlardýr[94].
IV. Sosyal Güvenliðin Sosyal Yardýmlar ile Saðlanmasý
. Osmanlý Devleti’nde sosyal güvenliðin saðlanmasýnda önemli bir rol üstlenen sosyal yardýmlar, din kurallarýna göre yapýlan sosyal yardýmlar ile vakýflarýn yaptýðý sosyal yardýmlar olmak üzere iki baþlýk altýnda ele alýnabilir.
A. Din Kurallarýna Göre Yapýlan Bireysel Nitelikli Sosyal Yardýmlar
. Din kurallarýna dayanan sosyal yardýmlar, Osmanlý Devleti’nde halkýn sosyal güvenliðinin saðlanmasýnda önemli bir unsur olmuþtur.
. Osmanlý Devleti’nde yoksul kiþilere sosyal yardým saðlayan ve daha çok baþkasýnýn müdahalesini gerektiren tekniklerden biri de din kurallarýna göre yapýlan (daha çok dini bir nitelik taþýmakta olan) sosyal yardýmlardýr. Nitekim Ýslam dininin emrettiði zekat, fitre, kurban kesme, adak ve kefaretlerle, diðer baðýþ ve sadakalar þeklinde dar gelirlilere ve muhtaçlara yapýlan yardýmlar, yüksek gelirlilerden düþük gelirlilere doðru, gelirin belirli çapta yeniden daðýlýmýný saðlamýþtýr. Toplumdaki yoksul kimselere bayram gibi bir takým vesileler ile yapýlan geçici yardýmlar da bu kapsamda yer almaktadýr[95]. Bu yardýmlar varlýklý sýnýf tarafýndan kiþisel (bireysel) olarak yapýlmýþtýr. Görüldüðü üzere, toplumda, gelirleri yüksek olan kimseler, yoksul ve muhtaç kiþilere, zekat, fitre, baðýþ, sadaka, adak, kurban, kefaret adý altýnda dini nitelikte olan bir takým sosyal yardýmlar yapmýþlardýr.
. Bu kapsam içerisinde yer alan ve çeþidine göre deðiþen sabit bir servet vergisi olan zekat, günümüzdeki modern sosyal güvenlik tekniklerinden (ya da kurumlarýndan) sosyal yardýmlara[96] benzemektedir[97]. Zekatý sosyal güvenlik müessesesi (tekniði) olarak gösteren bir yön, onun zorunlu oluþu, hatta devlet zoruyla alýnacaðý ilkesidir[98]. Hatta modern sosyal güvenliðin bu prensibi Ýslam dininin öngördüðü zekattan aldýðý da ileri sürülmektedir[99]. Zekatýn verileceði yerler, “...fakirler, miskinler, onun üzerine memur olanlar, kalpleri ýsýndýrýlanlar, köleler, borçlular, Allah yolundakiler, yolda kalmýþlar...”[100] olarak belirtilmiþtir.
. Din kurallarýna göre yapýlan bir diðer sosyal yardým ise fitredir. Fitre, bir baþ vergisidir ve büyük-küçük, kadýn-erkek, hür-köle ayýrmaksýzýn, herkes için ödenir. Bu yönüyle fitre, sosyal sigorta uygulamasýndan ayrýlmaktadýr. Fitre, nisbi olarak deðil, mutlak miktarlarla belirlenen bir ödemedir. Zekattan bu farký, fitreyi mutlak –kademeli- bir sosyal sigorta primine yaklaþtýrmaktadýr. Fitreyi herkesin gücü ölçüsünde ödemesi saðlanmakta, buna karþýlýk tehlikeye uðrayanlara belirli bir asgari hayat standardý çizgisine ulaþýncaya kadar veya bu çizgiye ulaþmasý için transfer yapýlmaktadýr. Bu þekilde sosyal dayanýþma için en geçerli ve güçlü bir yol olmaktadýr[101].
. Bunlarýn dýþýnda Osmanlý Devleti’nde insanlara hayýr ve iyilik yapmak amacýyla kurulan vakýflar gibi birtakým sosyal yardým kurumlarý da bulunmaktadýr[102].

Ahilik nedir?
 

ahilik lütfen çoook ama çoook lazým

AHÝ TEÞKÝLATI

Ahilik, Selçuklu ve Osmanlý dönemlerinde Anadolu’da yaþayan halkýn sanat, ticaret, ekonomi gibi çeþitli meslek alanlarýnda yetiþmelerini saðlayan, onlarý ahlaki yönden yetiþtiren, çalýþma yaþamýný iyi insan meziyetlerini esas alarak düzenleyen bir örgütlenmedir. Kendi kural ve kurullarý vardýr. Günümüzün esnaf odalarýna benzer bir iþlevi olan Ahilik iyi ahlakýn, doðruluðun, kardeþliðin, yardýmseverliðin kýsacasý bütün güzel meziyetlerin birleþtiði bir sosyo-ekonomik düzendir. Ahi Evran tarafýndan kurulmuþtur.

iii
 

AHÝ TEÞKÝLATI
Ahilik felsefesi, temelleri 12.yüzyýlda Kýrþehir’de atýlmýþ, daha sonra tüm Anadolu’ya yayýlmýþ, izleri bugüne kadar süregelmiþ kültürel, sosyal ve ekonomik bir oluþumdur. Ahilik kurumu mistik bir yol, bir tarikat olmaktan ziyade sosyal ve ekonomik yönden iþleyen ve siyasal, askeri ve kültürel yönleri de bulunan bir dünya düzenidir.

Ahilik, ayný zamanda sosyal hayat kadar ekonomik hayatý da yönlendiren günümüzde hala geçerliliðini koruyan, bugünün þartlarýnda bile bir çok ülkede saðlanamamýþ adaletli, verimli ve son derece güzel bir sistemi Türk toplumuna kazandýrmýþ bir KÜLTÜR' dür.

ahilik
 

Ahilik, Selçuklu ve Osmanlý dönemlerinde Anadolu’da yaþayan halkýn sanat, ticaret, ekonomi gibi çeþitli meslek alanlarýnda yetiþmelerini saðlayan, onlarý ahlaki yönden yetiþtiren, çalýþma yaþamýný iyi insan meziyetlerini esas alarak düzenleyen bir örgütlenmedir. Kendi kural ve kurullarý vardýr. Günümüzün esnaf odalarýna benzer bir iþlevi olan Ahilik iyi ahlakýn, doðruluðun, kardeþliðin, yardýmseverliðin kýsacasý bütün güzel meziyetlerin birleþtiði bir sosyo-ekonomik düzendir. Ahi Evran tarafýndan kurulmuþtur.

ahi teþkiltýnýn önemini bilen varmý acaba çok acil

Ahi teþkilatý
 

AHÝ TEÞKÝLATI
Ahilik felsefesi, temelleri 12.yüzyýlda Kýrþehir’de atýlmýþ, daha sonra tüm Anadolu’ya yayýlmýþ, izleri bugüne kadar süregelmiþ kültürel, sosyal ve ekonomik bir oluþumdur. Ahilik kurumu mistik bir yol, bir tarikat olmaktan ziyade sosyal ve ekonomik yönden iþleyen ve siyasal, askeri ve kültürel yönleri de bulunan bir dünya düzenidir.

Ahilik, ayný zamanda sosyal hayat kadar ekonomik hayatý da yönlendiren günümüzde hala geçerliliðini koruyan, bugünün þartlarýnda bile bir çok ülkede saðlanamamýþ adaletli, verimli ve son derece güzel bir sistemi Türk toplumuna kazandýrmýþ bir KÜLTÜR' dür.

Ahilik felsefesi, temelleri 12.yüzyýlda Kýrþehir’de atýlmýþ, daha sonra tüm Anadolu’ya yayýlmýþ, izleri bugüne kadar süregelmiþ kültürel, sosyal ve ekonomik bir oluþumdur. Ahilik kurumu mistik bir yol, bir tarikat olmaktan ziyade sosyal ve ekonomik yönden iþleyen ve siyasal, askeri ve kültürel yönleri de bulunan bir dünya düzenidir.

Güzel yazmýsým dimixD

çok güzel bir bilgi çokçok saolun allah kim yazdýysa razý olsun zaten bu siteyi çooook beðeniyorum bütün ödevlerim buradan çok saolun gerçekten

ahilik teþkilatý nedir

Ahilik teþkilatý nedir?

.

lütfennnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnn AHÝLÝK TEÞKÝLADI lazýýýýýým
oLCAY ÖZGEN Hcamýz istiyoooooooooooo .D

