Nihilizm (Hi��ilik, Yok�uluk)

MsXLabs (https://www.msxlabs.org/forum/)

- Felsefe (https://www.msxlabs.org/forum/felsefe/)

- - Nihilizm (Hi��ilik, Yok�uluk) (https://www.msxlabs.org/forum/felsefe/9795-nihilizm-hiccilik-yokculuk.html)

N�H�L�ZM (Hi��ilik, Yok�uluk)

Metafizik, ahl�k� g�� ve kuvvetleri yok sayan, mevcut olan g��lere, de�erlere ve d�zene kar�� kan, hi�bir iradeye boyun e�meyi ilke olarak kabul etmeyen g�r��lerin genel ad�d�r.

Her�eyi, her ger�e�i ve de�eri ink�r �eklinde ortaya ��kan Nihilizm, bilgi felsefesi, varl�k a��klamas�, ahl�k ve siyaset alan�nda kabul g�rm�� ve yay�lma imk�n� bulmu�tur.
Bu g�r��, varl�� her �ekliyle ��pheyle kar��lar; hatta yok sayar; buna ba�l� olarak da her �e�it bilgi imk�n�n� ink�r ederek hi�bir do�ru, genel-ge�er bilginin olamayaca��n� ileri s�rer. Bu g�r��n k�kleri Antik�a� Yunan Felsefesine, �zellikle Gorgias'�n ink�rc�l��na kadar geri gider. Gorgias, varl�k ve bilgi ile ilgili nihilizmini �u �� nermede (h�k�mde) ortaya koyar: "Hi�bir �ey yoktur". "Bir�ey olsayd� da bilemezdik". "Bilseydik de ba�kalar�na bildiremezdik". Bu g�r��leriyle Gorgias, hem varl��, hem de bilgi elde etme imk�n�n� ink�r eder. Ayr�ca Sofistler ve Septikler, tenkit edilemeyen ve kendisinden ��phe edilemeyen hi�bir �eyin olmad��n� ileri s�rerek tenkit�i ve ��pheci bir nihilizmi ortaya koymu�lard�r.

Ahl�kda Nihilizm ise, hi�bir ahl�k� de�eri ve kural� tan�mayan, sosyal bask� ve kontrol� kabul etmeyen, ahl�k tan�maz bir doktrindir. Bu doktrin, ayd�nlanma haraketlerinin (M.�. V. Y�zy�l ve M.S. XVIII. Y�zy�l) temel fikirlerinden birini olu�turmu� ve bu ahl�k tan�mazl�k, Tanr� tan�maz Nietzsehe (NiGe) ile sistemle�tirilmi�, Guyeau (1854-1886) ile "Y�k�ms�z ve Yapt�r�ms�z Ahl�k"a d�n��t�r�lm��t�r. Dostoyevski, Turgenief gibi romanc�lar taraf�ndan bu ahl�k tan�mazl�k romanlara konu olmu� ve i�lenmi�, o �a��n gen�lerince arzulanan, kabul g�ren bir anlay�� haline gelmi�tir. Nihilist romanlarda menfi d��ncenin geli�tirdi�i mant�k sonucu ise inan�s�z, karamsar, otorite tan�maz bir gen�lik ortaya ��km��t�r. ��te ink�rc�, her t�rl� otoriteyi reddeden, kanun, kural tan�mayan ve bunal�ml� insanlar�n ruh halini yans�tan bu ideoloji sonunda ba�s�zl��a, anar�izme, salt ferdiyet�ili�e d�n��m��t�r.

Siyas� alanda Nihilizm, �zellikle XlX. Y�zy�lda Rusyada tutunmu� bir ak�md�r. �nceleri yeni bir toplum d�zeni kurmak iste�i ile eski, yerle�ik d�zeni tamamen ortadan kald�rmaya y�nelik bir hareket iken; daha sonra her t�rl� d�zeni reddeden, toplumun, hi�bir sosyal kurumun ve kurulu�un ferd �zerinde hi�bir bask�s�n�, otoritesini kabul etmeyen bir g�r�� halini alm��t�r. Bu Nihilist anlay��, ba�ta devlet olmak �zere, b�t�n bask�c� kurumlar�n ortadan kalkmas� gerekti�ini savunur. Mesel�; �ngiliz filozofu Godwin �nl� "Political Justice" adl� eserinde, devletin insanl��n ahl�k�n� bozdu�unu, bunun i�in de devlet kurumunun ortadan kald�r�lmas� gerekti�ini savunur. Stirner, Tucker, Tolstoi, Fourier, Proudhon, Bakunin, Kropotkin vb. gibi bir�ok hayalci d��n�r de ayn� g�r��tedirler.

