Üretici canlýlar hangileridir?
 

Kendi besinini kendi yapabilen canlýlara verilen ad. Bunlara ototrof canlýlar da denir. Bitkiler, algler ve bazý bakteriler üretici canlýlardýr.

Üretici canlýlardan olan bitkiler fotosentez sayesinde inorganik moleküllerden, glikozu sentezler. Sonra bu glikozdan yapýlarýndaki öteki organik molekülleri oluþtururlar. Heterotrof canlýlar, baþka canlýlarýn organik yapýlarýný besin olarak kullanýr. Oysa, ototrof beslenen bitkilerin inorganik moleküllerden organik molekül sentezi yapabilmesi için yalnýzca enerjiye gereksinimleri vardýr. Bu enerji Güneþ enerjisidir. Bitkiler hücrelerindeki klorofil sayesinde Güneþ enerjisini soðurarak, besin sentezi için gereken bu enerjiyi saðlar.

Canlýlarý cansýz varlýklardan ayýran temel özelliklerden biri, en basitinden en ge­liþmiþine kadar her canlýnýn kendisine benze­yen yeni bireyler üretebilmesidir. Meþe aðacý­nýn palamut denen meyvelerinden zamanla yeni meþe aðaçlarý geliþir. Kelebeklerin yu­murtalarýnýn her biri, týrtýl ve pupa evresinden geçerek birer kelebeðe dönüþür. Ýnsan gibi memeliler ise yavrularýný doðurarak dünyaya getirirler. Canlýlarýn çoðalmasýný ve yaþamýn sürüp gitmesini saðlayan iþte bu üreme süreç­leridir.
Canlýlar dünyasýnda çok deðiþik üreme yöntemlerine rastlanýr. En basit yöntem hüc­re bölünmesidir. Mikroskobik canlýlarýn ço­ðu, örneðin bakteriler ikiye bölünerek çoða­lýr. Parçalardan her biri normal boyutlarýna ulaþtýðýnda yeniden bölünür ve bütün bu sü­reç yarým saatten daha az bir zaman alýr. Bakterilerin böylesine basit bir yöntemle ve ina­nýlmaz bir hýzla çoðalabilmesinin nedeni, bu canlýlarýn yalnýzca tek bir hücreden oluþmasý­dýr.

Oysa çokhücreli canlýlarýn böyle parçalara bölünerek üreme olanaðý yoktur; bu yüzden daha dolaylý üreme yöntemleri geliþtirmiþler­dir. Örneðin çilek bitkisi gövdesinden çevreye doðru sürgünler uzatýr; topraðýn üzerinde ya­yýlan bu sürgünler zamanla köklenir ve anaç bitkiden ayrýlarak baðýmsýz bir bitkiye dönüþ­tüðünde o da kendi sürgünlerini verir. Basit yapýlý bazý hayvanlar da ayný biçimde üreyebi­lir. Hidra denen küçük tatlý su polipinin göv­desinde önce tomurcuklar oluþur; sonra bu tomurcuklardan her biri koparak ana gövde­den ayrýlýr ve yeni polipler halinde geliþmesini sürdürür. Denizyýldýzlarýnda ise, hayvanýn gövdesi 2-3 parçaya bölündüðünde bu parça­lardan her biri eksik bölümlerini tamamlaya­rak birer denizyýldýzýna dönüþür.

DEVAMI Canlýlarda Üreme ve Üreme Sistemi