ahi ndir hmen aciL

ahilik
 

Ahilik Teþkilatý
1. Teþkilatýn Yapýsý
Osmanlý Devleti'nde esnaf örgütlenmesinin ilk dönemlerinde, ahilik teþkilatý (örgütü) yer alýr[45]. Arapça bir kelime olan ve 'kardeþim' anlamýna gelen 'ahi' kelimesinden adýný alan bu teþkilatýn üyeleri arasýnda kardeþlik ve dayanýþma çok esaslý bir þekilde yer etmiþtir[46]. Anadolu'da göçebe kültüründen þehir kültürüne geçiþte bir vasýta olan ahilik, her iki kültürün de benimsediði ahlaki deðerlerle bütünleþmiþtir[47].
Ahiler, bir sanat ve meslek topluluðu olmakla beraber, asýl iktisadi niteliklerinden ziyade dinsel, sosyal ve politik deðerleri özünde toplayýp bir araya getirme ve cömertlik, muhtaçlara yardým, zulüm görenleri koruma gibi yönleriyle tanýnmýþlardýr[48].
Anadolu'da XII. yüzyýlda görülmeye baþlayan ve bir süre sonra Osmanlý Devleti'nin kurulmasýnda önemli rol oynayan dini ve sosyal nitelikli bu teþkilat[49] sosyal açýdan Osmanlý devletinin kuruluþunda çok önemli görevler üstlenmiþ; Anadolu'da güvenliði saðlayarak güçlerini dýþ iþlerine yöneltmek durumunda olan Osmanlýlarýn yükünü hafifletmiþtir[50]. Osmanlý Devleti kuruluþ aþamasýný tamamladýktan sonra üstlendikleri göreve ihtiyaç hissedilmeyen ahilik, sadece hayýrsever esnaf kuruluþlarý haline dönüþerek toplumsal bir görev üstlenmiþlerdir.
. Bu teþkilatýn Anadolu'da kurulmasýnda fütüvvet anlayýþýnýn büyük etkisi vardýr. Fütüvvet kelimesi, eli açýklýk, yiðitlik, yardýmseverlik ve olgun kiþilik anlamlarýna gelir[51].
. Türkler Ýslamiyet'i kabul ettikten ve Anadolu'ya yerleþtikten sonra fütüvvet ülküsünü benimseyip kendilerine has yiðitlik, cömertlik ve kahramanlýk vasýflarýyla süslemiþlerdir. Hatta denilebilir ki, ahi teþkilatý, fütüvvet teþkilatýnýn Türkler tarafýndan geliþtirilen ve özellikle Anadolu'da yayýlmýþ bulunan þeklidir[52]. Ýslam'ýn ilk asrýndan itibaren görülmeye baþlayan fütüvvet teþekkülleri içinde IX. yüzyýldan itibaren de esnaf birlikleri ortaya çýkmýþtýr[53].
. Bütün prensiplerini dinin aslî kaynaklarýndan alan fütüvvet teþkilatýnýn (ve bu arada ahiliðin) nizamnamelerine 'fütüvvetnâme' adý verilmiþ ve bunlarda fütüvvetin âdâp ve erkaný açýklanmýþtýr[54]. Baþka bir anlatýmla, eski esnaf teþkilatýndan ve fütüvvetten söz eden bu fütüvvetnâmelerde[55], sanatýn genel ilkeleri, gizli kalmasý gereken sýrlarý, sanata girmek için geçirilmesi gereken imtihan gibi aþamalar ayrýntýlý bir þekilde yazýlmýþtýr[56]. Görüldüðü üzere, fütüvvet teþkilatý, genç sanatkar ve zanaatkarlarýn bir araya gelerek ve aralarýndan birini de reis seçerek teþkil ettikleri dini ve iktisadi nitelikti bir topluluk[57] olup baþlangýçta tasavvufi bir nitelik taþýrken XIII. yüzyýldan itibaren sosyal, ekonomik ve siyasi bir yapý kazanmýþtýr[58].
2. Teþkilatýn Karþýladýðý Sosyal Riskler
Fütüvvet anlayýþý içinde bir sanat sahibi olanlara ahi denilmiþ; ve ahi olabilmek için üretici ve faydalý bir sanat sahibi olmak gerekli görülmüþtür[59]. Ahilik de, fütüvvet ahlak ve dayanýþma anlayýþýna dayalý Ýslamî bir esnaf ve sanatkar teþkilatý olarak Türk tarihinde yerini almýþtýr. Özellikle Fatih devrinden itibaren ahilik siyasi bir güç olmaktan çýkarak esnaf birliklerinin idari iþlerini düzenleyen bir teþkilat halini almýþtýr. Esaslarý, ahlaki ve ticari kurallarý fütüvvetename adý verilen kitaplarda yazýlmýþ olan ahilik teþkilatý, Ýslam dünyasý ve özellikle Anadolu þehir kasaba ve köylerindeki esnaf ve sanatkarlarýn faaliyetlerini, eleman yetiþtirme ve denetimlerini düzenlemiþtir[60]. Ahilik teþkilatýnýn baþlýca amacý, karþýlýklý yardýmlaþma ve dayanýþma düþüncesinin oluþturulmasý ve yaygýnlaþtýrýlmasýdýr. Yoksula, yabancýya, garip ve misafire sofra kurup onu beslemek ahiliðin temel kurallarýný oluþturan ve ideolojisini karakterize eden hususlardandýr[61]. Ahiliðin sosyal karakteri doðruluk ve dayanýþma noktalarýnda toplanmýþtýr. Kendi sanatýndan olanlara, ehli fütüvvete[62] ve baþkalarýna yardým etmeyi, ahiler, baþlýca görev bilmiþlerdir. Ahilerin yaptýðý bu sosyal yardýmlar, hayýr iþleme ve sevap düþüncelerine dayanarak yapýlmýþtýr. Bu açýdan, yarý mistik yarý sosyal ahlak düþüncesini zorunlu bir sosyal güvenlik kurumu derecesine çýkarmak mümkün olamamýþtýr. Ahilik teþkilatý içerisinde esnaf birlikleri, ustalar, kalfalar ve çýraklar yer almýþtýr.
Büyük þehirlerde çeþitli gruplar halinde teþkilatlanan ahilerin her birinin müstakil bir zaviyesi var olmuþ; küçük þehirlerde ise muhtelif meslek gruplarý tek bir birlik teþkil edebilmiþlerdir. Bunlarla, mesleklere ait problemleri halletmiþler ve devlet ile olan iliþkilerini düzenlemiþlerdir. Mal ve kalite kontrolü, fiyat tespiti, bu birliklerin görevleri arasýnda yer almýþtýr. Anadolu'da köylere kadar yayýlan ahilik pek çok devlet adamýný, askeri zümre mensuplarýný, kadý ve müderrisleri, tarikat þeyhlerini bünyesinde toplamýþtýr[63].
3. Teþkilatýn Ortadan Kalkmasý
Ahi teþkilatýnýn Osmanlý Devleti esnaf ve sanatkarlarý üzerindeki etkileri XV. yüzyýlýn ortalarýndan sonra azalmýþtýr[64]. Esnaf, önceleri toplandýðý dergah ve zaviyeleri yavaþ yavaþ terkederek loncalarý oluþturmaya baþlamýþtýr[65]. Ahiliðin zayýflamaya baþladýðý bu dönemden sonra, devletin uyguladýðý merkeziyetçi politikaya ayak uydurabilen, her an yönetimin denetim ve gözetimine açýk, üst yöneticileri Sultan'ýn 'Berat-ý Þerif'i ile atanan lonca teþkilatý doðmaya baþlamýþ[66] ve daha sonraki yýllarda iyice güçlenerek esnaf ve sanatkarlara egemen olmuþtur[67]. XVII. yüzyýldan sonra çeþitli dine mensup olanlar arasýnda ortak çalýþma ortamý doðmuþ; bu toplumsal konum 'gedik' denilen aslýnda loncadan farký olmayan onun devamý sayýlan fakat üyeleri arasýnda din farký gözetmeyen kuruluþlarýn meydana gelmesine neden olmuþtur[68].
Görüldüðü üzere, XIV. asýrdan itibaren ahilik özelliklerini yitirmeye, amacý dýþýnda faaliyetlerde bulunmaya, ana kurala riayet olunmamaya baþlanmýþ ve yüzden esnafýn menfaatlerini koruyacak yeni bir teþkilata ihtiyaç duyulmuþtur[69].
C. Lonca Teþkilatý
1. Teþkilatýn Genel Yapýsý, Sermayesi, Yönetim ve Denetimi
. Osmanlý Devleti'nde, sosyal yardým (kamu yardýmý) saðlayan bir baþka kurum da lonca adý verilen meslek kuruluþlarýdýr. Ýlk esnaf kuruluþlarý olan ahilik þeklinde teþekkül eden esnaf zaviyeleri XIV. yüzyýldan itibaren azalmaya baþlamýþ, onlarýn yerini zamanýn ihtiyaçlarýný daha iyi karþýlayabilecek özellikler taþýyan loncalar almýþtýr[70].
. Kavram olarak lonca, sanat sahiplerinin ve esnafýn kendi aralarýnda kurduklarý düzeni, birliði ve özel iþleri için toplandýklarý yeri (odayý) ifade etmektedir[71]. Lonca teþkilatý, mesleðe giriþ ve ilerleme açýsýndan, esnaf zaviyeleri ölçüsünde aðýr koþullar koymadýðý gibi, din ve tarikat esaslarýna da tabi olmamýþtýr. Merasimsiz olarak ve hangi dinden olursa olsun bütün esnafýn toplanabileceði ve serbestçe müzakere yapabileceði bu tür yerlere lonca denildiði için bu esnaf örgütüne de lonca teþkilatý (örgütü) adý verilmiþtir.
Lonca yönetim kurulu, esnaf ustalarý tarafýndan seçilen beþ kiþiden oluþmuþ; esnafa ait her tür iþ bu kurulca incelenmiþ ve sonuçlandýrýlmýþtýr. Alýnan kararlardan lonca (yönetim kurulu) esnafa karþý; baþkan da loncaya (yönetim kuruluna) karþý sorumlu tutulmuþtur[72]. Yönetim kurulu, ayný zamanda baþkanýn idaresinde olan '(esnafa) yardým (teavün) sandýðý'nýn denetiminden de sorumlu olmuþtur.
. Lonca teþkilatýnda esnafýn iþleri doðrudan doðruya esnaf tarafýndan seçilmiþ olan bir baþkan (reis) tarafýndan yönetilmiþtir. Esnafa karþý sorumlu olan baþkanýn baþlýca görevleri, esnafla ilgili uyuþmazlýklarý çözümlemek, esnafýn sandýk gelirlerini almak, hesabýný tutmak, esnafa ait hayýr kurumlarý varsa onlarýn idarelerini ve devamýný saðlamak, esnafýn özel ve genel durumunu incelemek, kontrol etmek, lonca yönetim kuruluna baþkanlýk etmek, çýrak ve kalfa merasimini icra etmek gibi iþlerdir[73].
. Orta veya teavün sandýklarýnýn gelir kaynaklarý yani sermayesi, öncelikle, geleneklere göre belirli zamanlarda (her hafta veya her ay) lonca mensubu esnaftan (iþçi ve iþverenlerden) eþit miktarda (iþçi ve iþveren için gelirinin yüzde biri oranýnda) alýnan aidatlardan oluþmuþ[74]; sonra, yapýlan baðýþlar da gelir kaynaklarý arasýnda yer almýþtýr. Ayrýca, çýraklýktan kalfalýða, kalfalýktan ustalýða yükselenler için yapýlan merasimlerde alýnan para ve harçlar (mesleki terfilerde ustalar tarafýndan verilen paralar) da sandýða gelir olarak kaydedilmiþtir[75].
2. Loncalarýn Kurduðu Sandýklar ve Karþýladýðý Sosyal Riskler
Osmanlý Devleti'nde mevcut esnaf sýnýfý XIII. yüzyýldan itibaren zorunlu birlikler (loncalar) biçiminde örgütlenmeye baþlamýþtýr. Bu birlikler, Avrupa'daki benzerleri gibi, üyeleri ve aile efradý için hastalýk, evlenme, doðum, iþ kurma, iþsizlik, ölüm gibi birtakým sosyal risklere karþý ayni ve nakdi yardým saðlayan dayanýþma sandýklarý kurmuþlardýr. Her lonca kurduðu 'Orta Sandýðý' veya 'Teavün Sandýðý' adý verilen yardým sandýklarýyla sosyal yardýmlar yapmýþtýr[76].
Sandýklar, lonca baþkanlarýnca yönetilmiþ; lonca baþkaný her sene sandýk hakkýnda yönetim kuruluna hesap vermiþ ve ayrýca bu yönetim kurulu sandýk hesabýný her zaman inceleyebilmiþtir[77]. Yine, lonca baþkaný tarafýndan yönetim kuruluna verilen hesaplar her usta tarafýndan istenildiði takdirde görülerek incelenebilmiþ ve bilgi alýnabilmiþtir. Bu suretle sandýðýn yönetimi iki yönden denetlenmiþtir[78].
