yeterlilik fiiliyle ilgili 2 örnek istiyorum |
yüzebilirim koşabilirim yeterlilik |
Birleşik Fiillerin Yazımı Birleşik fiiller, bir hareketi karşılamak üzere birden fazla sözcüğün bir araya gelmesiyle oluşur. “Birleşik fiil” terimi, fiillerin yapısıyla ilgilidir. Fiiller yapısına göre üç çeşittir: basit, türemiş, birleşik. Bir hareketi karşılama noktasında bu üçü arasında hiçbir fark yoktur. Fark, bu fiillerin nasıl oluşturulduğu, nasıl yapıldığı noktasındadır. “gezmek, avlamak, keşfetmek” örneklerine baktığımızda, her üç fiilin de kullanılış amacı belli bir hareketi karşılamaktır. Aralarındaki fark yapı yönündendir. “gezmek” fiili kök durumunda olduğu için basit fiil, “avlamak” fiili “av” adına “-la” yapım eki getirilerek türetildiği için “türemiş fiil”, “keşfetmek” fiili ise “keşif” adı ile “etmek” yardımcı fiilinin birleşmesinden oluştuğu için “birleşik fiil”dir. Bir hareketi ifade etmek için bazen kök durumunda bir fiil, bazen türemiş bir fiil, bazen de birleşik fiil kullanırız. İster kök durumunda olsun, ister yapım ekleriyle türetilmiş olsun, ister birleştirme yöntemiyle yapılmış olsun, sonuç olarak her üç fiilin de kullanılış amacı bir hareketi karşılamaktır. Birleşik fiiller en az iki sözcükten oluşur. Türkçede üç çeşit birleşik fiil vardır: 1. Ad ile yardımcı fiilden oluşan birleşik fiiller, 2. Fiil ile yardımcı fiilden oluşan birleşik fiiller, 3. Anlamca kaynaşmış birleşik fiiller. “pişman olmak” fiili, ad ile yardımcı fiilden oluşan bir birleşik fiildir. Burada “pişman” ad, “olmak” yardımcı fiildir. Tek bir hareketi karşılamak amacıyla iki sözcük bir araya getirilmiş ve birleşik fiil yapılmıştır. Bu tür birleşik fiillerde asıl anlam ad unsurundadır. “olmak” yardımcı fiilinin görevi ad durumundaki sözcüğü fiile dönüştürmektir. “kırabilmek” fiili, fiil ile yardımcı fiilden oluşan bir birleşik fiildir. Burada “kırmak” fiil, diğer bir deyişle asıl fiil, “bilmek” yardımcı fiildir. Tek bir hareketi karşılamak amacıyla iki sözcük bir araya getirilmiş ve birleşik fiil yapılmıştır. Asıl anlam fiil üzerindedir. “bilmek” yardımcı fiili, asıl fiil durumundaki “kırmak” fiiline “gücü yetme” anlamını yüklemiştir. “küplere binmek” fiili ise, anlamca kaynaşmış bir birleşik fiildir. Bu tür birleşik fiillerde, sözcükler gerçek anlamından uzaklaşarak farklı, yeni bir anlam kazanırlar. “küplere binmek” fiilinin anlamı, “çok öfkelenmek”tir. Birleşik fiili oluşturan sözcükleri gerçek anlamlarıyla düşünecek olursak, “küplerin üzerine çıkıp oturmak” gibi bir anlam çıkar. Fakat burada kastedilen anlam bu değildir. “küplere binmek” aynı zamanda bir deyimdir. Anlamca kaynaşmış birleşik fiillere, deyimleşmiş birleşik fiiller de denir. Deyimler, adeta bir dilin incileridir. Her deyimin kendine göre bir çekiciliği, güzelliği vardır. “küplere binmek” deyimindeki anlatım gücü, “çok sinirlenmek”te yoktur. Anlamca kaynaşmış birleşik fiiller de tek bir hareketi karşılar. Diğer birleşik fiillerden farkı, gerçek anlamından uzaklaşarak deyimleşmesidir. Birleşik fiilin ne demek olduğunu az çok öğrendik. Şimdi gelelim bu birleşik fiillerin nasıl