Bu ba�s�zc�l�k ve otorite tan�mazc�l�� nce Frans�z d��n�r� Joseph Proudhon �topyac� toplumculukla; Rus Nihilisti Bakunin de Ne�ayev'in nihilist doktriniyle kayna�t�rm��t�r. Bu sistem, daha do�rusu sistemsizlik, "D�zen yoklu�u ve Bask� yoklu�u" olarak �zetlenebilir. Nihilizme g�re, devletle birlikte her t�rl� bask�c� kurum yok edilmelidir. �nsan; bir �retici olarak anamal�n otoritesinden, bir vatanda� olarak devletin otoritesinden, bir birey olarak da din� t�relerin, dinin otoritesinden kurtulmal� ve �zg�r bir geli�me imk�n�na kavu�turulmal�d�r. B�t�n insan yetenekleri ancak ba�s�zca bir toplumda, hi�bir bask�yla engellenmeksizin, �zg�rce geli�ebilir.

Otorite tan�maz, hayalci anar�izme g�re, �ncelikle gereken devrimdir; devrim ise devleti, kurulu d�zeni, otoriteyi, her t�rl� k�ide ve kurallar�, de�erleri yok etmek demektir. Bu �uursuz y�k�c�l�k ise bir gayesizli�in, k�t�mserli�in, bunal�m�n, karamsarl��n ve her�eyi menfi yan�ndan ele alman�n bir ifadesidir. Nietzsehe (Ni�e)'nin ink�rc� ve de�erleri tersy�z eden nihilizmi i�te b�yle bir d��nceyi yans�t�r. Daha sonralar� bu y�k�c� ve karamsar anlay��, Heidegger, Sartre vb. varolu��ularca geli�tirilmi� ve ateist bir d�zeye g�t�r�lm��t�r. Tanr� tan�maz Sartre'a g�re, Tanr�'n�n olabilmesi i�in insan�n �lmesi gerekir; halbuki Tanr� imk�ns�zd�r, kendili�inden kendisi i�in var olan varl�k da bir �eli�kidir.

�lkemizde Nietzsehe'nin nihilizminden ve ink�rc� varolu��ular�n ateist nihilizminden g�� alarak ve marksistlerle birle�erek �slam d��manl�� yapan, k�kle�mi� �sl�m� kurumlar� ve de�erlerini y�kmak, tahrip etmek isteyen bir tak�m ink�rc�lar ortaya ��km��t�r. Bunlardan birisi �nl� ��ir Tevfik Fikret'tir. O, �u s�zlerinde y�k�c� ve ink�rc� nihilizmini a��k olarak ortaya koymaktad�r: Her �eref yapma, her saadet ***! Her �eyin ibtidas�, �hiri hi�!.. Her y�n�yle kar�� kma, tahrip, alt-�st etme, d�zen ve kural tan�mama ve ink�r mant�� ile ortaya ��kan hayalci nihilizm, hi�bir il�h� dinin kabul etmedi�i bir zihniyeti temsil etmektedir. Zira bu zihniyet, hi�bir dinin kabul etmedi�i ve edemeyece�i bir anar�izmi davet etmektedir; toplumlar�n nizam�na, d�zenine kastdetmektedir. Ayn� zamanda, bu y�k�c�, tahrip edici ve k�r�c� yol, hi�bir akl-� selimin kabul edemiyece�i bir yoldur.