. Esnaf sandýklarýnýn karþýladýðý risklerin kapsamý oldukça geniþtir. Sandýklarýn yardým yapmasý genelde muhtaç olma koþuluna baðlý tutulmuþtur. Sandýklar, genel itibariyle, üyeleri veya bunlarýn aile fertlerine, yaþlýlýk, saðlýk, sakatlýk ve ölüm yardýmlarý ile sosyal yardým kapsamýnda, muhtaç durumda bulunan kimselere yardým yapmýþlardýr.
. Loncalarýn orta veya teavün (yardýmlaþma) sandýklarý, sandýk üyesi ile onun ailesine öncelikle hastalanmalarý ve sakatlanmalarý durumunda tedavileri için gerekli saðlýk yardýmlarý yapmýþ; doðum halinde de doðum yardýmý yapmýþtýr[79]. Sonra, fakir üyeleri ile bunlarýn aile fertlerine, ölüm halinde sosyal seviyelerine uygun bir þekilde cenaze törenleri düzenlemiþ ve yapýlan masraflarý karþýlamýþtýr. Yine, sandýklar, muhtaç duruma düþmüþ olan esnafa ve aileleri ile fakirlere yardým etmiþlerdir. Ayrýca, yaþlanarak iþini terk etmiþ ve muhtaç duruma düþmüþ ustalarla, tedavisi mümkün olmayan bir hastalýk ve sakatlýk sonucu iþ görmez duruma düþmüþ usta, kalfa ve çýraklar gibi bütün meslek mensuplarýnýn geçimlerini saðlamak da bu sandýklarýn amaçlarý arasýnda yer almýþtýr. Bundan baþka, sandýklar esnafa faiz karþýlýðý ödünç para da vermiþlerdir[80].
Örneðin, Bir Hallaç Esnaf Sandýðý'nýn 1873-1874 yýlý gelir gider kayýtlarýna göre kendi mensuplarýna ve yöredeki yoksullara yapýlan yardýmlar þu þekilde sýralanmýþtýr: 'Esnaf ve fakirlere kömür, Ramazanda ekmek parasý, dul ve yetimlere bayramlýk basma, sadaka, dükkaný yanan Hasan Aða'ya sermaye, kasaba dýþýndaki köprü tamiri, öðretmenlere ev kirasý, esnaf fakirlerine hastalýk parasý, kurban ve hocalara yardým parasý'[81].
Sandýk tarafýndan toplanan paralarýn kullanýmý, sandýk üyesi esnafýn 'efradý âmile' (iþgörebilir) ve 'efradý gayriâmile' (iþgöremez) olmasýna göre farklý olmuþtur.
. Çalýþmaya gücü yeten ve fiilen meslek ve sanatý icra eden (iþgörebilen) üstad, usta, kalfa, çýrak ve yamak gibi kimselere 'efradý âmile' denilmiþtir[82]. Bunlar herhangi bir nedenle paraya ihtiyaçlarý olmasý halinde, ödünç para almak için lonca baþkanýna baþvurmuþ; baþkan da bu konuda, esnafýn niçin borç para almak durumunda kaldýðýný, dükkanýndaki sermayesini ve bunun gibi hususlarda gerekli araþtýrmalarý yapmýþ; borç alýnacak meblaðýn harcanacaðý yönü tetkik etmiþ ve durumu yönetim kuruluna bildirmiþ; kurul da bu hususta bir karar vermiþtir[83]. Esnafa verilen bu gibi karzlar faiz karþýlýðýnda yapýlmýþ ve bu faiz geliri ayrýca hayýr iþlerine harcanmýþtýr[84].
. Ýhtiyarlýk, hastalýk veya sakatlýk nedeniyle çalýþamaz duruma gelmiþ olan esnafa ise 'efradý gayriâmile' denilmiþtir. Bunlar, sandýktan aldýklarý yardýmlar itibariyle mütekâit, aceze, malûlîn olmak üzere üç kýsma ayrýlmýþtýr. Mütekâit, yaþlýlýk (ihtiyarlýk) nedeniyle dükkanlarýna ve tezgahlarýna gidip gelemeyen ustalardýr. Bunlardan sermayesi yeterli olanlar iþlerini kalfalarý vasýtasýyla idare etmiþler; bu suretle fakru zarurete düþmemiþler ve sandýðýn yardýmýna da muhtaç olmamýþlardýr. Aceze, ihtiyarlýklarý sebebiyle dükkanlarýna gidemeyen ve dükkanýný idare edecek kalfasý veya sermayesi bulunmadýðý için iþini terk eden, dükkanýný kapatmak zorunda kalan ustalardýr. Ýþini býraktýklarý veya dükkanýný kapattýklarý için mali durumlarý kötüleþtiðinden sandýk bunlara yardým etmiþtir. Malûlin ise, esnaflýðýn hangi derecesinde olursa olsun bir kaza nedeniyle sakatlýða veya tedavisi mümkün olmayan bir hastalýða maruz kalan kimselerdir. Bunlara, gerek esnaf gerekse sandýk tarafýndan yardým edilmiþtir[85].
. Görüldüðü üzere, sandýk, üyelerini ve bunlarýn ailelerini, ihtiyarlýk, hastalýk ve maluliyet (sakatlýk) gibi sosyal yardým almayý gerektiren risklere karþý korumuþ ve böylece büyük ölçüde sosyal güvenliklerini saðlamaya çalýþmýþtýr. Yine sandýk, ihtiyacý olan esnafa borç para verdiði gibi, çeþitli nedenlerle çalýþamaz duruma düþmüþ esnafa da yardým etmiþtir. Ýhtiyarlýðý nedeniyle dükkanlarýna gidemeyen ve dükkanýný kalfa veya sermaye yardýmý ile yürütemeyene; bir sakatlýk veya hastalýða tutulan esnafa; bunlarýn ailelerine ve çocuðu dünyaya gelen esnafa sandýktan yardým edilmiþ; fakir esnafýn cenazesinin kaldýrýlmasý saðlanmýþtýr. Bu suretle sandýk, iþsizliðe, hastalýða, sakatlýða, analýða ve ölüme karþý bir tür sigorta niteliði de arz etmektedir[86].
. Bunlar, devletin müdahalesinden tamamen uzak ve karþýlýklý yardým iliþkisi þeklinde düþünülmüþ özel bir nitelik arz ederek geliþmiþ uygulanmýþtýr[87]. Batý ülkelerinde rastlanýlan karþýlýklý sosyal yardým isteðe baðlý olmasýna karþýn, lonca örgütünde yapýlan yardým için bu örgüte girme zorunlu tutulmuþtur[88].
. Loncalarýn kurduklarý sandýklar, genellikle sosyal sigortalarýn öncüleri olarak kabul olunmaktadýr. Bir görüþe göre, loncalarýn kurduklarý yardýmlaþma sandýklarý Türkiye'de sosyal sigortalarýn ilk çekirdeði olarak kabul edilebilir[89]. Diðer bir görüþe göre ise, Türkiye'de sosyal sigortalar kurulduðu dönemde bu sandýklar çoktan unutulmuþ olduðu için bunlar sosyal sigortalarýn ilk çekirdeði olarak kabul edilemez. Bunlarýn yeni kurulan sosyal sigortalara örnek ya da çekirdek teþkil etmesi söz konusu olamaz. Kaldý ki, bu sandýklarla sosyal sigortalar arasýnda bir takým farklar da vardýr ve Türkiye'de bu sandýklarla sosyal sigortalarýn kuruluþu arasýnda dolaysýz bir bað kurmak mümkün deðildir[90].
. Gerçekten Türkiye'de sosyal sigortalarýn kuruluþu daha çok, Avrupa ülkelerinden bu alandaki tecrübe ve geliþimlerin alýnmasý þeklinde gerçekleþmiþtir. Ancak o devrin þartlarý göz önünde bulundurulacak olursa, bu sandýklar, üyelerini çeþitli risklere karþý önemli ölçüde korumuþlar ve bu bakýmdan da çok önemli bir sosyal fonksiyon görmüþlerdir[91].
3. Teþkilatýn Ortadan Kalkmasý
. Loncalarýn yardýmlaþma sandýklarý Osmanlý Devleti'nde XIX. yüzyýlda yýkýlmaya yüz tutmakla birlikte, bu yüzyýlýn sonlarýna kadar ayakta kalabilmiþlerdir[92]. Lonca sistemi boyunca bu sandýklar, önemli bir ihtiyacý karþýlamýþlar, ailenin geleneksel görevlerini desteklemiþler, ona yardýmcý olmuþlar ve loncalarla birlikte ortadan kalkmýþlardýr[93].
. XIX. yüzyýlda Avrupa'nýn makineleþmesi ve özellikle yüzyýlýn sonlarýna doðru büyük fabrikalar kurmasý ile artan rekabet gücü, devleti iktisadi bakýmdan artýk iyice etkisi altýna almýþtýr. Günün liberal anlayýþý ve özellikle kapitülasyonlarýn bu sarsýcý ve yýkýcý rekabete karþý konulmasýný engellemesi, öte yandan çok az da olsa yurt içinde yer yer makineli üretimin baþlamasý yüzünden devlette küçük sanayi iyice çökmüþtür. Bunun sonucu olarak esnaf loncalarý ve bunlarýn kurmuþ olduklarý yardýmlaþma sandýklarý gittikçe sarsýlarak XIX. yüzyýlýn sonlarýnda bütünüyle ortadan kaybolmuþlardýr[94].
IV. Sosyal Güvenliðin Sosyal Yardýmlar ile Saðlanmasý
. Osmanlý Devleti'nde sosyal güvenliðin saðlanmasýnda önemli bir rol üstlenen sosyal yardýmlar, din kurallarýna göre yapýlan sosyal yardýmlar ile vakýflarýn yaptýðý sosyal yardýmlar olmak üzere iki baþlýk altýnda ele alýnabilir.
A. Din Kurallarýna Göre Yapýlan Bireysel Nitelikli Sosyal Yardýmlar
. Din kurallarýna dayanan sosyal yardýmlar, Osmanlý Devleti'nde halkýn sosyal güvenliðinin saðlanmasýnda önemli bir unsur olmuþtur.
. Osmanlý Devleti'nde yoksul kiþilere sosyal yardým saðlayan ve daha çok baþkasýnýn müdahalesini gerektiren tekniklerden biri de din kurallarýna göre yapýlan (daha çok dini bir nitelik taþýmakta olan) sosyal yardýmlardýr. Nitekim Ýslam dininin emrettiði zekat, fitre, kurban kesme, adak ve kefaretlerle, diðer baðýþ ve sadakalar þeklinde dar gelirlilere ve muhtaçlara yapýlan yardýmlar, yüksek gelirlilerden düþük gelirlilere doðru, gelirin belirli çapta yeniden daðýlýmýný saðlamýþtýr. Toplumdaki yoksul kimselere bayram gibi bir takým vesileler ile yapýlan geçici yardýmlar da bu kapsamda yer almaktadýr[95]. Bu yardýmlar varlýklý sýnýf tarafýndan kiþisel (bireysel) olarak yapýlmýþtýr. Görüldüðü üzere, toplumda, gelirleri yüksek olan kimseler, yoksul ve muhtaç kiþilere, zekat, fitre, baðýþ, sadaka, adak, kurban, kefaret adý altýnda dini nitelikte olan bir takým sosyal yardýmlar yapmýþlardýr.
. Bu kapsam içerisinde yer alan ve çeþidine göre deðiþen sabit bir servet vergisi olan zekat, günümüzdeki modern sosyal güvenlik tekniklerinden (ya da kurumlarýndan) sosyal yardýmlara[96] benzemektedir[97]. Zekatý sosyal güvenlik müessesesi (tekniði) olarak gösteren bir yön, onun zorunlu oluþu, hatta devlet zoruyla alýnacaðý ilkesidir[98]. Hatta modern sosyal güvenliðin bu prensibi Ýslam dininin öngördüðü zekattan aldýðý da ileri sürülmektedir[99]. Zekatýn verileceði yerler, '...fakirler, miskinler, onun üzerine memur olanlar, kalpleri ýsýndýrýlanlar, köleler, borçlular, Allah yolundakiler, yolda kalmýþlar...'[100] olarak belirtilmiþtir.
. Din kurallarýna göre yapýlan bir diðer sosyal yardým ise fitredir. Fitre, bir baþ vergisidir ve büyük-küçük, kadýn-erkek, hür-köle ayýrmaksýzýn, herkes için ödenir. Bu yönüyle fitre, sosyal sigorta uygulamasýndan ayrýlmaktadýr. Fitre, nisbi olarak deðil, mutlak miktarlarla belirlenen bir ödemedir. Zekattan bu farký, fitreyi mutlak 'kademeli- bir sosyal sigorta primine yaklaþtýrmaktadýr. Fitreyi herkesin gücü ölçüsünde ödemesi saðlanmakta, buna karþýlýk tehlikeye uðrayanlara belirli bir asgari hayat standardý çizgisine ulaþýncaya kadar veya bu çizgiye ulaþmasý için transfer yapýlmaktadýr. Bu þekilde sosyal dayanýþma için en geçerli ve güçlü bir yol olmaktadýr[101].
. Bunlarýn dýþýnda Osmanlý Devleti'nde insanlara hayýr ve iyilik yapmak amacýyla kurulan vakýflar gibi birtakým sosyal yardým kurumlarý da bulunmaktadýr[102].