yazılması gerektiği konusuna. Birleşik fiillerin yazımında yapılan yanlış, birleşik fiili oluşturan sözcüklerin hangi durumlarda bitişik, hangi durumlarda ayrı yazılacağını bilmemekten kaynaklanır. Birleşik fiillerin nasıl yazıldığını sırasıyla görelim. a) Ad ile Yardımcı Fiilden Oluşan Birleşik fiillerin Yazımı * Bu tür birleşik fiillerde ünlü düşmesi ya da ünsüz türemesi oluyorsa bitişik, herhangi bir ses olayı meydana gelmiyorsa ayrı yazılır. * Ünlü düşmesi varsa → Bitişik yazılır. DOĞRU YANLIŞ YANLIŞ sabır + etmek → “sabretmek” (sabır etmek, sabıretmek) nakil + etmek → “nakletmek” (nakil etmek, nakiletmek ) hapis + olmak → “hapsolmak” (hapis olmak, hapisolmak) emir + eylemek → “emreylemek” (emir eylemek, emireylemek) azim + etmek → “azmetmek” (azim etmek, azimetmek ) zehir + etmek → “zehretmek” (zehir etmek, zehiretmek) devir + etmek → “devretmek” (devir etmek, deviretmek) “zehretmek” birleşik fiili, “zehir” adı ile “etmek” yardımcı fiilinden oluşmuştur. birleşme sırasında “zehir” adının ikinci hecesindeki dar “i” seslisi düşmüştür. Ad unsurunda sesli düşmesi meydana geldiği için “zehretmek” birleşik fiili bitişik yazılır. “zehir etmek” ya da “zehiretmek” şeklindeki yazımlar yanlış olur. * Sesli türemesi varsa → Bitişik yazılır. DOĞRU YANLIŞ YANLIŞ af + etmek → “affetmek” (af etmek, afetmek ) his + etmek → “hissetmek” (his etmek, hisetmek) zan + eylemek → “zannetmek” (zan etmek, zanetmek) “affetmek” birleşik fiili, “af” adı ile “etmek” yardımcı fiilinden oluşmuştur. “af” sözcüğü, tek başına kullanıldığında “af” biçiminde tek “f”lidir. “af” adı ile “etmek” yardımcı fiilinin birleşmesi sırasında adın son harfi yinelenmiş, yani sessiz türemesi meydana gelmiştir. Ad ve yardımcı fiilin dışında fazladan bir “f” sessizi ortaya çıkmıştır. Birleşme sırasında sessiz türemesi meydana geldiği için “affetmek” birleşik fiili bitişik yazılır. “af ettim” ya da “afettim” şeklindeki yazımlar yanlıştır. * Herhangi bir ses olayı yoksa → Ayrı yazılır. DOĞRU YANLIŞ yemin + etmek → “yemin etmek” ( yeminetmek) hak + etmek → “hak etmek” ( haketmek ) kavga + etmek → “kavga etmek” ( kavgaetmek) yolcu + etmek → “yolcu etmek” ( yolcuetmek) yardım + etmek → “yardım etmek” ( yardımetmek) mutlu + olmak → “mutlu olmak” ( mutluolmak) pişman + olmak → “pişman olmak” ( pişmanolmak) kabul + eylemek → “kabul eylemek” ( kabuleylemek) rahmet + eylemek → “rahmet eylemek” ( rahmeteylemek) terk + etmek → “terk etmek” ( terketmek) park + etmek → “park etmek” ( parketmek) fark + etmek → “fark etmek” ( farketmek) arz + etmek → “arz etmek” ( arzetmek) ayırt + etmek → “ayırt etmek” ( ayırtetmek) “fark etmek” birleşik fiili, “fark” adı ile “etmek” yardımcı fiilinden oluşmuştur. “fark” sözcüğü, tek başına kullanıldığında yine “fark” şeklinde yazılır. Sözcükte herhangi bir ses olayı meydana gelmez. “fark etmek” birleşik fiilinde herhangi bir ünlü düşmesi ya da ünsüz türemesi görülmediği için, bu birleşik fiil bitişik yazılır. b) Fiil ile Yardımcı Fiilden Oluşan Birleşik Fiillerin Yazımı Fiil ile yardımcı fiilden oluşan birleşik fiiller bitişik yazılır. Bu tür birleşik fiillere “kurallı birleşik fiiller” de denir. Bu tür birleşik fiillerde asıl anlam birinci unsurdadır, yani fiildedir. Fiil ile yardımcı fiilden oluşan birleşik fiiller dört çeşittir: yeterlik, tezlik, sürerlik, yaklaşma. 