MsXLabs

MsXLabs (https://www.msxlabs.org/forum/)
-   Uzay Bilimleri (https://www.msxlabs.org/forum/uzay-bilimleri/)
-   -   Işık Yılı Nedir? Işık Yılı Hakkında (https://www.msxlabs.org/forum/uzay-bilimleri/88613-isik-yili-nedir-isik-yili-hakkinda.html)

Misafir 11 Aralık 2007 12:58

Işık Yılı

Işık yılı, ışığın bir yılda boşlukta aldığı mesafedir.
1 ışık yılı = Işık hızı (km./sn.) x bir yıl (saniye cinsinden)
1 ışık yılı, 63.241 AU'ya (astronomik birim), ya da (9,460.530 x 10¹² km.) eşittir.
(1 AU (Astronomik birim) = 149.597.870,691 ± 0.030 km.; Dünya ile Güneş'in merkezleri arasındaki uzaklık.)
Güneş sistemi'ne en yakın yıldız, ortalama 4,22 ışık yılı uzaklıkta olan Proxima Centauri'dir.

[flashg=http://www.saidnur.com/site/flash/resimler.swf]width=600 height=440[/flashg]


sedat sencan 14 Ocak 2008 23:18

300.000 sayısını kilometre olarak kullandığımızda,algılamamız veya göz önüne getirebilmemiz daha çetin bir hale gelir.
Bir kere,yeryüzü üzerindeki en uzak iki nokta arasındaki mesafe km. cinsinden,bu sayının çok altındadır.
300.000 kilometre,ışığın bir saniyede aldığı yolun uzaklığıdır.
Ben kendi kendime düşünürken veya birisine bu sayıyı anlatırken şöyle bir örnek veriyorum:
Alkışlama işlemini yaparken bir el çırpışımız bir saniye kadardır.
İşte bir kez el çırptığımız anda ışık,dünyamızı 7 kez dolaşmış olacaktır.
Veya Ay’ı geçip gitmiştir bile.
Alkışlamaya başladığım anda göndereceğim ışığın Güneş’e ulaşması için,8 dakika alkışıma devam etmeliyim.
Bu ışığın en yakın yıldıza ulaşması için de hiç durmadan 4 yıl boyunca alkışımı sürdürmem gerekir.


gmyusuf168 6 Mayıs 2012 09:45

ışık yılı nedir
 
Işık yılı, ışığın bir yılda boşlukta aldığı mesafedir.
1 ışık yılı = Işık hızı (km./sn.) x bir yıl (saniye cinsinden)
1 ışık yılı, 63.241 AU'ya (astronomik birim), ya da (9,460.530 x 10¹² km.) eşittir.
(1 AU (Astronomik birim) = 149.597.870,691 ± 0.030 km.; Dünya ile Güneş'in merkezleri arasındaki uzaklık.)
Güneş sistemi'ne en yakın yıldız, ortalama 4,22 ışık yılı uzaklıkta olan Proxima Centauri'dir.

300.000 sayısını kilometre olarak kullandığımızda,algılamamız veya göz önüne getirebilmemiz daha çetin bir hale gelir.
Bir kere,yeryüzü üzerindeki en uzak iki nokta arasındaki mesafe km. cinsinden,bu sayının çok altındadır.
300.000 kilometre,ışığın bir saniyede aldığı yolun uzaklığıdır.
Ben kendi kendime düşünürken veya birisine bu sayıyı anlatırken şöyle bir örnek veriyorum:
Alkışlama işlemini yaparken bir el çırpışımız bir saniye kadardır.
İşte bir kez el çırptığımız anda ışık,dünyamızı 7 kez dolaşmış olacaktır.
Veya Ay’ı geçip gitmiştir bile.
Alkışlamaya başladığım anda göndereceğim ışığın Güneş’e ulaşması için,8 dakika alkışıma devam etmeliyim.
Bu ışığın en yakın yıldıza ulaşması için de hiç durmadan 4 yıl boyunca alkışımı sürdürmem gerekir.


Misafir 17 Mayıs 2012 17:19

Işık Yılı

Işık yılı, ışığın bir yılda boşlukta aldığı mesafedir.