AHÝLÝK HAKKINDA MÜSLÜMAN GÝBÝ BÝLGÝ VERÝN LAN

Esnaf dayanýþma kulübü. Þeri bir kulüptür. Gayri müslim giremez.
-
arkadaþlar bilgi verirken copy+paste yapmayýn.. Uzun uzun yazýlar insaný sýkar.

esnafýn denetiminden sorumlu olan kuruluþ hangisidir????
çok acil lütfenn:)))

memo
 

abi yaa ahýlýgý anlatýn yaa

AHÝ TEÞKÝLATI
Ahilik felsefesi, temelleri 12.yüzyýlda Kýrþehir’de atýlmýþ, daha sonra tüm Anadolu’ya yayýlmýþ, izleri bugüne kadar süregelmiþ kültürel, sosyal ve ekonomik bir oluþumdur. Ahilik kurumu mistik bir yol, bir tarikat olmaktan ziyade sosyal ve ekonomik yönden iþleyen ve siyasal, askeri ve kültürel yönleri de bulunan bir dünya düzenidir.

Ahilik, ayný zamanda sosyal hayat kadar ekonomik hayatý da yönlendiren günümüzde hala geçerliliðini koruyan, bugünün þartlarýnda bile bir çok ülkede saðlanamamýþ adaletli, verimli ve son derece güzel bir sistemi Türk toplumuna kazandýrmýþ bir KÜLTÜR' dür.

Ahi teþkilati nedir?
 

Ahi Teþkilatý Nedir ? Ahiler Kimdir ?

Alýntý:

Misafir adlý kullanýcýdan alýntý (Mesaj 2110313) Ahi Teþkilatý Nedir ? Ahiler Kimdir ?

Ýnceleyiniz;