1. Yeterlik Fiili ( Fiil + a/e + bilmek ) Bu tip birleşik fiillerde “bilmek” yardımcı fiili, asıl fiile “gücü yetme, başarma, üstesinden gelme” gibi anlamlarını katar, bazen de “olasılık, istek, dilek, arzu, rica, izin” gibi anlamlar katar. Yeterlik fiilleri bitişik yazılır. DOĞRU YANLIŞ “kırabilmek” : kır – a – bil – mek (kıra bilmek) “çözebilmek” : çöz – e – bil – mek (çöze bilmek) “gelebilmek” : gel – e – bil – mek (gele bilmek) 2. Tezlik Fiili ( Fiil + ı/i/u/ü + vermek ) Bu tip birleşik fiillerde “vermek” yardımcı fiili asıl fiile “tezlik, çabukluk, birdenbire, kolaylıkla, rahatlıkla” gibi anlamlar katar, bazen de “beklenmezlik, önemsememe, dilek, istek, rica” gibi anlamlar katar. Tezlik fiilleri bitişik yazılır. DOĞRU YANLIŞ “yazıvermek” : yaz – ı – ver – mek (yazı vermek) “söyleyivermek” : söyle – y – i – ver – mek (söyleyi vermek) “kaçıvermek” : kaç – ı – ver – mek (kaçı vermek) 3. Sürerlik Fiili ( Fiil + a/e + durmak/kalmak/gelmek/gitmek ) Bu tip birleşik fiillerde “durmak, kalmak, gelmek, gitmek” yardımcı fiilleri, asıl fiile “hareketin sürdüğü” anlamını katar. Sürerlik fiilleri bitişik yazılır. DOĞRU YANLIŞ “bekleyedurmak” : bekle – y – e – dur – mak ( bekleye durmak) “bakakalmak” : bak – a – kal – mak ( baka kalmak) “söylenegelmek” : söylen – e – gel – mek ( söylene gelmek) 4. Yaklaşma Fiili ( Fiil + a/e + yazmak ) Bu tip birleşik fiillerde “yazmak” yardımcı fiili, asıl fiilin birdirdiği hareketin “neredeyse, az kalsın, az daha gerçekleşecek olduğunu, fakat hareketin gerçekleşmediğini” belirtir. Fiile yaklaşılmış, fakat fiil gerçekleşmemiştir. Yaklaşma fiilleri bitişik yazılır. DOĞRU YANLIŞ “öleyazmak” : öl – e – yaz – mak ( öle yazmak) “düşeyazmak” : düş – e – yaz – mak ( düşe yazmak) “güleyazmak” : gül – e – yaz – mak ( güle yazmak) c) Anlamca Kaynaşmış Birleşik Fiillerin Yazımı Anlamca kaynaşmış birleşik fiiller, bir hareketi karşılamak amacıyla birden fazla sözcüğün bir araya gelip anlamca kaynaşmasıyla oluşmuştur. Anlamca kaynaşmış birleşik fiillerde gerçek anlamdan uzaklaşma söz konusudur. Bu nedenle anlamca kaynaşmış birleşik fiillere “deyimleşmiş birleşik fiiller” de denir. * Anlamca kaynaşmış birleşik fiiller ayrı yazılır. “Burun kıvırmak, diş bilemek, kafa ütülemek, göze girmek, gözden düşmek, kalp kırmak, burun kıvırmak, saman altından su yürütmek, bin dereden su getirmek, yüreği ağzına gelmek” * Kalıplaşmış kimi birleşik fiiller bitişik yazılır. “Öngörmek, başvurmak, elvermek, varsaymak, aşermek, alıkoymak, vazgeçmek” |
lütfen başka örnek |
yaaaaaaa bu kadar örnek neye yetcek ALLAHaşkına bari bi 10 tane örnek verin.................... |
ben isim+isim internetten bulamadım ne yapcam |
HASTA OLMAK(MESELA) |