1 ışık yılı = Işık hızı (km./sn.) x bir yıl (saniye cinsinden)

1 ışık yılı, 63.241 AU'ya (astronomik birim), ya da (9,460.530 x 10¹² km.) eşittir.
(1 AU (Astronomik birim) = 149.597.870,691 ± 0.030 km.; Dünya ile Güneş'in merkezleri arasındaki uzaklık.)
Güneş sistemi'ne en yakın yıldız, ortalama 4,22 ışık yılı uzaklıkta olan Proxima Centauri'dir

Kaynak: Işık Yılı Nedir? Işık Yılı Hakkında


Mavi Peri 5 Temmuz 2012 15:25

Işık Yılı

Gökbilimde kullanılan bir uzunluk birimi. Işığın boşlukta bir yılda aldığı yola eşittir. Değeri 9,4607x1015 metre ya da 0,307 parsec'dir.

MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi


nötrino 6 Temmuz 2012 09:46

Işık Yılı Nedir? Astronomi Birimi / Parsek
 
Işık Yılı


Alm. Lichtjahr, Fr. année de lumière, İng. Light year anlamına gelen ışık yılı; ışığın uzayda(boşlukta) bir yılda aldığı yoldur. Yıldızlar arasındaki uzaklıklar çok büyük olduğundan km ile ölçmek mümkün değildir. Gezegenler arasındaki uzaklıklar yer-güneş mesâfesi cinsinden ölçülür. Bu mesâfeye “astronomi birimi” denir. 1 Astronomi Birimi= 150.000.000 km’dir. Astronomi birimi kısaltılmış olarak AB ile gösterilir.

Yıldızlar arasındaki uzaklıklar Güneş sistemindeki gezegenler arası uzaklıklardan çok büyüktür; bunun için ışık yılı denen bir uzaklık ölçüsü kullanılır. Işığın saniyedeki hızı 300.000 km/s dir. Buna göre ışığın 1 yılda aldığı yol ; 365,242 x 24 x 3600 x 300.000= 9,467.1012 km’dir. Yani yaklaşık 9467 milyar km’dir.

Yıldızlar arası uzaklığı ölçmede “Parsek” denilen bir uzaklık ölçüsü daha kullanılır. Yıllık paralaksı 1 saniye olan bir yıldızın uzaklığına 1 parsek denir. Paralaks, yıldızdaki bir gözlemcinin, yer yörüngesinin yarıçapını gördüğü açıya denir.1 parsek= 206265 AB = 3,26 ışık yılıdır. 1 parsek km olarak,1ps= 206265 x 150.000.000= 30940 milyar km’dir.



Kaynak: Yeni Rehber Ansiklopedisi 9 / Sayfa : 253


büşra_sarah 6 Temmuz 2012 12:32

Işık yılı, ışığın bir yılda boşlukta aldığı mesafedir.


nötrino 23 Nisan 2013 12:08

Işık Yılı / Parsek
 
Parsek Nedir?

Işık yılı bize evrenin büyüklüğüyle ilgili fikir veren güzel bir kavram. Fakat bu büyüklüğü ölçmeye kalktığımızda o kadar da kullanışlı olmadığını anlıyoruz. Parsek -yaklaşık 30 trilyon kilometrelik bir uzaklık birimi- evrenin boyutlarını algılayabilmemiz için karşımıza daha uygun bir yol olarak çıkıyor.

Bir yıldıza olan uzaklığı bulabilmek için, gökbilimciler nirengi adındaki metodu kullanıyorlar.Bu yöntemi basit bir şekilde kullanarak bir parmağınızı yüzünüzün önünde tutun, uzaktaki bir şeye odaklanın ve bir gözünüzü kapatın. Şimdi gözlerinizi değiştirin. Gözlerinizi açıp kapatmaya bu şekilde devam ederseniz fark edeceksiniz ki parmağınız sanki ileri geri dans edermiş gibi görünüyor. Elbette, bu bir illüzyon. Parmağınız aslında hareket etmiyor sadece her iki gözünüz de parmağınızı farklı bir açıdan görüyor, bu yüzden de arka plana göre parmağınızın konumunun değiştiğini sanıyorsunuz.Bu olaya Yunancada “değişim” anlamına gelen paralaks deniyor.


http://img14.imageshack.us/img14/7614/parallaxev2.png

Parsek ölçümü Dünya'nın Güneş etrafındaki yörüngesine bağlıdır. Dünya yörüngesindeki bir noktadan diğer noktaya gidince, yakındaki yıldız uzaktaki yıldızlara göre yerini değiştiriyormuş gibi olur. Bu hareketin miktarı yıldızın uzaklığına bağlıdır ( Wikipedia Rasbak.)