Ahilik Teþkilatý
1. Teþkilatýn Yapýsý
Osmanlý Devleti’nde esnaf örgütlenmesinin ilk dönemlerinde, ahilik teþkilatý (örgütü) yer alýr[45]. Arapça bir kelime olan ve “kardeþim” anlamýna gelen “ahi” kelimesinden adýný alan bu teþkilatýn üyeleri arasýnda kardeþlik ve dayanýþma çok esaslý bir þekilde yer etmiþtir[46]. Anadolu’da göçebe kültüründen þehir kültürüne geçiþte bir vasýta olan ahilik, her iki kültürün de benimsediði ahlaki deðerlerle bütünleþmiþtir[47].
Ahiler, bir sanat ve meslek topluluðu olmakla beraber, asýl iktisadi niteliklerinden ziyade dinsel, sosyal ve politik deðerleri özünde toplayýp bir araya getirme ve cömertlik, muhtaçlara yardým, zulüm görenleri koruma gibi yönleriyle tanýnmýþlardýr[48].
Anadolu’da XII. yüzyýlda görülmeye baþlayan ve bir süre sonra Osmanlý Devleti’nin kurulmasýnda önemli rol oynayan dini ve sosyal nitelikli bu teþkilat[49] sosyal açýdan Osmanlý devletinin kuruluþunda çok önemli görevler üstlenmiþ; Anadolu’da güvenliði saðlayarak güçlerini dýþ iþlerine yöneltmek durumunda olan Osmanlýlarýn yükünü hafifletmiþtir[50]. Osmanlý Devleti kuruluþ aþamasýný tamamladýktan sonra üstlendikleri göreve ihtiyaç hissedilmeyen ahilik, sadece hayýrsever esnaf kuruluþlarý haline dönüþerek toplumsal bir görev üstlenmiþlerdir.
. Bu teþkilatýn Anadolu’da kurulmasýnda fütüvvet anlayýþýnýn büyük etkisi vardýr. Fütüvvet kelimesi, eli açýklýk, yiðitlik, yardýmseverlik ve olgun kiþilik anlamlarýna gelir[51].
. Türkler Ýslamiyet’i kabul ettikten ve Anadolu’ya yerleþtikten sonra fütüvvet ülküsünü benimseyip kendilerine has yiðitlik, cömertlik ve kahramanlýk vasýflarýyla süslemiþlerdir. Hatta denilebilir ki, ahi teþkilatý, fütüvvet teþkilatýnýn Türkler tarafýndan geliþtirilen ve özellikle Anadolu’da yayýlmýþ bulunan þeklidir[52]. Ýslam’ýn ilk asrýndan itibaren görülmeye baþlayan fütüvvet teþekkülleri içinde IX. yüzyýldan itibaren de esnaf birlikleri ortaya çýkmýþtýr[53].
. Bütün prensiplerini dinin aslî kaynaklarýndan alan fütüvvet teþkilatýnýn (ve bu arada ahiliðin) nizamnamelerine “fütüvvetnâme” adý verilmiþ ve bunlarda fütüvvetin âdâp ve erkaný açýklanmýþtýr[54]. Baþka bir anlatýmla, eski esnaf teþkilatýndan ve fütüvvetten söz eden bu fütüvvetnâmelerde[55], sanatýn genel ilkeleri, gizli kalmasý gereken sýrlarý, sanata girmek için geçirilmesi gereken imtihan gibi aþamalar ayrýntýlý bir þekilde yazýlmýþtýr[56]. Görüldüðü üzere, fütüvvet teþkilatý, genç sanatkar ve zanaatkarlarýn bir araya gelerek ve aralarýndan birini de reis seçerek teþkil ettikleri dini ve iktisadi nitelikti bir topluluk[57] olup baþlangýçta tasavvufi bir nitelik taþýrken XIII. yüzyýldan itibaren sosyal, ekonomik ve siyasi bir yapý kazanmýþtýr[58].
2. Teþkilatýn Karþýladýðý Sosyal Riskler
Fütüvvet anlayýþý içinde bir sanat sahibi olanlara ahi denilmiþ; ve ahi olabilmek için üretici ve faydalý bir sanat sahibi olmak gerekli görülmüþtür[59]. Ahilik de, fütüvvet ahlak ve dayanýþma anlayýþýna dayalý Ýslamî bir esnaf ve sanatkar teþkilatý olarak Türk tarihinde yerini almýþtýr. Özellikle Fatih devrinden itibaren ahilik siyasi bir güç olmaktan çýkarak esnaf birliklerinin idari iþlerini düzenleyen bir teþkilat halini almýþtýr. Esaslarý, ahlaki ve ticari kurallarý fütüvvetename adý verilen kitaplarda yazýlmýþ olan ahilik teþkilatý, Ýslam dünyasý ve özellikle Anadolu þehir kasaba ve köylerindeki esnaf ve sanatkarlarýn faaliyetlerini, eleman yetiþtirme ve denetimlerini düzenlemiþtir[60]. Ahilik teþkilatýnýn baþlýca amacý, karþýlýklý yardýmlaþma ve dayanýþma düþüncesinin oluþturulmasý ve yaygýnlaþtýrýlmasýdýr. Yoksula, yabancýya, garip ve misafire sofra kurup onu beslemek ahiliðin temel kurallarýný oluþturan ve ideolojisini karakterize eden hususlardandýr[61]. Ahiliðin sosyal karakteri doðruluk ve dayanýþma noktalarýnda toplanmýþtýr. Kendi sanatýndan olanlara, ehli fütüvvete[62] ve baþkalarýna yardým etmeyi, ahiler, baþlýca görev bilmiþlerdir. Ahilerin yaptýðý bu sosyal yardýmlar, hayýr iþleme ve sevap düþüncelerine dayanarak yapýlmýþtýr. Bu açýdan, yarý mistik yarý sosyal ahlak düþüncesini zorunlu bir sosyal güvenlik kurumu derecesine çýkarmak mümkün olamamýþtýr. Ahilik teþkilatý içerisinde esnaf birlikleri, ustalar, kalfalar ve çýraklar yer almýþtýr.
Büyük þehirlerde çeþitli gruplar halinde teþkilatlanan ahilerin her birinin müstakil bir zaviyesi var olmuþ; küçük þehirlerde ise muhtelif meslek gruplarý tek bir birlik teþkil edebilmiþlerdir. Bunlarla, mesleklere ait problemleri halletmiþler ve devlet ile olan iliþkilerini düzenlemiþlerdir. Mal ve kalite kontrolü, fiyat tespiti, bu birliklerin görevleri arasýnda yer almýþtýr. Anadolu’da köylere kadar yayýlan ahilik pek çok devlet adamýný, askeri zümre mensuplarýný, kadý ve müderrisleri, tarikat þeyhlerini bünyesinde toplamýþtýr[63].
3. Teþkilatýn Ortadan Kalkmasý
Ahi teþkilatýnýn Osmanlý Devleti esnaf ve sanatkarlarý üzerindeki etkileri XV. yüzyýlýn ortalarýndan sonra azalmýþtýr[64]. Esnaf, önceleri toplandýðý dergah ve zaviyeleri yavaþ yavaþ terkederek loncalarý oluþturmaya baþlamýþtýr[65]. Ahiliðin zayýflamaya baþladýðý bu dönemden sonra, devletin uyguladýðý merkeziyetçi politikaya ayak uydurabilen, her an yönetimin denetim ve gözetimine açýk, üst yöneticileri Sultan’ýn “Berat-ý Þerif”i ile atanan lonca teþkilatý doðmaya baþlamýþ[66] ve daha sonraki yýllarda iyice güçlenerek esnaf ve sanatkarlara egemen olmuþtur[67]. XVII. yüzyýldan sonra çeþitli dine mensup olanlar arasýnda ortak çalýþma ortamý doðmuþ; bu toplumsal konum “gedik” denilen aslýnda loncadan farký olmayan onun devamý sayýlan fakat üyeleri arasýnda din farký gözetmeyen kuruluþlarýn meydana gelmesine neden olmuþtur[68].
Görüldüðü üzere, XIV. asýrdan itibaren ahilik özelliklerini yitirmeye, amacý dýþýnda faaliyetlerde bulunmaya, ana kurala riayet olunmamaya baþlanmýþ ve yüzden esnafýn menfaatlerini koruyacak yeni bir teþkilata ihtiyaç duyulmuþtur[69].
C. Lonca Teþkilatý
1. Teþkilatýn Genel Yapýsý, Sermayesi, Yönetim ve Denetimi
. Osmanlý Devleti’nde, sosyal yardým (kamu yardýmý) saðlayan bir baþka kurum da lonca adý verilen meslek kuruluþlarýdýr. Ýlk esnaf kuruluþlarý olan ahilik þeklinde teþekkül eden esnaf zaviyeleri XIV. yüzyýldan itibaren azalmaya baþlamýþ, onlarýn yerini zamanýn ihtiyaçlarýný daha iyi karþýlayabilecek özellikler taþýyan loncalar almýþtýr[70].
. Kavram olarak lonca, sanat sahiplerinin ve esnafýn kendi aralarýnda kurduklarý düzeni, birliði ve özel iþleri için toplandýklarý yeri (odayý) ifade etmektedir[71]. Lonca teþkilatý, mesleðe giriþ ve ilerleme açýsýndan, esnaf zaviyeleri ölçüsünde aðýr koþullar koymadýðý gibi, din ve tarikat esaslarýna da tabi olmamýþtýr. Merasimsiz olarak ve hangi dinden olursa olsun bütün esnafýn toplanabileceði ve serbestçe müzakere yapabileceði bu tür yerlere lonca denildiði için bu esnaf örgütüne de lonca teþkilatý (örgütü) adý verilmiþtir.
Lonca yönetim kurulu, esnaf ustalarý tarafýndan seçilen beþ kiþiden oluþmuþ; esnafa ait her tür iþ bu kurulca incelenmiþ ve sonuçlandýrýlmýþtýr. Alýnan kararlardan lonca (yönetim kurulu) esnafa karþý; baþkan da loncaya (yönetim kuruluna) karþý sorumlu tutulmuþtur[72]. Yönetim kurulu, ayný zamanda baþkanýn idaresinde olan “(esnafa) yardým (teavün) sandýðý”nýn denetiminden de sorumlu olmuþtur.
. Lonca teþkilatýnda esnafýn iþleri doðrudan doðruya esnaf tarafýndan seçilmiþ olan bir baþkan (reis) tarafýndan yönetilmiþtir. Esnafa karþý sorumlu olan baþkanýn baþlýca görevleri, esnafla ilgili uyuþmazlýklarý çözümlemek, esnafýn sandýk gelirlerini almak, hesabýný tutmak, esnafa ait hayýr kurumlarý varsa onlarýn idarelerini ve devamýný saðlamak, esnafýn özel ve genel durumunu incelemek, kontrol etmek, lonca yönetim kuruluna baþkanlýk etmek, çýrak ve kalfa merasimini icra etmek gibi iþlerdir[73].
. Orta veya teavün sandýklarýnýn gelir kaynaklarý yani sermayesi, öncelikle, geleneklere göre belirli zamanlarda (her hafta veya her ay) lonca mensubu esnaftan (iþçi ve iþverenlerden) eþit miktarda (iþçi ve iþveren için gelirinin yüzde biri oranýnda) alýnan aidatlardan oluþmuþ[74]; sonra, yapýlan baðýþlar da gelir kaynaklarý arasýnda yer almýþtýr. Ayrýca, çýraklýktan kalfalýða, kalfalýktan ustalýða yükselenler için yapýlan merasimlerde alýnan para ve harçlar (mesleki terfilerde ustalar tarafýndan verilen paralar) da sandýða gelir olarak kaydedilmiþtir[75].
2. Loncalarýn Kurduðu Sandýklar ve Karþýladýðý Sosyal Riskler
Osmanlý Devleti’nde mevcut esnaf sýnýfý XIII. yüzyýldan itibaren zorunlu birlikler (loncalar) biçiminde örgütlenmeye baþlamýþtýr. Bu birlikler, Avrupa’daki benzerleri gibi, üyeleri ve aile efradý için hastalýk, evlenme, doðum, iþ kurma, iþsizlik, ölüm gibi birtakým sosyal risklere karþý ayni ve nakdi yardým saðlayan dayanýþma sandýklarý kurmuþlardýr. Her lonca kurduðu “Orta Sandýðý” veya “Teavün Sandýðý” adý verilen yardým sandýklarýyla sosyal yardýmlar yapmýþtýr[76].
Sandýklar, lonca baþkanlarýnca yönetilmiþ; lonca baþkaný her sene sandýk hakkýnda yönetim kuruluna hesap vermiþ ve ayrýca bu yönetim kurulu sandýk hesabýný her zaman inceleyebilmiþtir[77]. Yine, lonca baþkaný tarafýndan yönetim kuruluna verilen hesaplar her usta tarafýndan istenildiði takdirde görülerek incelenebilmiþ ve bilgi alýnabilmiþtir. Bu suretle sandýðýn yönetimi iki yönden denetlenmiþtir[78].
. Esnaf sandýklarýnýn karþýladýðý risklerin kapsamý oldukça geniþtir. Sandýklarýn yardým yapmasý genelde muhtaç olma koþuluna baðlý tutulmuþtur. Sandýklar, genel itibariyle, üyeleri veya bunlarýn aile fertlerine, yaþlýlýk, saðlýk, sakatlýk ve ölüm yardýmlarý ile sosyal yardým kapsamýnda, muhtaç durumda bulunan kimselere yardým yapmýþlardýr.
. Loncalarýn orta veya teavün (yardýmlaþma) sandýklarý, sandýk üyesi ile onun ailesine öncelikle hastalanmalarý ve sakatlanmalarý durumunda tedavileri için gerekli saðlýk yardýmlarý yapmýþ; doðum halinde de doðum yardýmý yapmýþtýr[79]. Sonra, fakir üyeleri ile bunlarýn aile fertlerine, ölüm halinde sosyal seviyelerine uygun bir þekilde cenaze törenleri düzenlemiþ ve yapýlan masraflarý karþýlamýþtýr. Yine, sandýklar, muhtaç duruma düþmüþ olan esnafa ve aileleri ile fakirlere yardým etmiþlerdir. Ayrýca, yaþlanarak iþini terk etmiþ ve muhtaç duruma düþmüþ ustalarla, tedavisi mümkün olmayan bir hastalýk ve sakatlýk sonucu iþ görmez duruma düþmüþ usta, kalfa ve çýraklar gibi bütün meslek mensuplarýnýn geçimlerini saðlamak da bu sandýklarýn amaçlarý arasýnda yer almýþtýr. Bundan baþka, sandýklar esnafa faiz karþýlýðý ödünç para da vermiþlerdir[80].
Örneðin, Bir Hallaç Esnaf Sandýðý’nýn 1873-1874 yýlý gelir gider kayýtlarýna göre kendi mensuplarýna ve yöredeki yoksullara yapýlan yardýmlar þu þekilde sýralanmýþtýr: “Esnaf ve fakirlere kömür, Ramazanda ekmek parasý, dul ve yetimlere bayramlýk basma, sadaka, dükkaný yanan Hasan Aða’ya sermaye, kasaba dýþýndaki köprü tamiri, öðretmenlere ev kirasý, esnaf fakirlerine hastalýk parasý, kurban ve hocalara yardým parasý”[81].
Sandýk tarafýndan toplanan paralarýn kullanýmý, sandýk üyesi esnafýn “efradý âmile” (iþgörebilir) ve “efradý gayriâmile” (iþgöremez) olmasýna göre farklý olmuþtur.
. Çalýþmaya gücü yeten ve fiilen meslek ve sanatý icra eden (iþgörebilen) üstad, usta, kalfa, çýrak ve yamak gibi kimselere “efradý âmile” denilmiþtir[82]. Bunlar herhangi bir nedenle paraya ihtiyaçlarý olmasý halinde, ödünç para almak için lonca baþkanýna baþvurmuþ; baþkan da bu konuda, esnafýn niçin borç para almak durumunda kaldýðýný, dükkanýndaki sermayesini ve bunun gibi hususlarda gerekli araþtýrmalarý yapmýþ; borç alýnacak meblaðýn harcanacaðý yönü tetkik etmiþ ve durumu yönetim kuruluna bildirmiþ; kurul da bu hususta bir karar vermiþtir[83]. Esnafa verilen bu gibi karzlar faiz karþýlýðýnda yapýlmýþ ve bu faiz geliri ayrýca hayýr iþlerine harcanmýþtýr[84].
. Ýhtiyarlýk, hastalýk veya sakatlýk nedeniyle çalýþamaz duruma gelmiþ olan esnafa ise “efradý gayriâmile” denilmiþtir. Bunlar, sandýktan aldýklarý yardýmlar itibariyle mütekâit, aceze, malûlîn olmak üzere üç kýsma ayrýlmýþtýr. Mütekâit, yaþlýlýk (ihtiyarlýk) nedeniyle dükkanlarýna ve tezgahlarýna gidip gelemeyen ustalardýr. Bunlardan sermayesi yeterli olanlar iþlerini kalfalarý vasýtasýyla idare etmiþler; bu suretle fakru zarurete düþmemiþler ve sandýðýn yardýmýna da muhtaç olmamýþlardýr. Aceze, ihtiyarlýklarý sebebiyle dükkanlarýna gidemeyen ve dükkanýný idare edecek kalfasý veya sermayesi bulunmadýðý için iþini terk eden, dükkanýný kapatmak zorunda kalan ustalardýr. Ýþini býraktýklarý veya dükkanýný kapattýklarý için mali durumlarý kötüleþtiðinden sandýk bunlara yardým etmiþtir. Malûlin ise, esnaflýðýn hangi derecesinde olursa olsun bir kaza nedeniyle sakatlýða veya tedavisi mümkün olmayan bir hastalýða maruz kalan kimselerdir. Bunlara, gerek esnaf gerekse sandýk tarafýndan yardým edilmiþtir[85].
. Görüldüðü üzere, sandýk, üyelerini ve bunlarýn ailelerini, ihtiyarlýk, hastalýk ve maluliyet (sakatlýk) gibi sosyal yardým almayý gerektiren risklere karþý korumuþ ve böylece büyük ölçüde sosyal güvenliklerini saðlamaya çalýþmýþtýr. Yine sandýk, ihtiyacý olan esnafa borç para verdiði gibi, çeþitli nedenlerle çalýþamaz duruma düþmüþ esnafa da yardým etmiþtir. Ýhtiyarlýðý nedeniyle dükkanlarýna gidemeyen ve dükkanýný kalfa veya sermaye yardýmý ile yürütemeyene; bir sakatlýk veya hastalýða tutulan esnafa; bunlarýn ailelerine ve çocuðu dünyaya gelen esnafa sandýktan yardým edilmiþ; fakir esnafýn cenazesinin kaldýrýlmasý saðlanmýþtýr. Bu suretle sandýk, iþsizliðe, hastalýða, sakatlýða, analýða ve ölüme karþý bir tür sigorta niteliði de arz etmektedir[86].
. Bunlar, devletin müdahalesinden tamamen uzak ve karþýlýklý yardým iliþkisi þeklinde düþünülmüþ özel bir nitelik arz ederek geliþmiþ uygulanmýþtýr[87]. Batý ülkelerinde rastlanýlan karþýlýklý sosyal yardým isteðe baðlý olmasýna karþýn, lonca örgütünde yapýlan yardým için bu örgüte girme zorunlu tutulmuþtur[88].
. Loncalarýn kurduklarý sandýklar, genellikle sosyal sigortalarýn öncüleri olarak kabul olunmaktadýr. Bir görüþe göre, loncalarýn kurduklarý yardýmlaþma sandýklarý Türkiye’de sosyal sigortalarýn ilk çekirdeði olarak kabul edilebilir[89]. Diðer bir görüþe göre ise, Türkiye’de sosyal sigortalar kurulduðu dönemde bu sandýklar çoktan unutulmuþ olduðu için bunlar sosyal sigortalarýn ilk çekirdeði olarak kabul edilemez. Bunlarýn yeni kurulan sosyal sigortalara örnek ya da çekirdek teþkil etmesi söz konusu olamaz. Kaldý ki, bu sandýklarla sosyal sigortalar arasýnda bir takým farklar da vardýr ve Türkiye’de bu sandýklarla sosyal sigortalarýn kuruluþu arasýnda dolaysýz bir bað kurmak mümkün deðildir[90].
. Gerçekten Türkiye’de sosyal sigortalarýn kuruluþu daha çok, Avrupa ülkelerinden bu alandaki tecrübe ve geliþimlerin alýnmasý þeklinde gerçekleþmiþtir. Ancak o devrin þartlarý göz önünde bulundurulacak olursa, bu sandýklar, üyelerini çeþitli risklere karþý önemli ölçüde korumuþlar ve bu bakýmdan da çok önemli bir sosyal fonksiyon görmüþlerdir[91].
3. Teþkilatýn Ortadan Kalkmasý
. Loncalarýn yardýmlaþma sandýklarý Osmanlý Devleti’nde XIX. yüzyýlda yýkýlmaya yüz tutmakla birlikte, bu yüzyýlýn sonlarýna kadar ayakta kalabilmiþlerdir[92]. Lonca sistemi boyunca bu sandýklar, önemli bir ihtiyacý karþýlamýþlar, ailenin geleneksel görevlerini desteklemiþler, ona yardýmcý olmuþlar ve loncalarla birlikte ortadan kalkmýþlardýr[93].
. XIX. yüzyýlda Avrupa’nýn makineleþmesi ve özellikle yüzyýlýn sonlarýna doðru büyük fabrikalar kurmasý ile artan rekabet gücü, devleti iktisadi bakýmdan artýk iyice etkisi altýna almýþtýr. Günün liberal anlayýþý ve özellikle kapitülasyonlarýn bu sarsýcý ve yýkýcý rekabete karþý konulmasýný engellemesi, öte yandan çok az da olsa yurt içinde yer yer makineli üretimin baþlamasý yüzünden devlette küçük sanayi iyice çökmüþtür. Bunun sonucu olarak esnaf loncalarý ve bunlarýn kurmuþ olduklarý yardýmlaþma sandýklarý gittikçe sarsýlarak XIX. yüzyýlýn sonlarýnda bütünüyle ortadan kaybolmuþlardýr[94].
IV. Sosyal Güvenliðin Sosyal Yardýmlar ile Saðlanmasý
. Osmanlý Devleti’nde sosyal güvenliðin saðlanmasýnda önemli bir rol üstlenen sosyal yardýmlar, din kurallarýna göre yapýlan sosyal yardýmlar ile vakýflarýn yaptýðý sosyal yardýmlar olmak üzere iki baþlýk altýnda ele alýnabilir.
A. Din Kurallarýna Göre Yapýlan Bireysel Nitelikli Sosyal Yardýmlar
. Din kurallarýna dayanan sosyal yardýmlar, Osmanlý Devleti’nde halkýn sosyal güvenliðinin saðlanmasýnda önemli bir unsur olmuþtur.
. Osmanlý Devleti’nde yoksul kiþilere sosyal yardým saðlayan ve daha çok baþkasýnýn müdahalesini gerektiren tekniklerden biri de din kurallarýna göre yapýlan (daha çok dini bir nitelik taþýmakta olan) sosyal yardýmlardýr. Nitekim Ýslam dininin emrettiði zekat, fitre, kurban kesme, adak ve kefaretlerle, diðer baðýþ ve sadakalar þeklinde dar gelirlilere ve muhtaçlara yapýlan yardýmlar, yüksek gelirlilerden düþük gelirlilere doðru, gelirin belirli çapta yeniden daðýlýmýný saðlamýþtýr. Toplumdaki yoksul kimselere bayram gibi bir takým vesileler ile yapýlan geçici yardýmlar da bu kapsamda yer almaktadýr[95]. Bu yardýmlar varlýklý sýnýf tarafýndan kiþisel (bireysel) olarak yapýlmýþtýr. Görüldüðü üzere, toplumda, gelirleri yüksek olan kimseler, yoksul ve muhtaç kiþilere, zekat, fitre, baðýþ, sadaka, adak, kurban, kefaret adý altýnda dini nitelikte olan bir takým sosyal yardýmlar yapmýþlardýr.
. Bu kapsam içerisinde yer alan ve çeþidine göre deðiþen sabit bir servet vergisi olan zekat, günümüzdeki modern sosyal güvenlik tekniklerinden (ya da kurumlarýndan) sosyal yardýmlara[96] benzemektedir[97]. Zekatý sosyal güvenlik müessesesi (tekniði) olarak gösteren bir yön, onun zorunlu oluþu, hatta devlet zoruyla alýnacaðý ilkesidir[98]. Hatta modern sosyal güvenliðin bu prensibi Ýslam dininin öngördüðü zekattan aldýðý da ileri sürülmektedir[99]. Zekatýn verileceði yerler, “...fakirler, miskinler, onun üzerine memur olanlar, kalpleri ýsýndýrýlanlar, köleler, borçlular, Allah yolundakiler, yolda kalmýþlar...”[100] olarak belirtilmiþtir.
. Din kurallarýna göre yapýlan bir diðer sosyal yardým ise fitredir. Fitre, bir baþ vergisidir ve büyük-küçük, kadýn-erkek, hür-köle ayýrmaksýzýn, herkes için ödenir. Bu yönüyle fitre, sosyal sigorta uygulamasýndan ayrýlmaktadýr. Fitre, nisbi olarak deðil, mutlak miktarlarla belirlenen bir ödemedir. Zekattan bu farký, fitreyi mutlak –kademeli- bir sosyal sigorta primine yaklaþtýrmaktadýr. Fitreyi herkesin gücü ölçüsünde ödemesi saðlanmakta, buna karþýlýk tehlikeye uðrayanlara belirli bir asgari hayat standardý çizgisine ulaþýncaya kadar veya bu çizgiye ulaþmasý için transfer yapýlmaktadýr. Bu þekilde sosyal dayanýþma için en geçerli ve güçlü bir yol olmaktadýr[101].
. Bunlarýn dýþýnda Osmanlý Devleti’nde insanlara hayýr ve iyilik yapmak amacýyla kurulan vakýflar gibi birtakým sosyal yardým kurumlarý da bulunmaktadýr[102].


