Neptün Hakkýnda Ýlginç Bilgiler

• Plüton’un gezegen statüsünün alýnmasýndan sonra Güneþ Sistemi’ndeki Güneþ’e en uzak gezegendir.
• Roma deniz tanrýsý Neptün’ün adýný almýþtýr.
• Neptün’ün Güneþ etrafýnda bir turunu tamamlamasý 164.8 Dünya yýlýþ sürmektedir.
• Neptün’ün yerçekimi Güneþ Sistemi’ndeki Jüpiter sonra en güçlü çekim gücüne sahiptir.
• Güneþ’ten uzaklýðý 30 AU yani 4,503,000,000 kilometredir.
• Neptün’den uzaða sadece 1 uzay aracý gitmiþtir. (Voyager 2)
• Neptün’ün etrafýnda bilinen 14 uydusu ve çok belirgin olmayan bir halka sistemi vardýr
• Yüzey ýsýsý ortalama -214°C’dir.

Hubble Neptün’de Koyu Bir Girdap Gözledi!

NASA’nýn Hubble Uzay Teleskobu tarafýndan 16 Mayýs 2016 tarihinde elde edilen yeni Neptün görüntülerinde koyu renkteki girdabýn varlýðýný devam ettirdiði görüldü. 1989’da Gezgin-2 (Voyager 2) ve son olarak 1994’te Hubble tarafýndan görüntülenmesine karþýlýk 20 yýlý aþkýn süredir gözlenemeyen koyu bulut böylece 21. Yüzyýlda ilk kez görüntülenmiþ oldu.Neptün’deki koyu renkli girdaplar yüksek basýnç sistemleri nedeniyle oluþur ve genellikle parlak bulutlarla birlikte gözlemlenirler. Metan buz kristallerinin içine süzülen donmuþ gazlar karanlýk girdaplarýn üzerine çýkarak parlak bulutlarý oluþturur.

Neptün’ün koyu renkli girdaplarý boyut, þekil ve kalýcýlýklarý bakýmýndan þaþýrtýcý özellikler sergiler. Bu fýrtýnalar Jüpiter’deki dev fýrtýnalarý anýmsatsa da daha kýsa sürelidir.Hubble ile farklý dalga boyunda alýnmýþ görüntüler. Saðdaki görüntü mavi ve soldaki normal renkli görüntüdür. Mavi dalga boyundaki görüntüde koyu girdap açýkça görülüyor.

Fýrtýnanýn ne zaman baþladýðý, nasýl büyüdüðü ve bittiði anlaþýlýyor. Bu da özellikle atmosfer dinamikleri çalýþmalarýna katký saðlamaktadýr. Görüntülenen koyu girdaba parlak bulut eþlik ediyor. Sol taraftaki görüntüde ‘ok’ ile gösterilmiþ bulut sað kýsýmda ayrýntýlý görülüyor. Sað üstte koyu ve parlak bulutlar birlikte gözlenirken, alttakinde sadece koyu bulut gözlenmiþ. Koyu girdap yaklaþýk 4800 km uzunluðundadýr. Bu tür gözlemler Neptün’ün atmosferinin anlaþýlmasýný saðlamaktadýr.

Gökbilimciler karanlýk girdaba eþlik eden, ancak daha aþaðý katmanlarda olduðu için görülemeyen parlak bulutlar olacaðý düþüncesindeler. Neptün’ün karanlýk girdaplarý genellikle sadece mavi dalga boylarýnda görülür. Hubble bu ilginç yapýlarý yüksek çözünürlükte görme yeteneðine sahiptir. Neptün’ün parlak bulutlarý ise Temmuz 2015’den itibaren Hawaii’deki WM Keck Gözlemevi’ndeki birkaç gökbilimci tarafýndan izleniyordu.

Kaynak: Hubble / Görseller Telif Hakký: NASA, ESA, and M.H. Wong and J. Tollefson (UC Berkeley), Z. Levay (STScI)

Neptün'deki Kasýrga Ýþlevini Kaybediyor!

Sistemde, Dünya'ya en uzak gaz devi olan Neptün’ün üzerindeki uzun ve karanlýk fýrtýna varlýðýný kaybediyor gibi. Hubble teleskobundan alýnan görüntülerde fýrtýnanýn giderek soluklaþtýðý gözleniyor.

Neptün’deki muazzam karanlýk ve þiddetli fýrtýnalar ilk kez NASA’nýn Voyager 2 aracý aracýlýðýyla fark edildi. O zamandan bu yana Hubble mavi devin üzerindeki bu karanlýk alanlarý gözlüyor. Hubble 1990’larýn ortalarýnda beliren ancak sonradan kaybolan iki karanlýk fýrtýna daha belirlemiþti. Son fýrtýna ise 2015’de ortaya çýktý. Burada fýrtýnanýn þiddetinin azaldýðý ve küçüldüðü görülüyor.

Jüpiter’in Büyük Kýrmýzý Lekesi gibi bu fýrtýna da anti-siklonik yönde dönüyor ve atmosferin derinliklerindeki maddeyi tarýyor. Hareketin incelenmesi ise gökbilimcilere Neptün’de oluþan rüzgârlar hakkýnda detaylý bilgi vermekte.

200 yýldýr devam eden Jüpiter’in Büyük Kýrmýzý Lekesi'nden farklý olarak Neptün’deki karanlýk girdaplar birkaç yýl içinde kaybolmaktadýr. Karanlýk girdap, gezegen gözlemcilerinin tahmin ettiðinden farklý davranýyor.

Ýlk olarak güney enlemlerde beliren karanlýk nokta görünüþe göre patlamadan sönmeye baþlamýþ izlenimini veriyor. Bu ise kaymanýn ekvatora doðru deðil güney kutbuna doðru yönelmesi ile ilgili olabilir.

Jüpiter’deki lekeden farklý olarak Neptün’deki leke, çok sayýda ama sürekli deðiþen rüzgâr akýmlarýnýn (Jüpiter’deki renkli þeritlerin nedeni budur) sýký ve dar alanda etkili olmamalarýna baðlý olabilir.

Neptün’de sadece 3 geniþ rüzgâr akýmý varmýþ gibi görünüyor; ekvatordan batýya, kuzey ve güney kutuplarýndan doðuya doðru. Buna göre vorteks bu akýmlar arasýnda serbest hareket ediyor olabilir.

Kaynak: Hubble / Görsel Telif Hakký: Hubble (15 Þubat 2018)