Okuma kurallar� nelerdir?

OKUMA SANATI VE KURALLARI

Okuma k�lt�r�n� kazanmak veya okumay� hayat�n bir par�as� haline getirmek medeni olman�n ve medeniyetin temel �art�d�r. Her �eyin bir sanat� oldu�u gibi okuman�n da bir sanat ve estetik y�n� vard�r ve olmal�d�r.

Her �eyden �nce keyf i�in yap�lan okumalar s�hh�dir. �nsan okumadan zevk almal�d�r. K�t� okuma, plans�z, hayal �lemine dalarak, bir hedefi olmayan okumalard�r. Do�rudan metinlerin tesirinde kalmak, bunlar� yorumlamamak ve d��ncelerinde okuduklar�na yer vermemek de k�t� okuma say�l�r. Bunlar okuduklar�n�n i�ine ruhlar�n� ve d��ncelerini katmazlar. �yi okuma bunun tersi olan okumalard�r.

Okuman�n da �e�itleri vard�r. �al��ma okumas�, ara�t�rma okumas�, ��renme okumas� ve ezberlemek i�in yap�lan okumalar birbirinden �ok farkl� okuma �ekilleridir. �al��ma okumalar�nda belirlenen bir konuda ve ana �izgilerinin belirledi�i bir yap� ve �at�y� dima�da kurmak veya ona destek olmak i�in muhta� oldu�u kitaplar� okumakt�r. B�yle bir okumada okuyucu elinde kalemi oldu�u halde kitap okur. Kendisi i�in �nemli g�rd�� hususlarda kendine bir �zet haz�rlar. Kitab�n �n�ne ve arkas�na notlar ve sahife numaralar� koyar ve �nemli yerleri �izer.
Okuma kurallar�na gelince bir�ok yazar� ve farkl� kitaplar� okumaktan ise bir yazar� ve birka� konuyu iyice tan�man�n �st�nl�� tart��lamaz. Tan�nm�� ve tarihe mal olmu� b�y�k �ahsiyetleri ve eserlerini okumak insan i�in daha faydal�d�r. Kendi ruhumuzun g�das�n� iyi se�meliyiz. Kendi muharrirlerimize ve bilginlerimize sahip ��kmak gerekir. Okurken etraf�m�zda bir sessizlik olmal� ve kendimizi kitab�m�za vermeliyiz. Birka� i�i birden yapmak insan f�trat�na uygun de�ildir. Okumay� yar�m kesmek, ertesi g�ne b�rakmak, ak�l ba�ka �eylerle me�gul iken kitap okumak iyi okuma de�ildir.

Ger�ek okuyucu kendine yaln�z ge�irece�i uzun zaman� haz�rlar ve �ok sevdi�i belli muharrirlere belirli zaman�n� ay�r�r. Ba�ta Bedi�zzaman olmak �zere Mehmet Akif gibi b�y�klere zaman�m�z� ay�rmak gerekir. Kendimizi b�y�k kitaplara ve de�erli �ahsiyetlere l�y�k hale getirmeliyiz. Ki�i arkada��n� se�ti�i gibi, kendisine fikir ve bilgi verecek olan kitaplar� da se�melidir. Okuma sanat�, hayat� kitaplarda tekrar bulmak ve kitaplar sayesinde daha iyi anlama sanat�d�r.

Okuman�n kendine �zg� adab� vard�r. Okumak i�in yer ve zaman g�zetmemek, bir anda bir kitapla me�gul olmak, dikkatini bir noktaya vererek okumak, plan ve program d�hilinde okumak, tembel ruhlar gibi umumi bir g�z gezdirmemek, zihni da��tmamak i�in amaca hizmet etmeyen �eylerle u�ra�mamak, anlayarak ve tefekk�r ederek okumak, tefekk�r ederken kelimeleri d��nmek yerine manalar� d��nerek d��nd��m�z �eyi gayet vaz�h bir surette g�rmeye �al��mak okuman�n adab� ve do�ru olarak anlaman�n da yoludur.

Bedi�zzaman’�n en de�erli talebelerinden olan Z�beyir G�nd�zalp “Zihnen �al��mak, dikkatli olmakt�r. Tefekk�r etmek, dikkatin bir noktaya teksif ve temerk�z�nden ba�ka bir �ey de�ildir. Zihni faaliyetin her ikisi de dikkat ister. �uurlu �al��mal�, d��nerek okumal�d�r. B�yle zihni egzersizler, idmanlar, m�nazaralar yapmal�, zihni inki�af ettirmelidir. Haf�zay� kuvvetlendirmeliyiz” buyurarak bizlere okuman�n usul�n� g�stermi�tir.

Bir kitaptan istifade etmek i�in de �u hususlara dikkat etmek gerekir: “Kitaptaki meseleleri ��renmeye derin bir arzu duymak, her b�l�m� dikkatle iki defa okumak, okurken s�k s�k durup d��nmek ve m�him fikirlerin alt�n� �izmek, okuduklar�n� tatbik etmeye �al��mak, bir defter ve ajanda tutarak not tutarak okumak” bir kitaptan istifade etmenin en g�zel yoludur.

Bernard Shaw “Bir adama rasgele bir �eyi ��retmeye kalk��rsan�z, hi�bir �ey ��renemez” demektedir. ��renme ve ��retmenin yolu ��renme iste�i olu�turmak ve merak uyand�rmaktan ge�er. Bedi�zzaman’�n “Merak ilmin hocas�d�r” buyurmas� ger�ekten dikkate de�er bir husustur.