Kaynak: Ahilik teþkilatý nedir?

ahilik sistemi
 

ahilik sistemi hakkýnda bilgi lütfen ♥ :)

Ahilik teþkilatý Selçuklular döneminde ekonomik ve ticârî faaliyetlerinin yaný sýra, askerî ve siyasî faaliyetlerde de bulunmuþ,aynen Bektaþi ve Yeniçerilerin Ocaklarýnýn olduðu gibi Osmanlý Beyliði'nin kuruluþunda ve güçlenmesinde etkin rol oynamýþlardýr. Aþýkpaþazade, Osmanlýnýn kurulmasýnda etkin olan 4 unsur arasýnda Ahiliði de belirtmiþtir. Ýlk Osmanlý padiþahlarýnýn ve vezirlerinin çoðu Ahi Teþkilatý'na mensup þeyhlerdir.
Ahi Teþkilatý'nýn müslümanlara has bir kurum olarak iþ görmesi 17. yüzyýla kadardýr. Osmanlý Devleti'nin hakimiyet alaný geniþleyip, gayrimüslim oranýnýn artmasýyla farklý dinden kiþilerin ortak çalýþmasý zorunlu olmuþtur. Din ayrýmý gözetilmeden ortaya çýkan bu kuruluþa da gedik denmiþtir. 1727 yýlýndan itibâren rastladýðýmýz bu kavram Türkçe bir kelime olup tekel veya imtiyaz anlamýna gelmektedir.

Ahilik Teþkilatý
 

Ahilik teþkilatý nedir arkadaþlar acill performans ödevi

Ahilik Teþkilatý
 

Alýntý:

Misafir adlý kullanýcýdan alýntý (Mesaj 2401912) Ahilik teþkilatý nedir arkadaþlar acill performans ödevi

Ahilik teþkilatý Selçuklular döneminde ekonomik ve ticârî faaliyetlerinin yaný sýra, askerî ve siyasî faaliyetlerde de bulunmuþ,aynen Bektaþi ve Yeniçerilerin Ocaklarýnýn olduðu gibi Osmanlý Beyliði'nin kuruluþunda ve güçlenmesinde etkin rol oynamýþlardýr. Aþýkpaþazade, Osmanlýnýn kurulmasýnda etkin olan 4 unsur arasýnda Ahiliði de belirtmiþtir. Ýlk Osmanlý padiþahlarýnýn ve vezirlerinin çoðu Ahi Teþkilatý'na mensup þeyhlerdir. Ahi Teþkilatý'nýn müslümanlara has bir kurum olarak iþ görmesi 17. yüzyýla kadardýr. Osmanlý Devleti'nin hakimiyet alaný geniþleyip, gayrimüslim oranýnýn artmasýyla farklý dinden kiþilerin ortak çalýþmasý zorunlu olmuþtur. Din ayrýmý gözetilmeden ortaya çýkan bu kuruluþa da gedik denmiþtir. 1727 yýlýndan itibâren rastladýðýmýz bu kavram Türkçe bir kelime olup tekel veya imtiyaz anlamýna gelmektedir.

Ahilik Teþkilatý - Ahilik Teþkilatý Nedir? - Ahilik


Ahilik, Selçuklu ve Osmanlý dönemlerinde Anadolu’da yaþayan halkýn sanat, ticaret, ekonomi gibi çeþitli meslek alanlarýnda yetiþmelerini saðlayan, onlarý ahlaki yönden yetiþtiren, çalýþma yaþamýný iyi insan meziyetlerini esas alarak düzenleyen bir örgütlenmedir. Kendi kural ve kurullarý vardýr. Günümüzün esnaf odalarýna benzer bir iþlevi olan Ahilik iyi ahlakýn, doðruluðun, kardeþliðin, yardýmseverliðin kýsacasý bütün güzel meziyetlerin birleþtiði bir sosyo-ekonomik düzendir. Ahi Evran tarafýndan kurulmuþtur.

Ahilik Sözcüðünün Kökeni

Bu konuda esas olarak iki iddia mevcuttur. Ýlk iddiaya göre kelime Arapça kökenlidir. Buna göre "Ahi" kelimesi Ahiyye'nin tekili olan "ah" kelimesine birinci tekil "ya" sý ilave olunarak "ahi" þeklinde telaffuz olunmuþ halidir.Bu fikre göre ahi'nin sözlük manasý kardeþim demektir. Bu iddianýn güçlü yaný, ahiliðin ilk olarak Araplarda Fütüvvet Teþkilatý adýyla çýkmasý, dolayýsýyla ahilik ile ilgili terimlerin Arapça olmasý gereðidir. Ancak bu kanýt yeterli deðildir.


Ýkinci iddiaya göre Ahi kelimesi Türkçe Aký kelimesinin zamanla deðiþimi sonucu ortaya çýkmaþtýr. Bu görüþün haklýlýk payý oldukça yüksektir. Zira bu kelimenin Ahi birlikleri içinde zaman zaman Ahi Baba þeklinde ifade edildiðini görüyoruz. Buna göre kelimenin Arapça manasý ile düþünüldüðünde Kardeþim Baba diye bir tabir uygun düþmüyor. Fakat Divânu Lügati't-Türk'te eli açýk, cömert, yiðit, delikanlý gibi manalar ifade eden Aký kelimesiyle düþünüldüðünde "Ahi Baba" tabiri daha mantýklý görünüyor.


Bu konuda Selçuk Üniversitesi Tarih bölümünde öðretim üyesi Prof. Dr. Mikail Bayram þu görüþlerini dile getiriyor: Fütüvvet, Ýslam dünyasýnda kahramanlýk, yiðitlik ve cömertlik mefkuresinin adýdýr. Þövalyelik nasýl Orta Çað Batý dünyasýna ait mahsus bir ülkü ise, Fütüvvet de Orta Çað Ýslam dünyasýna ait bir ülküdür. Nasýl ki Araplar Ýslam'dan önce kültürlerinde mevcut olan Fütüvvet anlayýþýný Ýslami deðelerle geliþtirip devam etmiþler, nasýl ki Farslar cevanmerdi anlayýþýný ayný þekilde Ýslam süzgecinden geçirmiþler, TürklerAbbasi Devleti'nin sona ermesiyle Fütüvvet yerini Ahiliðe býrakmýþtýr.

