Mantar yeti�tirmek istiyorum haz�r toprak nereden temin edebilirim?

Al�nt�:

Yeti�tirece�iniz t�r ve yeti�me yeri hakk�nda bilgi verirseniz belki daha �ok tard�mc� olabiliriz

MANTAR YET��T�RME YERLER�:

Mantar yeti�tirme yerleri ba�lang��tan beri de�i�im g�sterdi�i gibi bu g�nde �e�itlilik arz eder. Esas olan mantar�n ekolojik isteklerin cevap vermektir.

A��kta yeti�tiricilik:

Bilindi�i gibi mantarlar�n as�l kayna�� do�ad�r. Pleurotus, shiitake gibi mantarlar�n yeti�tiricili�i d��nda,a�a� g�lgesi, has�r ve branda gibi korunaklardan yararlanarak mevsime ba�l� olarak a��kta mantar yeti�tirile bilinir. Bu t�r yeti�tiricili�in nemli b�lgeler d��nda ekonomik olmas� beklenemez.

Ma�ara ve t�neller:

�ster tabii olarak olu�mu� olsun ister insanlar taraf�ndan a��lm�� olsun ma�ara ve t�nellerde yap�lan �retim a��kta �retime g�re daha g�venlidir.

Ekolojik fakt�rler k�smen kontrol alt�ndad�r. Ancak konulacak kompost tun ihtiyac�na cevap verecek �l��lerde hava giri� ve ��k��na elveri�li delik veya bacalar�n konulmas� gerekir.

So�uk hava depolar�:

Meyve ve sebze depolayan so�uk hava depolar�n�n bo� kald�� ilkbahar ve yaz aylar�nda mantar yeti�tirile bilinir. Bu yerlerin mantar �retiminde kullan�lmas�n�n iki �nemli avantaj� vard�r. Birincisi bu binalar�n �ok iyi yal�t�ld�� ve haz�r klima sisteminin olmas�. �kincisi iptidai olarak mantar �retimi yapan k��k �reticilerin genellikle yaz aylar�nda �retim yapmamalar� nedeniyle �retimdeki azalma fiyatlar� y�kseltmektedir.

Seralar:

Yazlar� fazla s�cak ge�meyen b�lgelerde seralar�n �reri yal�t�larak mantar �retiminde kullan�la bilinir .

Bodrum, kiler, bira ve �araphane mahzenleri, k�mes, ah�r, depo vb. bo� binalar:

Bu t�r yerlerde k��k de�i�ikliklerle mantar �retimine elveri�li alanlar haline getirmek m�mk�n olmaktad�r. Son y�llarda, binalar�n kullan�lmayan bodrum katlar�nda �retim yapan i�letmelerin say�s� h�zla artmaktad�r. Bu t�r i�letmelerin kompost haz�rlamaya elveri�li yerleri olmad��ndan ve esasen mesken yerlerinde kompost haz�rlama a�amas�nda ��kacak amonyak kokusu nedeniyle izin verilmedi�i i�in haz�r kompost kullanmaktad�rlar.

Bu yeti�tirme yerleri bu g�nk� �retimde �nemli bir yere sahip oldu�u gibi gelecek dede bu �nem daha da artacakt�r. ��phesiz, daha �nce belirtti�imiz �s�tma –so�utma, nemlendirme ve havaland�rma �artlar�n� sa�layan d�zenlemelerin yap�lmas� ve bunlar�n ekonomik olarak i�letile bilinir olmas� ba�ar�y� do�rudan do�ruya etkileyecektir.

Modern mantar i�letmeleri:

Son olarak modern mantar i�letmelerinden s�z ederken, konular biraz ayr�nt�l� olarak ele al�nmaya �al��lacakt�r. Bir mantar �reticisinin , entegre bir i�letmeye d�n��me a�amas�nda ihtiyac� olan t�m bilgiler verilerek bu yay�na bir mantarc�l�k el kitabi �zelli�i kazand�r�lmaya �al��lacakt�r.

Modern i�letmeler �nceki say�lan mantar �retim yerlerinden olduk�a farkl�d�r. �zel olarak bu ama� i�in tesis edilmi�lerdir ve �evre ko�ullar� denetim alt�ndad�r.

Bunun i�in i�letme b�y�kl��, kapasitesi ve yeti�tirme sistemi, yat�r�m miktar�na ve Pazar olanaklar�na g�re �ncelikle tespit edilir ve plan proje yap�l�r. Plan �iziminde esas, i�letmede bulunmas� �ng�r�len �niteler ve bunlar�n kapasitesidir.

��letmenin yer se�iminde �u �zellikler aranmal�d�r.

- i�letme kurulacak yerin iskan alan� d��nda olmas�.