Hi��ilik, Nihilizm veya Yok�uluk 19. y�zy�l ortalar�nda Rusya'da �zellikle gen� entellekt�el kesim aras�nda taraftar bulan bir felsef� yakla��md�r. Latince nihil (hi�) s�zc��nden t�retilen Nihilizm, bilimsel bilgi d��nda hi�bir ger�ek bilgi olmad��n� kabul etmektir. Bu yakla��m�n uzant�s� olarak da toplumda yerle�ik kurallar�n, kurumlar�n, de�er yarg�lar�n�n ve ahl�k kurallar�n�n yads�nmas�na var�r. Nihilizm, en belirgin olarak �van Sergeyevi� Turgenyev'in T�rk�eye Babalar ve O�ullar ad�yla �evrilen roman�n�n kahram�n� Bazarov'un ki�ili�inde if�de bulmu�tur.
Hi��ilik, Friedrich Nietzsche ile birlikte, felsefede de �nemli bir sorun ve kavram olarak ele al�nmaya ba�lam��t�r. Daha sonra nihilizm sorunu ile hesapla�an filozoflar aras�nda Albert Camus ve Sartre da say�labilir.
Nietzsche'ye g�re, nihlizm, y�ksek ideallerin de�erlerini yitirmelerinden kaynaklanan olumsuz d��nce tutumudur. Nietzsche, nihilizmin soy k�t��n� olu�tururken, a�abilece�ine de de�inmi�tir: Korkular, kar�� k��lar, ba�kald�rmalar, Varl�k'� (Tanr�) anla��l�r bir ger�eklik ve de�er yapan varl�k bilim-tanr�bilim idealizminin ��k�� belirtileridir. Nietzche i�in 'tanr� �lm�st�r' ve bu varl�k "kendisine yak��t�r�lan b�t�n de�erleri hi�e indiren bir yokluk"tur. (J.Grenier) O zaman nihilizm "k�lelerin ahl�k�" olarak belirir; k�leler, ger�ek ya�amdaki g��s�zl�klerini unutmak i�in, bir ideale veya bir kurmaca Tanr�'ya gerek duyarlar. Hi�lik istemi olan nihilizm, idealist bir yads�ma mant��ndan kaynaklan�r; ya�am�, sanat arac�l��yla, "�zg�r d��nce" olarak do�rulayaca��na, bilin� ad�na yads�r.
Heideger ise nihilizmi Bat� d��ncesini olu�turan ��elerden biri olarak g�r�r; bu g�r��, de�eri ve "varolan"� tan�mlamak i�in ger�ekte, varl�k sorusunu sormay� kendine yasaklar.

kaynak = vikipedi

nihilizm

Hi��ilik olarak da bilinir. 19. y�zy�lda Rusya'da �arl II. Alexander'�n h�k�mdarl��n�n ilk y�llar�nda ortaya ��kan, ��pheci temellere dayal� felsefe anlay��d�r. Orta�a�'da baz� heretiklere yak��t�r�lan bu terim, Rus Edebiyat�'nda ilk kez Nedejin'in bir makalesinde Pu�kin i�in kullan�ld�.

Katkov ise nihilizmin ahlaki ilkelerin t�m�n� yads�mas� nedeniyle toplumu tehdit etti�ini ileri s�rm��t�r. Nihilist Bazarov, bu terimin yayg�nla�mas�n� sa�lam��t�r. Zamanla 1860'lar�n ve 1870'lerin nihilistleri, geleneklere ve toplumsal d�zene ba�kald�ran, d�zensiz, da��n�k, bak�ms�z, inat�� ki�iler olarak g�r�lmeye ba�land�. Bundan sonra da Alexander'�n �ld�r�lmesi ve mutlakiyet�ili�e kar�� yeralt� �rg�tlerinin ba�vurdu�u siyasi ter�rler birlikte an�l�r.

Nihilizm, temelde estetizmin b�t�n bi�imlerini yads�yor, yararc�l�� ve bilimsel us�ulu�u savunuyordu. Toplumsal bilimleri ve klasik felsefe sistemlerini b�t�n� ile reddediyordu. Yal�n olgucu ve maddeci bir tutumla, yerle�ik toplumsal d�zene ba�kald�r�y� temsil ediyor; devlet, kilise ya da aile otoritesine kar�� k�yordu. Yaln�zca bilimsel do�rular� temel al�yor, ancak bilimin b�t�n toplumsal sorunlar�n �stesinden gelebilece�ini ve b�t�n k�t�l�klerin cehaletten kaynakland��n� kabul ediyordu.

Nihilizm (Hi��ilik, Yok�uluk)
Vikipedi, �zg�r ansiklopedi

Nihilizm; metafizik ve ahlaki g��leri yok sayan, mevcut olan de�erlere ve d�zene kar�� kan, hi�bir iradeye boyun e�meyen g�r��lerin genel ad�d�r.
Nihilizm; bilgi felsefesi, ahlak ve siyaset alan�nda kabul g�rm��t�r. Ve yine nihilizm, her �eyi, her ger�e�i ve de�erleri reddetme �eklinde ortaya ��km��t�r.
Nihilizm; her t�rl� bilgi imkan�n� reddeder ve hi�bir do�ru, genel-ge�er bilginin olamayaca��n� savunur. Varl�� her �ekliyle ��phe ile kar��lar ve hatta yok sayar.
Nihilizm temelde estatizmin b�t�n bi�imlerini yads�r, yararc�l�� ve bilimsel us�ulu�u savunur. Toplumsal bilimleri ve klasik felsefe sistemlerini b�t�n�yle reddeder. Yal�n olgucu ve maddeci bir tutumla yerle�ik toplumsal d�zene ba� kald�rmay� temsil eder, devlet, din, ya da aile otoritesine kar�� kar. Yaln�zca bilimsel do�rular� temel ald�� d��n�lse de, bilimin toplumsal sorunlar�n�n �stesinden gelemeyece�ini kabul eder
Nihilist d��nce Friedrich Nietzsche,Neyzen Tevfik, Ludwig Andreas Feuerbach, Henry Thomas Buckle, Max Stirner, Albert Camus, Arthur Schopenhauer, Jean-Paul Sartre ve Herbert Spencer gibi d��n�rlerin etkisinde kalm��t�r. �nsan�n beden ve ruhtan olu�an dualist bir yap�s� oldu�unu reddetti�i i�in dinlerin �iddetli tepkisine yol a�m��t�r.
Rus edebiyat�'nda ilk kez Nedejin'in bir makalesinde kullan�ld�.
Friedrich Nietzsche, Schopenhauer'�n nihilist felsefesi ile yola ��km��t�r. Ancak ona g�re, nihilizm yanl�� ve eksik anla��lmaktayd�. Nietzsche zamanla nihilizmi yeniden temellendirdi. Nihilizmin en eksik yan�, ya�am� olumsuzlamas�yd�. Nietzsche, "yanl�� nihilizm"i ya�ayanlar� kitaplar�nda s�kl�kla "pesimistler" olarak tan�mlar. Bu pesimizmin a��lmas� gerekmektedir. Ger�ek bir g�� felsefesi i�in, ya�am� kesinlikle olumlayan bir felsefe gerekmektedir. Ya�am�n de�eri anla��lmal� ve bu de�er y�celtilmelidir.
Nihilizm'e en �ok yak��t�r�lan d��n�rlerden olan Nietzsche'ye g�re Nihilizm, y�ksek ideallerin de�erlerini yitirmelerinden kaynaklanan olumsuz d��nce tutumudur. Nietzsche, nihilizmin soy k�t��n� olu�tururken, bunun a��labilece�ine de de�inmi�tir: Korkular, kar�� k��lar, ba�kald�rmalar, Varl�k'� (Tanr�) anla��l�r bir ger�eklik ve de�er yapan varl�k idealizminin ��k�� belirtileridir. Nietzsche i�in 'Tanr� �ld�' ve bu varl�k art�k "kendisine yak��t�r�lan b�t�n de�erleri hi�e indiren bir yokluk" olmu�tur. Yani Nietzsche "Tanr� �ld�" derken Avrupa'da ve d�nyada tanr� kavram�n�n yozla�t�r�ld��n�, yok edildi�ini s�ylemi�tir.
T�m bunlara ra�men, J. Grenier'e g�re Nietzsche asla bir nihilist olmam��t�r. G�� stenci adl� kitab�nda belirtti�i �zere Nietzsche, Nihilizm'i sonuna kadar ya�am�� ve onu a�m��t�r. Nihilizm'in a��lmas� gereken bir �ey oldu�unu savunur. Peki, Nihilizm nas�l a��l�r? Bu soruya verdi�i cevap ��yledir: "Bizler do�adaki t�m ahlak� reddetmiyoruz, ahlak�n evrensel oldu�unu iddias�n� reddediyoruz ve bir ahlak kural�n� reddederken veya kabul ederken onun hayat� geli�tirici mi yoksa engelleyici mi oldu�una bak�yoruz." Nietzsche k�le ve efendi ahlak� olarak iki ahlaktan bahseder. Ona g�re toplumdaki t�m bireylerin var olu� nedeni "�st-insan"a ula�mak ve onun ama�lar�na hizmet etmektir. O zaman Nihilizm "k�lelerin ahl�k�" olarak belirir; k�leler, ger�ek ya�amdaki g��s�zl�klerini unutmak i�in, bir ideale veya bir kurmaca Tanr�'ya gerek duyarlar. Hi�lik istemi olan nihilizm, idealist bir yads�ma mant��ndan kaynaklan�r; ya�am�, sanat arac�l��yla, "�zg�r d��nce" olarak do�rulayaca��na, bilin� ad�na yads�r.
Heidegger ise Nihilizm'i Bat� D��ncesi'ni olu�turan ��elerden biri olarak g�r�r. Bu g�r��, de�eri ve "var olan"� tan�mlamak i�in ger�ekte, varl�k sorusunu sormay� kendine yasaklar. Gorgias ise nihilizmin agnostik y�n�ne vurgu yaparak Hi�bir �ey var de�ildir, var olsa da bilinmez, bilinse de ba�kalar�na aktar�lamaz. demi�tir.

Hi��ilik
MsxLabs.org & Vikipedi, �zg�r ansiklopedi

Hi��ilik ya da Nihilizm veya Yok�uluk; 19. y�zy�l ortalar�nda Rusya'da, �zellikle gen� entelekt�el kesim aras�nda taraftar bularak y�kselen ve bu nedenle kendine b�y�k felsefi ak�mlar aras�nda yer edinen bir felsef� yakla��md�r.
Latince'de 'hi�' anlam�na gelen nihil s�zc��nden t�retilen Nihilizm, g�n�m�zde bir�ok spesifik alt dala ayr�lmakla beraber, en pop�ler tan�m�yla; her �eyin anlamdan ve de�erden yoksun oldu�unu savunan felsefi g�r��t�r. Nihilistler tanr�n�n varl��n�, iradenin �zg�rl��n�, bilginin imk�n�n�, ahl�k� ve tarihin mutlu sonunu reddederler.
Nihilizm; metafizik ve ahlaki g��leri yok sayan, mevcut olan de�erlere ve d�zene kar�� kan, hi�bir iradeye boyun e�meyen g�r��lerin genel ad�d�r.
Nihilizm; bilgi felsefesi, ahlak ve siyaset alan�nda kabul g�rm��t�r. Ve yine nihilizm, her �eyi, her ger�e�i ve de�erleri reddetme �eklinde ortaya ��km��t�r.
Nihilizm; her t�rl� bilgi imkan�n� reddeder ve hi�bir do�ru, genel-ge�er bilginin olamayaca��n� savunur. Varl�� her �ekliyle ��phe ile kar��lar ve hatta yok sayar.
Nihilizm temelde estatizmin b�t�n bi�imlerini yads�r, yararc�l�� ve bilimsel us�ulu�u savunur. Toplumsal bilimleri ve klasik felsefe sistemlerini b�t�n�yle reddeder. Yal�n olgucu ve maddeci bir tutumla yerle�ik toplumsal d�zene ba� kald�rmay� temsil eder, devlet, din ya da aile otoritesine kar�� kar. Yaln�zca bilimsel do�rular� temel ald�� d��n�lse de, bilimin toplumsal sorunlar�n�n �stesinden gelemeyece�ini kabul eder.
Nihilist d��nce Friedrich Nietzsche,Neyzen Tevfik, Ludwig Andreas Feuerbach, Henry Thomas Buckle, Max Stirner, Albert Camus, Arthur Schopenhauer, Jean-Paul Sartre ve Herbert Spencer gibi d��n�rlerin etkisinde kalm��t�r. �nsan�n beden ve ruhtan olu�an dualist bir yap�s� oldu�unu reddetti�i i�in dinlerin �iddetli tepkisine yol a�m��t�r.
Rus edebiyat�'nda ilk kez Nedejin'in bir makalesinde kullan�ld�.
Friedrich Nietzsche, Schopenhauer'�n nihilist felsefesi ile yola ��km��t�r. Ancak ona g�re, nihilizm yanl�� ve eksik anla��lmaktayd�. Nietzsche zamanla nihilizmi yeniden temellendirdi. Nihilizmin en eksik yan�, ya�am� olumsuzlamas�yd�. Nietzsche, "yanl�� nihilizm"i ya�ayanlar� kitaplar�nda s�kl�kla "pesimistler" olarak tan�mlar. Bu pesimizmin a��lmas� gerekmektedir. Ger�ek bir g�� felsefesi i�in, ya�am� kesinlikle olumlayan bir felsefe gerekmektedir. Ya�am�n de�eri anla��lmal� ve bu de�er y�celtilmelidir.
Nihilizm'e en �ok yak��t�r�lan d��n�rlerden olan Nietzsche'ye g�re Nihilizm, y�ksek ideallerin de�erlerini yitirmelerinden kaynaklanan olumsuz d��nce tutumudur. Nietzsche, nihilizmin soy k�t��n� olu�tururken, bunun a��labilece�ine de de�inmi�tir: Korkular, kar�� k��lar, ba�kald�rmalar, Varl�k'� (Tanr�) anla��l�r bir ger�eklik ve de�er yapan varl�k idealizminin ��k�� belirtileridir. Nietzsche i�in 'Tanr� �ld�' ve bu varl�k art�k "kendisine yak��t�r�lan b�t�n de�erleri hi�e indiren bir yokluk" olmu�tur. Yani Nietzsche "Tanr� �ld�" derken Avrupa'da ve d�nyada tanr� kavram�n�n yozla�t�r�ld��n�, yok edildi�ini s�ylemi�tir.
T�m bunlara ra�men, J. Grenier'e g�re Nietzsche asla bir nihilist olmam��t�r. G�� stenci adl� kitab�nda belirtti�i �zere Nietzsche, Nihilizm'i sonuna kadar ya�am�� ve onu a�m��t�r. Nihilizm'in a��lmas� gereken bir �ey oldu�unu savunur. Peki, Nihilizm nas�l a��l�r? Bu soruya verdi�i cevap ��yledir: "Bizler do�adaki t�m ahlak� reddetmiyoruz, ahlak�n evrensel oldu�unu iddias�n� reddediyoruz ve bir ahlak kural�n� reddederken veya kabul ederken onun hayat� geli�tirici mi yoksa engelleyici mi oldu�una bak�yoruz." Nietzsche k�le ve efendi ahlak� olarak iki ahlaktan bahseder. Ona g�re toplumdaki t�m bireylerin var olu� nedeni "�st-insan"a ula�mak ve onun ama�lar�na hizmet etmektir. O zaman Nihilizm "k�lelerin ahl�k�" olarak belirir; k�leler, ger�ek ya�amdaki g��s�zl�klerini unutmak i�in, bir ideale veya bir kurmaca Tanr�'ya gerek duyarlar. Hi�lik istemi olan nihilizm, idealist bir yads�ma mant��ndan kaynaklan�r; ya�am�, sanat arac�l��yla, "�zg�r d��nce" olarak do�rulayaca��na, bilin� ad�na yads�r.
Heidegger ise Nihilizm'i Bat� D��ncesi'ni olu�turan ��elerden biri olarak g�r�r. Bu g�r��, de�eri ve "var olan"� tan�mlamak i�in ger�ekte, varl�k sorusunu sormay� kendine yasaklar. Gorgias ise nihilizmin agnostik y�n�ne vurgu yaparak Hi�bir �ey var de�ildir, var olsa da bilinmez, bilinse de ba�kalar�na aktar�lamaz. demi�tir.

Hi��ilik, nihilizm ya da yok�uluk; Latince'de 'hi�' anlam�na gelen nihil s�zc��nden t�retilen Nihilizm, g�n�m�zde bir�ok spesifik alt dala ayr�lmakla beraber, en pop�ler tan�m�yla; her �eyin anlamdan ve de�erden yoksun oldu�unu savunan felsefi g�r��t�r.