FİİLDE YAPI Fiilleri yapı bakımından üç grupta inceleyebiliriz : 1. Basit Fiiller: Yapım eki almamış, başka sözcüklerle birleşmemiş fiillerdir: · Birkaç soru çözdü. · Birkaç gün önce de gelmişti. · Çocuk, durmadan gülüyordu. 2. Türemiş Fiiller: Basit yapılı sözcüklere yapım eklerinin getirilmesiyle elde edilen fiillere türemiş fiiller denir. · Çocuk, etrafına bakındı. · Havuzun içini temizledim. · Adamın eli kanıyordu. · Çocuğunu görünce duygulandı. 3. Bileşik Fiiller: Birden çok sözcüğün bir araya gelerek oluşturduğu fiillere bileşik fiiller denir. Bileşik fiilleri oluşum ve anlam özellikleri bakımından şu gruplarda inceleyebiliriz: a) Yardımcı Fiille Oluşan Bileşik Fiiller: Bir yardımcı fiille ondan önce gelen ad soylu bir sözcükten oluşan sözcüklerdir. Yardımcı fiil olarak "etmek, olmak, eylemek, kılmak" gibi fiiller kullanılır: · Bizim önerimizi o da kabul etti. · Onun kazanacağını hissettim. · Şarkılarıyla herkesi mest eyledi. · Bu olaydan da söz etti. · İçerde biz de hapsolduk. UYARI : "Etmek ve olmak" sözcükleri, ad soylu bir sözcükle kalıplaşmamışsa ya da tek başına bir anlam taşıyorsa yardımcı fiil sayılmaz; bağımsız bir fiil kabul edilir: · Bu araba yirmi bin eder. "Etmek" sözcüğü, yardımcı fiil değil; çünkü tek başına "değer" anlamı taşımaktadır. · Yarın erkenden orada olurum. "Olmak" sözcüğü, bu cümlede yardımcı fiil değil; çünkü tek başına "bulunurum" anlamı taşımaktadır. ÖRNEK - 7 (ÖSS - 1982): Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "etmek" sözcüğü yardımcı eylem olarak kullanılmamıştır? A) Bu konuda ona ancak sen yardım edebilirsin. B) Evde yoktuk; misafirlerimizi yolcu etmeye gitmiştik. C) Bu ödülü çoktan hak ettiğini o da biliyordu. D) Bu tablo sence on milyon lira eder mi? E) Bunu, birçok kez kendisinden rica ettim. ÇÖZÜM: "Etmek" sözcüğü, cümlede kendinden önce gelen ad soylu bir sözcükle birleşerek bir anlam taşırsa bileşik eylem yapar. Ad soylu sözcükle ilgi kurmadan bir eylem bildirirse tek başına esas fiil olur. A'da "yardım etmek", B'de "yolcu etmek", C'de "hak etmek", E'de "rica etmek" eylemlerinde "etmek" bileşik eylem oluşturmuş ve yardımcı eylem olarak kullanılmıştır. Ancak D'de "değer, tutar" anlamında kullanıldığı için yardımcı eylem olarak kullanılmamıştır. Doğru cevap (D) seçeneğidir. b) Kurallı (Özel) Bileşik Fiiller: Herhangi bir fiile getirilen "a, e, ı, i, u, ü" sesleriyle birlikte "bilmek, vermek, durmak, kalmak, yazmak" gibi fiillerin birleştirilerek yazılmasıyla oluşturulan bileşik fiillerdir. Kurallı bileşik fiiller anlam özellikleri bakımından dört gruba ayrılır: 1. Yeterlilik Fiili: Bir fiilin sonuna "(e) bilmek" sözcüğü getirilerek elde edilir. Eyleme "gücü yetme, başarma, ihtimal" anlamlarından birini katar: · Bu masayı kaldırabilirim. (Gücü yetme) · Bu sorunu çözebilirim. (Başarma) · Bugün kar yağabilir. (İhtimal) NOT: Yeterlilik fiilinin olumsuz biçimi de bileşik fiil kabul edilir: Gelebilirim > gelemem Okuyabilir okuyamaz 2. Tezlik Fiili: Eylemin, çabucak, hemen, kolayca yapıldığını anlatır. Bir fiilin sonuna "(i) vermek" sözcüğü getirilerek oluşturulur: · Kitabı okuyuverdim. · Olanları oracıkta anlatıverdi. · Suyu getiriverdi. 