Eğer parmağınızın, hareket ettiğini sandığınız bu açıyı ölçerseniz, parmağınızın yüzünüzle olan uzaklığını bulabilirsiniz. Aynı şekilde gökbilimciler de açıları ölçerek yıldızlara olan uzaklığı ölçebiliyor. Tabi ki gökbilimciler gözlerini kapatıp açmak yerine Dünyanın Güneş etrafındaki dönüşünü kullanıyorlar.Örneğin, bir yıldızı Ocak ayında gözlemler ve sonra ona Temmuz ayında tekrar bakarsak, Dünya yörüngesinin yarısını kat etmiş olacaktır. Böylece yıldıza aralarında 300 milyon kilometre olan iki noktadan bakmış oluruz. Eğer yıldız gerçekten yakın ise, hareket etmiş gibi görünecektir. Bu paralaks açısı, Dünya’nın yörünge büyüklüğüyle birleştirilirse gökbilimciler bu yıldıza olan uzaklığı ortaya çıkarabiliyor.


Bahsettiğimiz açılar aşırı küçük olduğu için derece birimi bu ölçüm için pratik bir çözüm olmaktan çıkıyor. Paralaks açıları genellikle açısal saniye cinsinden ölçülüyor. 1 derecede 3.600 açısal saniye bulunuyor. Daha kolay anlaşılabilmesi için şöyle de diyebiliriz: Bir açısal saniye ortalama bir saç telinin 20 metre öteden görülebilen genişliğine eşittir.Ve parsek birimini ölçüm olarak kullanmamıza gelince: bir parsek, paralaks açısı bir açısal saniye olan bir objeye olan uzaklıktır.

İlk olarak 1913 yılında İngiliz Gökbilimci Frank Dyson’ın makalesinde ortaya çıkan terim yerini korumayı bildi. Eğer 1/2 açısal saniye paralaksa sahip bir yıldız görürseniz o 2 parsek’lik bir uzaklığa sahiptir. Bu 1/3 açısal saniye’ye çıkınca uzaklık 3 parsek oluyor ve böylece gidiyor.Kısaca, gökbilimciler parsek’i matematiği kolaylaştırdığı için çok sevdi!

Bir parsek, yaklaşık olarak 30 trilyon kilometre ya da 19 trilyon mile eşit. Bu, üç ışık yılından biraz daha fazla demektir. 1977'de fırlatılan Voyager 1 uzay aracı insan eliyle yapılmış Dünyadan en uzak cisim olma özelliğini taşıyor. Ve bu aracın parsek cinsinden Dünya’ya olan uzaklığı 0,0006 parsek kadar. Güneş'e en yakın yıldız olan kırmızı cüce, Proxima Centauri’nin uzaklığı yalnızca bir parsek’ten biraz fazla. Aslında bu bizim galaksimiz için gayet tipik bir uzaklık- her kübik parsek için bir yıldız- ama bu her nokta için geçerli değil. Küresel kümelerin merkezlerinde, bu yoğunluk 100 yıldızın üstüne çıkabiliyor!


http://img16.imageshack.us/img16/9104/alphabetaandproximacent.jpg

Kırmızı daire Proxima Centauri’nin bulunduğu konumu gösteriyor. Bir parsek’in biraz üstündeki uzaklığıyla, bizim Güneşimize en yakın yıldız olan Centaurus takımyıldızının güneyindeki Centaur, büyük olasılıkla sağdaki parlak yıldıza yerçekimiyle bağlı durumda: Alpha Centauri. Diğer parlak yıldız ise Beta Centauri Dünya'dan yaklaşık 100 parseklik (300 ışık yılı) uzaklığa sahip (Wikipedia Skatebiker.)