Anadolu'da Ahiliðin Ortaya Çýkýþ Sebepleri

Orta Asya'da hüküm süren Oðuz Yabguluðu yýkýlýnca (1040) Oguz Türkleri yavaþ yavaþ Selçuklu egemenliði altýna girerek Anadolu'ya göç etmeye baþladý. Ekseriyeti göçebe olan Oðuzlar, kopup geldikleri Orta Asya steplerine benzediði için daha çok Orta Anadolu kýrsalýný meskun olarak tercih ediyorlardý. Dolayýsýyla Orta Anadolu'nun Türleþip Ýslamlaþmasý hýzlý olurken, þehirlerde bu dönüþüm yavaþtý. Ýslam dini de, yerleþik hayatý gerekli kýlýyordu. Ýþbu sebeple, göçebe Türkmenlerin Ýslamlaþma sürecini hýzlandýrmak, Anadolu'yu Türk yurdu haline getirmek, þehirlerde yaþayan Rum ve Ermeni tacirlerle rekabet edebilmek amacýyla Ahi teþkilatý Anadolu'da kuruldu. Kýsacasý Anadolu'da Ahiliðin þekillenmesi ve köylere kadar teþkilatlanmasý politik ve sosyo ekonomik bir mecburiyetin ürünüdür.
Ahiliðin Kuruluþu, Anadolu'da Yayýlýþý ve Sonuçlarý

Azerbeycan'ýn Hoy kasabasýnda doðan Þeyh Nasýrettin Mahmut el Hoyi (Ahi Evren) Ahi Teþkilatý'nýn kurucusu sayýlmaktadýr. Baðdat'ta büyük üstadlardan ders alan Ahi Evren, Araplarýn kurduðu Fütüvvet Teþkilatý'ndan etkilenerek, 1205'te Anadolu'ya gelmesinden kýsa bir süre sonra ilk olarak Kayseri'de Ahilik Teþkilatýný kurmuþtur..[6]
Tarihi kaynaklardan, Ahi Evren zamanýnda Anadolu'nun þehir ve kasabalarýnda ortaya çýkan Ahi kurumlarýnýn, Ahi Evrene baðlý merkezi bir teþkilat olabileceði imajý çýkýyor. En azýndan bu kurumlar, O'nun koyduðu ilkelere baðlý kalmýþ olmakla, manen ahi Evren'nin liderliðindeki geniþ bir teþkilatýn þubeleri gibidir. Fakat O'nun ölümünden sonra, baðlý olunan ilkelerde büyük benzerlikler mevcut olmakla beraber, Ýbn-i Batuta'nýn belirtiði gibi, Anadolu'nun en ücra köþelerine kadar yayýlan bu kurumlar arasýnda organik bir bað bulunmamaktadýr.


Ahilik Teþkilatý'nýn sonuçlarýný þöyle sýralýyabiliriz:


•Ahilik, Anadolu'da köylere kadar yayýlarak Anadolu'nun daha kýsa sürede Türkleþip Ýslamlaþmasýný saðlamýþtýr.
•Göçebe Türkmenler yerleþik hayata geçirilerek hem Ýslami uyum kolaylaþmýþ, hem de Türk þehirciliði hýz kazanmýþtýr.
•13.yy'ýn ikinci yarýsýna kadar çoðunlukla gayrimüslimlerin Türk olmayan yerli halkýn elindeki sanat ve ticaret iþlerine Türkler de katýlmýþ ve canlýlýk kazandýrmýþtýr.
•Türk esnaf ve sanatkarlarý arasýnda saðlanan dayanýþma sayesinde Ahilik önemli bir güç haline gelmiþ, asayiþin bozulduðu zamanlarda (örneðin Moðol Ýstilasý) kendi otoritesini yürütmüþtür.
•Dini ve ahlaki yapý korunmuþtur.

Ahiliðin Menþei ve Dini Yapýsý

Prof. Dr. Sebahattin Güllülü'ye göre Ahi birliklerinin ideolojik yapýsýnýoluþturan ögelerden birisi Batýniliktir ve Ahilik teþkilatý gayri Ýslami bir yapý barýndýrmaktadýr. Fakat Prof. Dr. Hilmi Ziya Ülken'e göre Ahiliðin esas kurallarý bütünüyle Ýslami tasavvufa dayanmakta, onun zahitlik, feragat ve doðruluk prensiplerini kabul etmektedir. Ayrýca seyyah Ýbn-i



Batuta'nýn ifadesine göre Ahi zaviyeleri Hanefi mezhebine mensuptur.
Fütüvvetnameler göre, Ahiliðin anenevi menþei Ali'ye dayanmaktadýr. Muhammed, Ali'ye "Sen benim yoldaþýmsýn, ben Cebrail'in yoldaþýyým, Cebrail de Allah'ýn yoldaþýdýr" diyor. Sonra Selman-ý Farýsi'ye Ali'ye yoldaþ olmasýný söylüyor. Selman da Ali'nin elinden tuzlu su içerek ona yoldaþ oluyor. Bundan sonra Peygamber, Ali'ye: "Ya Ali ben seni tamalýyorum ve olgunlaþtýrýyorum" diyerek þalvarýný giydiriyor ve beline baðlýyor. Fütüvvetnamelere göre; fütüvvetin temeli budur ve fütüvvet ehli arasýnda kadeh sunmak, þalvar giydirmek ve bel baðlamak, yani yoldaþlýk ve kardeþlik kurallarý buradan gelmektedir.
Ahiliðe Üye Þartlarý

Ahi olmak ve peþtemal kuþanmak için kiþinin bir Ahi tarafýndan önerilmesi zorunludur. Üye olmak isteyenlerden yedi fena hareketi baðlamasý ve yedi güzel hareketi açmasý beklenmektedir:


1.Cimrilik kapýsýný baðlamak, lütuf kapýsýný açmak
2.Kahýr ve zulüm kapýsýný baðlamak, hilim ve mülâyemet kapýsýný açmak
3.Hýrs kapýsýný baðlamak, kanaat ve rýza kapýsýný açmak
4.Tokluk ve lezzet kapýsýný baðlamak, riyazet kapýsýný açmak
5.Halktan yana kapýsýný baðlamak, Hak'tan yana kapýsýný açmak
6.Herze ve hezeyan kapýsýný baðlamak, kapýsýný açmak
7.Yalan kapýsýný baðlamak, doðruluk kapýsýný açmak

Kafirler, çevresinde iyi tanýnmayanlar, kötü söz getirebileceði düþünülenler, zina ettiði ispatlananlar, katiller, hayvan öldürenler (kasaplar), hýrsýzlar, dellallar, cerrahlar, vergi memurlarý, avcýlar, vurguncular örgüte katýlamaz.
Kadýnlar da örgüte katýlamaz. Bu nedenden ötürü kadýnlar da Bacýyan-ý Rum (Anadolu Bacýlarý) teþkilatýna üye olmuþlardýr.
Ahilik Teþkilatý'nýn Özellikleri

Ahilik teþkilatý Selçuklular döneminde ekonomik ve ticârî faaliyetlerinin yaný sýra, askerî ve siyasî faaliyetlerde de bulunmuþ, Osmanlý Beyliði'nin kuruluþunda ve güçlenmesinde etkin rol oynamýþlardýr. Aþýkpaþazade, Osmanlýnýn kurulmasýnda etkin olan 4 unsur arasýnda Ahiliði de belirtmiþtir. Ýlk Osmanlý padiþahlarýnýn ve vezirlerinin çoðu Ahi Teþkilatý'na mensup þeyhlerdir.


Ahi Teþkilatý'nýn müslümanlara has bir kurum olarak iþ görmesi 17. yüzyýla kadardýr. Osmanlý Devleti'nin hakimiyet alaný geniþleyip, gayrimüslim oranýnýn artmasýyla farklý dinden kiþilerin ortak çalýþmasý zorunlu olmuþtur. Din ayrýmý gözetilmeden ortaya çýkan bu kuruluþa da gedik denmiþtir. 1727 yýlýndan itibâren rastladýðýmýz bu kavram Türkçe bir kelime olup tekel veya imtiyaz anlamýna gelmektedir. Kavram olarak "Osmanlý bünyesindeki esnaflýða ve sanatkarlýða giriþi tetkik etmek" demektir. Yapý olarak ahilikten farklý olmamakla birlikte ömrü onun kadar uzun olmamýþtýr. Zira 1838 Balta Limaný Antlaþmasýyla tekel idaresi ortadan kalkmýþ ve gedikler çözülmüþtür.
Ahilik teþkilatý 3 dereceli bir düzene dayanýr. Her kapý üç dereceyi içerir. Bu dereceler þöyle sýralanýr:


•Yiðit
•Yamak
•Çýrak
•Kalfa
•Usta
•Ahi
•Halife
•Þeyh
•Þeyh-ül Meþayýh

Ahilik, Galip Demir'e göre, "Türkler'in Rönesansý"dýr. Veysi Erken'e göre, Ahilik ve kurum düzeni bugünlerin þartlarýnda bile, 5 çekirdek ilke ile, "Toplumsal sorumluluk, Hizmette mükemmellik, Dürüstlük ve doðruluk, Ortak yaþama " ile örnek bir 'yatay örgütlenme' toplum hareketi þekilendiriyor. Erken, Ahiliðin bu yönüyle, 2000'li yýllar için bile ileri bir örgütlenme modeli sunduðunu kaydediyor.


Ahilik töreleri yaygýn Türkçe deyimlere dönüþmüþlerdir. Örnek olarak `pabucunu dama atmak` sözü ahiliðin peþtamal kuþanma töreni ile ilgilidir. Çýraklýktan kalfalýða geçiþ töreni öncesinde eðitimi tamamlanan çýraðýn pabucu dama atýlýr. Bir yandan da artýk ustalarýndan, kalfalarýndan eskisi gibi ilgi görmeyeceðini ortaya koyar bu deyim.
Ahilikte sanatkarlar gündüzleri iþyerlerinde 4 aþamadan oluþan hiyerarþi içinde mesleðin inceliklerini öðrenirler, akþamlarý toplandýklarý ahi konuk ve toplantý salonlarýnda ayný hiyerarþi içinde ahlakî ve felsefî eðitim görürlermiþ.


Kýrþehir de kabri bulunan Ahi Evran'ýn kurduðu bu teþkilatla ilgili Ahilik geleneðinin unutulmamasý için Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Odalarý tarafýndan bazý þehirlerde her yýl Ahilik haftasý ve kutlamalarý yapýlmaktadýr. Ahilik teþkilatý, gençlerin iyi yetiþmesini ve meslek kazanmasýný saðlardý. Savaþ, afet vs. kötü durumlarda da kuruma üyeler ve halk arasýnda dayanýþma olurdu. Padiþahlar ve diðer yöneticiler de ahilik teþkilatýný destekleyerek geliþmesini istemiþlerdir.

lütfen ahilik teþkilatýnýn faydalarý hemen olursa....

hilik, Ahi Evran tarafýndan Hacý Bektaþ-ý Veli tavsiyesiyle kurulan esnaf dayanýþma teþkilatýdýr. Aslen Horasan Kökenli olup Selçuklu ve Osmanlý dönemlerinde Anadolu’da yaþayan Türkmen halkýn sanat, ticaret, ekonomi gibi çeþitli meslek alanlarýnda yetiþmelerini saðlayan, onlarý hem ekonomik hem de ahlaki yönden yetiþtiren, çalýþma yaþamýný iyi insan meziyetlerini esas alarak düzenleyen bir örgütlenmedir. Kendi kural ve kurullarý vardýr. Günümüzün esnaf odalarýna benzer bir iþlevi olan Ahilik iyi ahlakýn, doðruluðun, kardeþliðin, yardýmseverliðin kýsacasý bütün güzel meziyetlerin birleþtiði bir sosyo-ekonomik düzendir. Ahi Evran'a Ahi Baba da denir.

ahýlýk teskýlatýnýn gorevlerýnýde yazarmýsýnýz

ahilik
 

dönem ödevim ahilik teþkilatý . bu konuda kesin doðru ve çok güzel bilgi istiyorum yardýmcý olabilirmisinz ?

ahilik nedir
 

Ahilik nedir kýsa bilgi

Ahi’lik bir Türk esnaf kuruluþudur. Ahi’lik temeli yardýmlaþmaya dayanan esnaf teþkilatýdýr. Köylere kadar yayýlan en küçük örgütten en büyüðüne kadar milli birlik ve beraberliðe, karþýlýklý saygý ve sevgiyi sosyal dayanýþma ve yardýmý temel ilke sayan, el birliði ve kardeþlik havasý içinde din ve ahlak kurallarýna sýký sýkýya baðlý, köklü, saðlam, düzenli ve milli bir toplum kurmayý amaç bilen bir kuruluþtur.
Bu kuruluþ, XIII. Yüzyýldan XVII. Yüzyýla dek Ahi’lik daha sonra XX. Yüzyýlýn baþlarýna denk de “GEDÝK” yani lonca örgütü olarak toplumun ekonomik kesimindeki oluþumlarý düzenlenmiþtir. Anadolu Ahi teþkilatý, kuruluþundan zamanýmýza kadar, gerek kendi bünyesinde ve gerekse topluma karþý görevini yapmýþ bir müessesedir. Kendi içerisinde doðruluk, karþýlýklý yardým ve saygý esasýndan hareket ederek Türkiye’nin ticari ve ekonomik hayatýnda büyük rol oynamýþ ustalar, çýraklar, kýsacasý zanaatkarlar yetiþtirmiþ ve yetiþen bu esnaf tek taraflý çýkar endiþesi ile hareket etmemiþtir.
Sadece mesleki fonksiyonunu yerine getirerek topluma hizmet etmekle yetinmemiþ olan bu müessese, kuruluþ devrinde yerleþme meselelerinde ve Anadolu’nun Türkleþmesinde ve yayýlmasýnda, daha sonra da geniþleme esnasýnda büyük rol oynamýþ bir teþkilattýr. Ýþe deri iþçiliði ile baþlayan ahi’ler sanattaki kabiliyetleri ve yüksek ahlaki meziyetleri ile otoritelerini zamanla bütün öteki sanat kollarýna da tanýtmýþtýr. Bu geleneðe, bütün tarihleri boyunca Osmanlý Sultanlarý da saygý göstermiþ, tekelci tüccarlara karþý zanaatkarlarý korumuþlardýr.

Ahi Teþkilatýnýn Osmanlýlardaki karþýlýðý nedir
 

Ahi Teþkilatýnýn Osmanlýlardaki karþýlýðý nedir

Ahi teþkilatý nedir
 

AHÝ TEÞKÝLATI
Ahilik felsefesi, temelleri 12.yüzyýlda Kýrþehir’de atýlmýþ, daha sonra tüm Anadolu’ya yayýlmýþ, izleri bugüne kadar süregelmiþ kültürel, sosyal ve ekonomik bir oluþumdur. Ahilik kurumu mistik bir yol, bir tarikat olmaktan ziyade sosyal ve ekonomik yönden iþleyen ve siyasal, askeri ve kültürel yönleri de bulunan bir dünya düzenidir.

Ahilik, ayný zamanda sosyal hayat kadar ekonomik hayatý da yönlendiren günümüzde hala geçerliliðini koruyan, bugünün þartlarýnda bile bir çok ülkede saðlanamamýþ adaletli, verimli ve son derece güzel bir sistemi Türk toplumuna kazandýrmýþ bir KÜLTÜR' dür.

AHÝLÝK TEÞKÝLATI NEDÝR
 

Ahilik teþkilatý nedir? meraba bunu bulun lütfenn

ahilik teþkilatý
 

Ahilik, Ahi Evran tarafýndan Hacý Bektaþ-ý Veli'nin tavsiyesiyle kurulan esnaf dayanýþma teþkilâtýdýr. Aslen Horasan kökenli olup Selçuklu ve Osmanlý dönemlerinde Anadolu’da yaþayan Müslüman Türkmen halkýn sanat, ticaret, ekonomi gibi çeþitli meslek alanlarýnda yetiþmelerini saðlayan, onlarý hem ekonomik hem de ahlaki yönden yetiþtiren, çalýþma yaþamýný iyi insan meziyetlerini esas alarak düzenleyen bir örgütlenmedir. Kendi kural ve kurullarý vardýr. Günümüzün esnaf odalarýna benzer bir iþlevi olan Ahilik iyi ahlakýn, doðruluðun, kardeþliðin, yardýmseverliðin kýsacasý bütün güzel meziyetlerin birleþtiði bir sosyo-ekonomik düzendir. Ahi Evran'a Ahi Baba da denir.

kaynak:Wikipedi

ahilik teþkilatý
 

Ahilik teþkilatý hakkýnda ansiklopedik bilgi
Ahilik teþkilatý, Selçuklular döneminde ekonomik ve ticârî faaliyetlerinin yaný sýra, askerî ve siyasî faaliyetlerde de bulunduklarý, Osmanlý Beyliði'nin kuruluþunda ve güçlenmesinde etkin rol oynadýklarýný iddia ediliyor. Osmanlý Devleti'nin kuruluþ yýllarýnda ve daha sonrasýnda da devam etmiþ bir sosyal kurumdur. Ahiliðin kurucusu olarak Ahi Evren bilinmektedir. Kýrþehir de kabri bulunan Ahi Evran'ýn kurduðu bu teþkilatla ilgili Ahilik geleneðinin unutulmamasý için Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Odalarý tarafýndan bazý þehirlerde her yýl Ahilik haftasý ve kutlamalarý yapýlmaktadýr. Ahilik teþkilatý, gençlerin iyi yetiþmesini ve meslek kazanmasýný saðlardý. Savaþ, afet vs. kötü durumlarda da kuruma üyeler ve halk arasýnda dayanýþma olurdu. Padiþahlar ve diðer yöneticiler de ahilik teþkilatýna katkýlý olup destekleyerek geliþmesini istemiþlerdir. Anadolu Selçuklu Devleti'nde sanatkarlar ve zanaatkarlar tarafýndan yine ayný amaçla kurulan Fütüvvet Teþkilatý ile benzerlikler gösterir. Fütüvvet teþkilatýnýn Osmanlý Devleti'ndeki devamý niteliðindedir.
Üyelik için kiþinin bir Ahi tarafýndan önerilmesi zorunludur. Çevresinde iyi tanýnmayanlar, kötü söz getirebileceði düþünülenler Ahi olamazlar. Örneðin insan öldürenler, hayvan öldürenler (kasaplar), hýrsýzlar, zina ettiði ispatlananlar örgüte katýlamaz.

Ahilikte sanatkarlar gündüzleri iþyerlerinde 4 boyut'dan oluþan hiyerarþi içinde mesleðin inceliklerini öðrenirler, akþamlarý toplandýklarý ahi konuk ve toplantý salonlarýnda ayný hiyerarþi içinde ahlaki ve felsefi eðitim görürlermiþ.

Ahilikte sanatkarlar hiyerarþisi

• Yamak

• Çýrak

• Kalfa

• Usta

Ahilik teþkilatýn ve Ahiliðin önde gelen altý ilkeleri

1. Elini açýk tut,

2. Sofraný açýk tut,

3. Kapýný açýk tut,

4. Gözünü baðlý tut,

5. Beline sahip ol,

6. Diline sahip ol.

Ahilik teþkilatý 9 dereceli bir düzene dayanýr

Her kapý üç dereceyi içerir. Bu dereceler þöyle sýralanýr:

1. Yiðit

2. Yamak

3. Çýrak

4. Kalfa

5. Usta

6. Ahi

7. Halife

8. Þeyh

9. Þeyh ül Meþayýh

kaynak: Türkçe Bilgi | Ansiklopedik bilgiler, sözlükler, harita, makale ve resimler

AHÝLÝK TEÞKÝLATI
Kurucusu Ahi Evran’dýr. Arapça’da kardeþlik anlamýna gelir. Samimiyet, iyilik, cömertlik, büyüklere saygý ve dayanýþma üzerine kurulmuþ bir esnaf teþkilatýdýr. Selçuklular’da Ahilik olarak bilinen bu teþkilatlanma, Abbasiler’de Fütüvvet, Osmanlý’da ise Lonca olarak bilinir. Sadece Türk ve Müslümanlar’ýn üye olduðu teþkilatlanmadýr. Çýraklýk, kalfalýk, ustalýk gibi mesleki eðitim verildiði yerdir. Günümüzdeki Esnaf ve Sanatkârlar Odasý’na benzemektedir.

AHÝLÝÐÝN YARARLARI:
1- Mallarýn kalitesini kontrol eder
2- Mallara fiyat kontrolü yapar
3- Arz-talep dengesini ayarlar
4- Tüketicinin haklarýný korur
5- Devlet ile esnaf arasýnda baðlantýyý saðlar
6- Haksýz rekabeti engeller
7- Türk-Ýslam kültürünün yayýlmasýný saðlar
8- Bulunduklarý yerin güvenliðini saðlarlar

Ahiliðin 7 kuralý
Ahi olmak ve peþtamal kuþanmak için kiþinin bir Ahi tarafýndan önerilmesi zorunludur. Üye olmak isteyenlerden yedi fena hareketi baðlamasý ve yedi güzel hareketi açmasý beklenmektedir:
1. Cimrilik kapýsýný baðlamak, lütuf kapýsýný açmak
2. Kahýr ve zulüm kapýsýný baðlamak, hilim ve mülâyemet kapýsýný açmak
3. Hýrs kapýsýný baðlamak, kanaat ve rýza kapýsýný açmak
4. Tokluk ve lezzet kapýsýný baðlamak, riyazet kapýsýný açmak
5. Halktan yana kapýsýný baðlamak, Hak'tan yana kapýsýný açmak
6. Herze ve hezeyan kapýsýný baðlamak, Marifet Kapýsýný açmak
7. Yalan kapýsýný baðlamak, doðruluk kapýsýný açmak
Ahilik teþkilâtý 3 dereceli bir düzene dayanýr. Her kapý üç dereceyi içerir. Bu dereceler þöyle sýralanýr:
• Yiðit
• Yamak
• Çýrak
• Kalfa
• Usta
• Ahi
• Halife
• Þeyh
• Þeyh-ül Meþayýh

AHÝLÝK NASÝHATI
1-Harama bakma, haram yeme, haram içme
2-Doðru, sabýrlý, dayanýklý ol
3-Yalan söyleme
4-Büyüklerinden önce söze baþlama
5-Kimseyi kandýrma
6-Kanaatkar ol
7-Dünya malýna tamah etme
8-Yanlýþ ölçme, eksik tartma
9-Kuvvetli ve üstün durumda iken affedici, hiddetli iken yumuþak davranmayý bil
10-Kendin muhtaç iken bile baþkalarýna verecek kadar cömert ol

Ahilik Teþkilatý’nýn sonuçlarý
1. Ahilik, Anadolu'da köylere kadar yayýlarak Anadolu'nun daha kýsa sürede Türkleþip Ýslamlaþmasýný saðlamýþtýr.
2. Göçebe Türkmenler yerleþik hayata geçirilerek hem Ýslami uyum kolaylaþmýþ, hem de Türk þehirciliði hýz kazanmýþtýr.
3. 13. yy'ýn ikinci yarýsýna kadar çoðunlukla gayrimüslimlerin Türk olmayan yerli halkýn elindeki sanat ve ticaret iþlerine Müslüman Türkler de katýlmýþ ve hýzlanma kazandýrmýþtýr.
4. Türk esnaf ve sanatkarlarý arasýnda saðlanan dayanýþma ve yardýmlaþma sayesinde Ahilik önemli bir güç haline gelmiþ,hýz kazanmýþ, asayiþin bozulduðu zamanlarda kendi otoritesini yürütmüþtür.
5. Dini ve ahlaki yapý korunmuþtur.

ahilik teþkilatý
 

Ahilik felsefesi, temelleri 12.yüzyýlda Kýrþehir’de atýlmýþ, daha sonra tüm Anadolu’ya yayýlmýþ, izleri bugüne kadar süregelmiþ kültürel, sosyal ve ekonomik bir oluþumdur. Ahilik kurumu mistik bir yol, bir tarikat olmaktan ziyade sosyal ve ekonomik yönden iþleyen ve siyasal, askeri ve kültürel yönleri de bulunan bir dünya düzenidir.

Ahilik, ayný zamanda sosyal hayat kadar ekonomik hayatý da yönlendiren günümüzde hala geçerliliðini koruyan, bugünün þartlarýnda bile bir çok ülkede saðlanamamýþ adaletli, verimli ve son derece güzel bir sistemi Türk toplumuna kazandýrmýþ bir KÜLTÜR' dür.

ahilik teþkilatý çok acilllllllll