- Ula��m, elektrik ve su sorununun bulunmamas�.

- Hammadde ve i� g�c�n�n kolay temin edile bilinir olmas�, kompost at�klar�n�n de�erlendirilebilece�i yerlerin bulunmas�.

- Pazarlama olanaklar�n�n bulunmas� ve bu olanaklar�n geni�lemesi halinde buna paralel kapasite art�r�m�na elveri�li bir arazi olmas�.

Bir mantar i�letmesinde :

Hammadde depo yeri:

Mantar �retiminde kullan�lan sap-saman n�n devaml� bulunabilmesi ve ucuza temini bak�m�ndan mevsiminde sat�n al�nmas� gerekir. Buna g�re y�ll�k �retim kapasitesi tespit edildikten sonra gerekli olan y�ll�k hammadde miktar�na g�re hammadde deposu planlanmal�d�r. Bir saman balyas� 50x50x100cm boyutlar�nda olup 20-25 kg a��rl��ndad�r ve �st �ste 12-15 kat yerle�tirile bilinir.

Kompost platformu :

Sap ve saman�n �slat�larak fermantasyona tabi tutuldu�u bu alan beton kapl� olmal�, so�uk ve r�zgarl� b�lgelerde kurumay� engellemek i�in yanlar�na duvar �r�lmeli, �s k�sm� �at� ile �rt�lmelidir. Bir ton kompost i�in 6-8 m2 ihtiyac� g�z �n�ne al�narak yeterli alan hesap edile bilinir.

Kolayl�kla temizlenebilmesi , �slatma ve kompostla�t�rma esnas�nda tabanda s�zan suyun tabanda birikmesini engellemek ve s�zan g�breli suyun tekrar kompost a ilave edilebilmesi i�in kompost platformu bir tarafa do�ru hafif meyilli olmal� ve meyil taraf�nda bir �erbet �ukuru yap�lmal�d�r. K��k i�letmelerde beton bir zeminde bu i�lem g�r�le bilinir. Ancak fazla ya�� alan b�lgelerde, ya�� s�ras�nda kompost u korumak i�in naylon bir �rt� kullanmak gerekir. Bu esnada da kompost un havas�z kalmamas� i�in �rt�n�n komposttun hava alabilece�i �ekilde �rt�lmesi veya uzun s�re �rt� alt�nda b�rak�lmamas� gerekmektedir.

Katk� maddeleri depolama yeri:

Kompost haz�rlamada gerekli olan kimyasal g�breler, kepek vs. gibi katk� maddelerini muhafaza etmek i�in bir depoya ihtiya� vard�r.

Past�rize odas� :

Birinci fermantasyon dedi�imiz kompostla�t�rma i�leminin bitiminden sonra, kompost i�erisindeki zararl� ve mantarlara rakip olabilecek organizma ve mikroorganizmalar�n yok edilmesi ve komposttaki besin maddelerinin mantar taraf�ndan al�na bilinir hale sokulmas� i�in 60 C0 de ve kompostla�t�rma s�resine ba�l� olarak 3- 10 g�n s�re ile kompost tun bekletildi�i odad�r. Bu oda �s� kal�b�n�n �nlenmesi amac�yla duvarlar� ve tavan� �ok iyi yal�t�lmal�d�r. Taban k�sm�na i�eriye buhar verebilecek �ekilde delikli borular yerle�tirilir.

Past�rizasyon esnas�nda a��a ��kan CO2 ve amonyak gaz�n�n d��ar�ya at�labilmesi i�in past�rize odas�nda havaland�rma sisteminin kurulmas� ve havaland�rma kapasitesinin past�rize odas�na yerle�tirilecek kompost miktar�na g�re hesap edilmesi gerekir , ayr�ca taze hava giri� k�sm�na filtre yerle�tirilmelidir.

Buhar �nitesi t�m odadaki s�cakl��n 70-80 C0 ye ��kabilecek kapasitede d��n�lmeli ve projelendirilmelidir. Zira ayni oda �rt� topra�� sterilizasyon un dada kullan�la bilinir.

Misel a��lama yeri (Ekim odas�):

Past�rizasyon i�lemi bitmi� kompost a tohumluk miselin kar��t�r�ld��, ekildi�i bu oda , past�rizasyon odas� ile misel geli�me odalar�n�n veya �retim odalar�n�n aras�nda yer al�r.

Misel geli�tirme odalar�:

��letme tipine ve yeti�tirme odalar�n�n b�y�kl��ne g�re planlan�r. Genellikle bir yeti�tirme odas�n�n yar�s� b�y�kl��ndedir. 5 yeti�tirme odas� i�in bir misel geli�tirme odas� yeterlidir. Misel geli�tirme odas�nda 24 C0 s�cakl�k ve % 80-90 nem bulunmas� gerekir. Bunun i�in d�� duvar , tavan ve kap�lar yal�t�ml� olmal�d�r. Bu odada �s�tma ve havaland�rma sistemleri yap�lmal�d�r.

Yeti�tirme odalar� :

Son a�amada kompost un tutuldu�u ve hasad�n yap�ld�� odalar yeti�tirme odalar�d�r. Bu odalar�n b�y�kl�k ve say�s� i�letme kapasitesine ve amaca ba�l� olarak de�i�mektedir. �retim odalar�n�n d�� duvarlar� yal�t�lm��, �s�tma, so�utma , nemlendirme ve havaland�rma sistemleri ile donat�lm�� olmal�d�r. Oda s�cakl�� 16-18 C0 de nem %80-90 tutulabilecek �ekilde ayarlanmal�d�r. Is�tma s�ras�nda oda neminin a��r� �ekilde d��mesini �nlemek i�in y�ksek s�cakl�kta �s�tmadan ka��n�lmal�d�r. Is�tma borular�nda k�zg�n buhar yerine s�cak su dola�t�r�larak ve �s�tma y�zeyi biraz daha geni� tutularak bu sa�lana bilinir.

Sobal� �s�tmalarda soba �zerine su konularak , nem takviyesi yap�lmal�d�r. Misel �n geli�me odas� olmayan yani �n geli�meyi ve �retimi ayni odada ger�ekle�tiren i�letmelerde oda s�cakl�� 24-26 C0 ye kadar y�kseltilecek �ekilde projelendirme yap�lmal�d�r.

�retim odalar�nda iyi bir havaland�rma d�zeni kurularak i�eride biriken CO2 ve zararl� gazlar�n d��ar�ya at�lmas� ve d��ardan taze hava al�nmas� sa�lanmal�d�r.

Di�er odalar:
�htiyaca ve iste�e ba�l� olarak ; paketleme.so�uk muhafaza, kurutma, konserveleme, ila� muhafaza, depo, idari birimler gibi �niteler ile i��i soyunma odalar�, tuvalet, kazan ve klima odalar� , vs. odalar bir i�letmede yer alacakt�r

Basit bir mantar i�letme binas� plan�

MANTAR �RET�M AKI�I VE ��LETME T�PLER�

Di�er bitkilerin yeti�tirilmesinde oldu�u gibi mantar yeti�tirilebilmesi i�inde Tohuma(misel) , yeti�tirme ortam�na ve yeti�tirilecek olan mantar�n isteklerine uygun �evre �artlar�na ihtiya� vard�r. Bunu biraz daha a�acak olursak mantar yeti�tiricili�i i�in gerekli olan unsurlar� ��yle s�ralayabiliriz

1. 1. yeti�tirilecek olan mantar�n miseli (tohumu)

2. 2. yeti�tirilecek olan mantar�n beslenmesine uygun olarak haz�rlanm�� kompost (her t�r i�in uygun besin maddeleri ile zenginle�tirilmi� besin ortam�)

3. 3. uygun ekoloji (uygun s�cakl�k, nem, CO2/O2 oran�

Bir Mantar i�letmesinde ak�� emas� ��yledir.

a�amalar�n tamam�n� veya bir k�sm�n� kapsamas�na g�re mantar i�letmeleri �� tipte olu�ur

1. T�m a�amalar� b�nyesinde bulunduran i�letmeler
Misel Kompost �retim Pazarlama
�rt� topra�� Pazarlama

Bu tip i�letmeler, B�y�k i�letmeler olup, kendi misellerini ,kompost ve �rt� topraklar�n� , kendileri haz�rlayarak mantar �retimi yaparlar.Daha fazla bilgi birikimi, teknoloji ve yat�r�ma gerek duyulur.

2.Misel i Tohum) d��ardan alan i�letmeler
Misel Kompost �retim Pazarlama
�rt� topra�� Pazarlama

Bu t�r i�letmeler kompost ve �r� topraklar�n� kendi i�letmelerinde haz�rlay�p,d��ardan sadece misel(tohum )alarak �retim yapan i�letmelerdir. Orta b�y�kl�kteki i�letmeler bu tarz �retim yaparlar.

3.Sadece �retim yapan i�letmeler

Misel Kompost �retim Pazarlama
�rt� topra�� Pazarlama

Kompost ve miseli Konular�nda ihtisasla�m�� olan firmalardan sat�n alarak mantar �reten i�letmeler bu guruba girerler. Kompost ve miseli ayr� ayr� firmalardan ald�klar� gibi ayni firmadan ekilmi� kompost olarak alabilirler. __________________