Galaksimizin merkezi, Sagittarius takımyıldızının yönünde bizden 8.000 parsek uzaklığında bulunuyor. Bizimkine en yakın spiral galaksi olan Andromeda Galaksisi ise yaklaşık olarak 800 kiloparsek ila 1.000 parsek arasında bir uzaklıkta bulunuyor.Daha büyük ölçümlerde, gökbilimciler megaparsek hatta gigaparsek terimlerini kullanıyor. Bu da sırasıyla bir milyon ve bir milyar parsek anlamına geliyor. Bu ölçümler genel olarak büyük oluşumların ölçümlerinde kullanılıyor. Virgo Kümesi, bizim bulunduğumuz grubun binlerce galaksi ötesindeki küme, bizden 16 megaparsek uzakta yer alıyor. Işık hızında yolculuk edebilseydik bile oraya varmamız tam 54 milyon yıl sürerdi.

http://img341.imageshack.us/img341/3927/622pxesom87.jpg

Sahip olduğu 1000 galaksiyle Virgo Kümesi Dünya'dan 17 megaparseklik uzakta yer alıyor. Bu yaklaşık 54 milyon ışık yılı ya da 500 trilyon kilometrenin biraz üstü demek. Görüntüdeki karadelikler ise daha yakında olup silinen yıldızlar.

Görünür evrenin -kozmik ufuk- köşesi bizim görüş alanımızın sınırı demek oluyor. Ve bu sınır 14 gigaparsek uzaklıkta bulunuyor. Bu da 46 milyar ışık yılı demek. Evren henüz bu sınırın ötesindeki ışığın bize ulaşmasına yetecek kadar yaşlı değil. Bu yüzden de daha ileride neyin olduğunu bilmiyoruz. Büyük ihtimalle biz oraya ulaşana kadar da bilmeyeceğiz.Voyager 1 ile bu yolun katrilyonda 40’lık (4×10-14) miktarına eriştik!


Kaynak: EarthSky (02 Ocak 2013)


nötrino 29 Mayıs 2013 11:18

Işık Yılı
 
Işık Yılı Nedir?


Şüphesiz ışık yılı birimini duymayan kalmamıştır; astronomların uzaydaki uzaklıkları ölçmek için kullandıkları ve cm, km gibi birimlerin ağabeyi olarak bakabileceğimiz o birim. Özet olarak bir demet ışığın bir yılda tamamladığı uzaklık -on trilyon km- olsa da, astronomiyi takip edebilmek için bu ölçüm birimini iyi anlamak çok önemli.

Günlük hayattan bir örnekle başlayalım. Arkadaşlarınızla buluşacaksınız ancak biraz geciktiniz. Onları arayıp, örneğin 10 dakikalık mesafede olduğunuzu söylersiniz. Bu sizin açınızdan kalan mesafeyi kat etmek için bir tahmindir. Astronotlarda aynı şekilde yıldızlara ve galaksilere olan uzaklığı tahmin ederler; ama kendi yürüme ve sürüş hızları yerine, bir ışık demetini referans olarak alırlar.Bu yöntemin kullanılmasının birinci sebebi elbette ki ışığın tüm evrende sahip olduğu eşit hız: saatte 1 milyar 78 milyon kilometre. Bu hızda yolculuk etmek demek, Dünya etrafında bir saniye içinde 8 tur atmak demektir.



Dünyadan ışık hızıyla yola çıktığınızda aynı süre içinde uzun bir mesafe gideceğinizi düşünebilirsiniz ama uzayın genişliğini unutmamak lazım. Ay’a ulaşmak için bile ışık hızında iki buçuk saniyelik bir yolculuğa ihtiyacınız var. Işık hızıyla Güneş'e yapacağınız yolculuk yaklaşık 8 dakika sürer.Saniyede yaklaşık 300.000 km mesafe ilerlediğiniz ışık hızındayken bile 8 dakika ancak sizi Güneş sistemimizin merkezine ulaştırabiliyor.

Işığın sahip olduğu inanılmaz hıza rağmen ihtiyaç duyduğu yolculuk zamanının her zaman bir yan etkisi olmuştur. En güzel örneği Güneş'e baktığımızda, aslında onun 8 dakika önceki haline bakıyor olmamız. Bu duruma tanıdık olduğumuz birçok örnek verebiliriz aslında. Havai fişeklerde patlamaları gördüğümüzü biliriz; ama ses daha sonra gelir. Gözlerimizi kapattığımız takdirde yaşanan gösteriye birkaç saniye geriden tanık oluruz. Aynı olay ışık için de geçerli: olayın olduğunu ancak ışık bize ulaştığı zaman görürüz. Odanın bir ucuna bakarken, gecikme saniyenin birkaç milyarda biri olsa da yeterince büyük uzaklıklarda ışık birden havai fişek örneğindeki ses yerine geçiveriyor.

Buna karşın ışık yılını kullanmamızın ana nedeni uzayda iç içe olduğumuz uzaklıkların muazzamlığı. Eğer kilometreye bağlı kalmaya ısrar edersek en yakın yıldıza olan uzaklığı hesaplamaya kalktığımızda bile uzun rakamlara boğuşuveriyoruz: sönük kırımızı cüce Proxima Centauri 38.600.000.000.000 km uzakta! Uzun bir çubuk, yani daha büyük bir ölçüm birimi kullanmak sayıların daha kontrol edilebilir kalmasını sağlıyor. Bir astronot için Proxima Centauri sadece 4 ışık yılı uzaklığında. Diğer deyişle yan komşumuzdaki yıldızdaki ışığın bize gelmesi 4 yıl alıyor.



Gece gökyüzüne baktığımızda gördüğümüz yıldızlara ev sahipliği yapan Samanyolu galaksimizin bir ucundan diğerine olan uzaklığı 100.000 ışık yılıdır. Bunu bir diğer perspektifte incelersek, kayıtlı insan tarihi kabataslak 5.000 yıldır. Yani bir uçtaki yıldızdaki ışığın diğer uca ulaşması bu kayıtlı tarihin 20 katı kadar sürer.Galaksimizden öteye gidersek, en yakın Adromeda Galaksisi'ne 2 milyon ışık yılı isteriz. Şuan gördüğümüz ışık orayı, eski insanların ilk taşlı aletleri kullanmaya başladığı zamanda terk etmişti bile.

Son durağımız ise görünür evrenin ucu. Sürekli genişlemekte olan evrenin uzaklığını ölçmedeki ustalık isteyen nokta burası işte. Gördüğümüz en uzak noktadan gelen o ışık, Evren'de Dünya’nın varoluşunun 3 katı kadar zamandır ilerliyor! Yaklaşık 14 milyar yıl! Ama burada bir nokta var: Evren'in uzak noktasının bizden 14 milyar ışık yılı uzakta olduğunu söyleyemeyiz.


Neden peki? Çünkü bu zaman içinde evren daha da büyüyor! 14 milyar yıl uzaktaki bir galaksiden gelen ışığın bizim küçük gezegenimize ulaşmasına kadar geçen o tarif edilmez zamanda galaksi çoktan uzaklaşmıştır. O bilinmez bölgeye olan fiziksel uzaklığımız, evrenin genişlemesini durdurduğumuz ve bir mezura çektiğimiz takdirde, şuan yaklaşık 46 milyar ışık yıl tutar! Işık yılında bile bu uzaklığı ölçmek çok büyük rakamlar gerektirirken tanıdık bir birimde ölçersek, ortaya çıkan rakamı algılamakta güçlük çekeriz.


Daha basit bir şekilde ifade etmek gerekirse, genişleyen evrende ışık yılı birimi bile kâğıtlara sığmamaya başlarken dünyadaki birimleri kullanmak akıllıca olmaz. Akıllıca olmaz demişken, Evren bu hızla genişlerken ve yakın gelecekte sahip olduğumuz görünür evrenin ufkuna ulaşma düşüncesini ele alırsak başka birimlere ihtiyaç duyabiliriz.


Kaynak: EarthSky (20 Şubat 2013)



Saat: 20:14

©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık