Ýyonlar ele geçirdikleri kentlerdeki yerli hal­kýn tümünü topraða baðlayamamýþ, bunlar­dan bir bölümüne siyasal haklar tanýmýþlardý. Bunun sonucu olarak Ýyonlar'ýn arasýna karý­þan Anadolu kavimleri kendi kültür, töre, inanç ve dinlerine iliþkin birçok öðeyi de Ýyon dünyasýna sokmuþlardý.
Ýyonya'da büyük düþünürler ve bilim adam­larý yetiþmiþtir. Gölgelerinden pramitlerin yüksekliðini hesaplayan Thales, yýl ile mev­simlerin uzunluðunu ilk kez hesaplayan Anaksimandros, týp mesleðini kuran Hipokrat, bugünküne yakýn biçimde atom sözcüðü­nü kullanan Demokritos, ilk astronomlardan sayýlan Anaksagoras ve dünyanýn yuvarlak olduðunu söyleyen Pisagor Ýyonyalý'ydýlar.
ÝÖ 8. yüzyýlýn baþlarýnda Ýyonyalýlar, Fenikeliler'le kurduklarý yakýn ticari iliþkiler so­nunda onlardan yazýyý öðrendiler. Bu dönem­de Eski Yunan topluluklarýnda birçok alfabe ortaya çýkmýþtý. Ama bunlar arasýndan en yaygýn kullanýlaný Ýyon alfabesi olmuþ ve Atina bu alfabeyi ÝÖ 403'te resmen kabul etmiþtir.
Ýyonya, Eski Yunan edebiyatýnýn da beþiði olmuþtur. Erken dönem Ýyonya edebiyatýn­dan günümüze yalnýzca Homeros'un Ýlyada ile Odysseia'sý kalmýþtýr. ÝÖ 7. yüzyýldan baþlayarak yaygýnlaþan flüt eþliðinde þiir okuma Eski Yunan dünyasýna Ýyonya'dan girmiþtir. Teoslu Anakreon ve Þartlý Hipponax, Ýyonya þiirinin güçlü isimle­ridir.
Eski Yunan mimarlýðýnda Dor ve Ýyon olmak üzere iki ayrý düzen vardý. Ýyon düzeni­nin göze çarpan özelliði ince ve zarif sütunla­rýn üstündeki ön ve arka yüzlerinde sarmal biçimli öðeler taþýyan baþlýklardýr. Dünyanýn ilk büyük mermer yapýsý Efes'teki Artemis Tapýnaðý, Ýyonya'da yapýlmýþtýr. Ýyon heykel sanatý da Eski Yunan dünyasýný etkilemiþtir. Birçok yenilikler sunan Ýyon heykelleri ince giyimli insanlarý canlandýrýrken kumaþýn vü­cuttaki dökümü ve kývrýmlarý büyük bir ustalýkla iþlenmiþtir. Ayrýca heykellerin neþeli ve güleç yüzlü olmasý dikkati çeker.

Devamý için >> Ýyonya Uygarlýðý