3. Sürerlik Fiili: Eylemin bir süre devam ettiğini anlatır. Fiillerin sonuna "(e) durmak, (e) kalmak, (e) gelmek" sözcüklerinin getirilmesiyle oluşur: · Sen süredur, biz sonra geliriz. (Sürmeye devam et.) · Bu olaylar geçmişten süregelmiş. (Devam ederek gelmiş.) · Arabanın ardından bakakaldı. (Bir süre baktı.) 4. Yaklaşma Fiili: Fiilde anlatılan işin, oluşun yapılmasına çok az kalındığını, neredeyse gerçekleşeceğini anlatır. Bir fiilin sonuna "(e) yazmak" sözcüğü getirilerek oluşturulur: · Merdivenlerden düşeyazdım. (Az kalsın düşecektim.) · Çocuk, açlıktan öleyazdı. (Neredeyse ölecekti.) c) Anlamca Kaynaşmış Bileşik Fiiller: Ad soylu sözcüklerle fiillerin kimi zaman birinin kimi zaman da tümünün gerçek anlamlarından uzaklaşıp anlamca kaynaşmasıyla oluşturulan bileşik fiillerdir. Bu tür fiiller, deyimsel özellik taşıyan sözlerdir: · Sınav günü kimseye göz açtırmadı. · Kimse ona diş geçiremez. · Bir daha yanlış yaparsan külahları değişiriz. · Bu işin yürümeyeceğine sana senet veririm. UYARI: Aşağıdaki sözcükler de kaynaşmış bileşik fiil kabul edilir: vazgeçti, başvurdu, öngördü, varsaydı, elverir... gibi. TEST 1. Aşağıdakilerin hangisinde eylemin kipinde bir anlam kayması olmuştur? A) Yarın yanınıza gelmeye çalışacağım. B) Yazları gölgede kitap okumayı seviyorum. C) Bize ulaşamadığı için haber verememiş. D) Telefon açtı, bir saat sonra gelecek. E) Buraya gelmekten vazgeçmişler. 2. Aşağıdakilerin hangisinde birden çok bileşik fiil vardır? A) Bakakalırım giden geminin ardından Atamam kendimi denize, dünya güzel B) Ardından ölüme düşen başın iki kardeş bakakalmış şaşkın C) Gönül ne gezersin sarp kayalarda İniver aşağı yola gidelim D) Ben yolcuyum bugün Nis karnavalda eğlenedursun E) Gül ile donaltın bahçemi Gelişin baharı getirdi bana 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylem yapısı bakımından ötekilerden farklıdır? A) Bütün sorulan bana çözdürdü. B) Bahçedeki ağaçları suladı. C) Çocuk düşünce, eli kanadı. D) Evin kapısını o kendisi boyadı. E) Saçları iyice ağardı. 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "etmek" sözcüğü, yardımcı eylem olarak kullanılmamıştır? A) Bu davranışı onu işinden edecek. B) Babasını dün yolcu etti. C) Çalışan el toprağı altın eder. D) Bu teklifinizi o, kabul etmez. E) Akşam, televizyondaki bu filmi seyreder. 5. Aşağıdakilerin hangisinde hem basit hem bileşik zamanlı eylem kullanılmıştır? A) Yağız atlar kişnedi, meşin kırbaç sakladı Bir dakika araba yerinde durakladı B) Neden sonra sarsıldı altımda demir yaylar Gözlerimin önünden geçti kervansaraylar C) Gidiyordum gönlümde gurbeti duya duya Ulukışla yolundan Orta Anadolu'ya D) Başını kaldırarak boşluğu dinliyordu Gökler bulutlanıyor; rüzgâr serinliyor E) Serpilmeye başladı bir yağmur ince ince Son yokuş noktasından düzlüğe çevrilince 6. Bir sarsıntı... Uyandım uzun süren uykudan Geçiyordu araba yola benzer bir sudan Karşıda hisar gibi Niğde yükseliyordu Sağ taraftan çıngırak sesleri geliyordu Ağır ağır önümden geçti deve kervanı Bir kenarda göründü beldenin viran hanı Bu dizelerde basit ve bileşik zamanlı kaç eylem kullanılmıştır? Basit zamanlı Bileşik zamanlı A) 1 1 B) 2 2 C) 3 3 D) 2 4 E) 4 2 7. Aşağıdakilerin hangisinde birden çok çekimli fiil yoktur? A) Bakarım her sabah mor ufuklara Sevginin sığması zor ufuklara B) Yağar kurşun kurşun aklıma düşer Seni hatırlatır otuz yıl önce C) Hayale sarıldık gerçek yerine Resmi kokladık çiçek yerine D) Dokuz aylık yolu altmış ayda çek Beş sene dolmadan doğma ha bebek E) Aydınlığa koştum karanlık çıktı Her sevgi, her vefa bir anlık çıktı 8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, eylem istek kipindedir? A) Masrafları onlar karşılasın. B) Bugün gelmese, yarın gelse. C) Soruları dersin sonunda çözelim. D) Burada her hafta yarışmalar düzenlensin. E) Bugün erkenden işimi bitirmeliyim. 9. Ankara cayır cayır yanıyordu. Hava raporlarına göre, sıcaklık İzmir'i, Antalya'yı bile geçmişti. İşyerinden yorgun argın ayrılmıştım. Artık boşalmaya başlamış caddelerde bir iki tur attıktan sonra eve döndüm. Yürürken bir iki çift lâf edeceğim bir dostla karşılaşmamıştım. Bu parçada bileşik zamanlı kaç fiil vardır? A)1 B)2 C)3 D) 4 E) 5 10. "Anlattıkları şeylerin niteliğine göre fiiller; kılış fiilleri (almak, okumak, yıkamak... gibi), durum fiilleri (yatmak, oturmak, uçmak... gibi), oluş fiilleri (doymak, acıkmak, büyümek... gibi) diye adlandırılır." Aşağıdakilerin hangisinde, yukarıda sözü edilen fiillerin tümü örneklendirilmektedir? A) sökmek, çizmek, yeşermek B) bakmak, yakmak, bulmak C) yolmak, ağlamak, çürümek D) ağlamak, oturmak, yaşlanmak E) sararmak, yaslanmak, paslanmak 11. Türkçede bileşik eylemler, ad soylu bir sözcükle yardımcı eylemlerden oluşan öğelerdir. Bu tanımın dışında kalan bileşik eylem, aşağıdakilerden hangisinde vardır? A) Seni arayacağını hissettim. B) Sabredersen başarılı olursun. C) Kayboldu ona karşı duyduğum sevgi. D) Bütün sevdiklerim gidiverdi bu dünyadan. E) Bizi terk etme oğul, diyordu yaşlı kadın. 12. Aşağıdakilerin hangisinde, yapılmakta olan bir iş bildirilmektedir? A) Uçak yarın sabah erkenden kalkıyor. B) Misafirlerimiz üç gün sonra geliyor. C) Bahçedeki ağaçların etrafını kazıyor. D) O yıllarda babam askere gidiyor. E) On yıl önce ayrılıyor, o köye yerleşiyor. 13. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi, gelecek zaman anlamı taşımamaktadır? A) Yarın ona uğrar mısın? B) Sabahları buraya mı gelirsin? C) Yazılıyı sonra mı yaparsın? D) Çocukları sonra mı getirirsin? E) Yarın köye mi gideriz? 14. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yükleminde zaman kavramı yoktur? A) İşinizi zamanında yapınız. B) Hava erkenden karardı. C) Bir daha buraya gelmez. D) Bize de haber göndermiş.. E) Bir ay sonra yurda dönecek. 15. Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde altı çizili sözcük çekimli eylem değildir? A) Bir çöplükte iki horoz ötmez. B) Bir başa bir göz yeter. C) Sakla samanı gelir zamanı. D) Bir kılın bir örmeye faydası vardır. E) Bin bilsen de bir bilene danış. Cevap Anahtarı: 1)B 2)A 3)D 4)C 5)D 6)C 7)A 8)C 9)D 10)C 11)D 12)D 13)B 14)A 15)D |
lütfen birleşik zamanlı fiilleri içeren 50 tane cümles |
ya anlamca kaynasmısdan ornek werın :P |
Saat: 02:04 |
©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık