[KK] Bir devredeki diren� nedir, nas�l olu�ur, elektrik ak�m� nas�l �l��l�r?

GER�L�M:
Enerji fark�n�n g�stergesine gerilim denir. Devredeki piller gerilimi sa�lar.Yani bir iletkenin u�lar� aras�ndan ak�m ge�mesine sebep olacak etkidir.
Gerilimi de voltmetre ile �l�eriz.
Gerilimin birimi volt olarak ifade edilir ve “V” ile g�sterilir.
Voltmetrenin direnci �ok b�y�k oldu�undan devreye paralel ba�lan�r.
http://www.fenokulu.net/kavramresim1/image047.png
D�REN�:
Cisimlerin elektrik ak�m�n� ge�irirken g�sterdi�i zorlu�a diren� denir. Diren� R ile g�sterilir. Birimi ohm olup k�saca ile g�sterilir. Devredeki her eleman�n direnci vard�r. Ampul de bir diren�tir.
http://www.fenokulu.net/kavramresim1/image049.png
Gerilim/ak�m oran�n�n birimleri volt/amper olarak yaz�l�r

http://www.fenokulu.net/kavramresim1/image051.png
Ohm kanunu, Bu oran� George Simon Ohm ad�ndaki bir bilim insan� buldu�undan birime soyad� verilmi�tir.gerilim, ak�m ve diren� ��l�s� aras�ndaki ili�kiyi belirtir.
Potansiyel fark� ak�m �iddeti grafi�inin e�imi, iletkenin direncini verir.

GRAF�KLER:

http://www.fenokulu.net/kavramresim1/image053.png

K�sa Devre:
http://www.fenokulu.net/kavramresim1/image055.png
Ak�m�n diren�siz yolu tercih etmesine k�sa devre denir. �ekilde K anahtar� kapat�l�rsa, ak�m diren�siz yoldan gider. Dolay�s�yla lamban�n �zerinden giden ak�m art�k lamba �zerinden gitmez ve lamba s�ner.

AMPULLER�N PARLAKLI�I:
- SER� BA�LAMA:
- Seri ba�l� �zde� (ayn�) lambalar�n hepsinden ayn� ak�m ge�er.
- Lambalar�n parlakl�� e�ittir.
- Lamba say�s� artt�k�a yani devreye ampul eklendik�e lambalar�n parlakl�� azal�r.
- Lambalardan biri s�nerse ya da patlarsa di�erleri de s�ner.
- Devreye tak�lan pil say�s� artt�k�a lambalar�n parlakl�� artar.
- Pil say�s� artsa bile pilin dayanma s�resi de�i�mez.
Yani devreye seri ba�l� 1 pil yerine 3 pil taksak bile yine bir pil nekadar dayan�rsa 3 pil de o kadar dayan�r ve biter .
http://www.fenokulu.net/kavramresim1/res2.gif

PARALEL BA�LAMA:
- Paralel ba�l� �zde� lambalar�n hepsi ayn� parlakl�kta yanar.
- Lambalar �zde� ise hepsinin �zerinden ayn� ak�m ge�er.
- Anakoldaki ak�m her kola e�it payla�t�r�l�r.
- Lambalar�n say�s� art�r�l�rsa ya da azalt�l�rsa di�er lambalar�n parlakl�klar� de�i�mez.
- Paralel ba�l� devrede lamba say�s� artt�k�a pillerin dayanma s�resi azal�r.

http://www.fenokulu.net/kavramresim1/res3.gif

�RNEK:�ekildeki devrede A, B,C ve D lambalar�n�n parlakl�klar� aras�ndaki ili�kiye bakal�m:

http://www.fenokulu.net/kavramresim1/res4.gif

A lambas� anakol �zerinde oldu�undan en b�y�k ak�m �zerinden ge�er ve en parlak lambad�r.
D lambas� paralel olmas�na ra�men tek ba��na oldu�undan,B ve C den daha �ok ak�m ge�er.B ve C ye g�re parlakt�r.
B ve C seri ba�l� oldu�undan ayn� parlakl�kta yanar.
Buna g�re A > D > B = C olur.

E�DE�ER D�RENC�N BULUNMASI:
Birden devrede fazla diren� varsa e�de�erini bulmam�z gerekir.
Diren�ler yani lambalar farkl� ba�lan�rsa e� de�er diren� de de�i�ir.

1. Seri Ba�lama
Diren�lerin u� uca ba�lanmas�yla elde edilen ba�lanma �ekline seri ba�lama denir.
- Diren�ler seri ba�land��nda e� de�er diren� artar.
- �rete�ten �ekilen ak�m kollara ayr�lmaz ve b�t�n diren�lerin �zerinden e�it �iddette ak�m ge�er.
A T = A1 = A2 = A3 veya IT = I1 = I2 = I3
- Her bir direncin u�lar� aras�ndaki gerilim toplam�, �retecin u�lar� aras�ndaki gerilim e�ittir.
V = V1 + V2 + V3
- Diren�lerin toplam� toplam dirence e�ittir.
Re� = R1 + R2 + R3
http://www.fenokulu.net/kavramresim1/image069.png

PARALEL BA�LAMA:
Birer u�lar� bir noktada, di�er u�lar� da ba�ka bir noktada olacak �ekilde yap�lan ba�lama �ekline paralel ba�lama denir
Diren�ler paralel ba�land��nda e� de�er diren� azal�r.
- Paralel ba�lamada �rete�ten �ekilen toplam ak�m K noktas�nda kollara ayr�l�r, sonra tekrar L noktas�nda birle�ir ve �retece gelir.
A T = A1 + A2 + A3 veya IT = I1 + I2 + I3
- K - L noktalar� aras�ndaki potansiyel fark� ne ise, b�t�n diren�lerin u�lar� aras�ndaki de o kadard�r.
V = V1 = V2 = V3
http://www.fenokulu.net/kavramresim1/image071.png

http://www.fenokulu.net/kavramresim1/image073.png