Tarým ve ekosistem arasýnda nasýl bir iliþki vardýr?
 

Belirli bir alanda bulunan canlýlar ile bunlarý saran cansýz çevrelerinin karþýlýklý iliþkileri ile meydana gelen ve süreklilik arz eden ekolojik sistemlere ekosistem denir. Eðer söz konusu ekosistem bir tarým alaný içinde geliþiyorsa buna "agroekosistem" adý verilir.

EKOSÝSTEMLERÝN dengeleri bozulduðunda iyileþtirilmesi gerektiði bir gerçek ama bu yeterince uygulanmýyor veya uygulanamýyor. Son olarak Dünya Yaban Hayatý Fonu (World Wildlife Fund, WWF) tarafýndan da açýklandýðý gibi; dünyamýz hýzla ekolojik kýyamete doðru gidiyor.

Ýnsanlýðýn yerleþik tarým ve hayvancýlýða geçiþiyle baþlayan doðal ekosistemlere müdahalesi nüfus artýþý, kentleþme ve sanayileþmenin baþlamasýyla hýzlanan modern, makineli ve ilaçlý, tek ürüne dayalý tarým ve hayvancýlýkla artmýþtýr. Ekosistem dengelerinin önemi göz ardý edilmiþ, ormanlarýn en iyi örneklerini oluþturduðu ekosistemlerin yüksek aðaçlar ve kuþlardan toprakaltý canlýlarýna kadar bir bütün oluþturduðu, biyoçeþitliliðin dinamik dengelerinin, sürekliliði saðladýðý göz ardý edilmiþtir. Topraðýn üstündeki bitki örtüsünün yeraltýndaki canlý kütlesinin üçte biri oranýyla sýnýrlý olduðu düþünülmeden, birim alandaki verim fetiþine kapýlýnarak toprak sömürülmüþtür. Genellikle topraða yanlýzca azot, fosfor, potas, kalsiyum gibi kimyasal girdiler ekleyip bitkilere yapay hormonlar verilerek ekonomik ürün hasadý artýrýlmaya çalýþýlmýþtýr. Topraðýn doðal organik madde, su ve hava dengeleri, iz element düzeyleri gibi kapasiteleri göz önüne alýnmamýþtýr.

Verimsizleþme sonucu ortaya çýkan "eksiklik belirtileri" sulama, yaprak gübreleri, terleme önleyici kimyasallar ile giderilerek kârlýlýðýn sürdürülmesi hedeflenmiþtir. Her bir bitki türünün topraktan her yýl ayný besin elementlerini ayný oranlarda çekerek topraðý yorduðu, fakirleþtirdiði göz önüne alýnarak kimyasal gübrelere aðýrlýk verilirken yeraltý canlýlarýnýn gereksinimleri düþünülmemiþtir. Doðal orman ve çayýr ekosistemlerinin çeþitli türlerin rekabet dengeleri sayesinde, deðiþen iklim ve çevre koþullarýna uyum saðladýklarý gerçeðinin öðrenilmesi için insan eliyle geniþ çöller yaratýlmasý gerekmiþtir. Bu dönemde yurdumuzda da 16 milyon hektara ulaþan ve iklim deðiþikliði yanýnda erozyon ve doða tahribinin sürmesiyle geniþlemekte olan çölleþmiþ alana karþýn, henüz "Çölleþmeyle Savaþým Eylem Planý"mýz hazýrlanamamýþtýr.

Ekosistem dengesi bozulduðunda bitki örtüsü ve toprakaltý canlýlýðý azalan topraðýn erozyon hýzý koþullara göre 11 kata kadar artabilmekte, en verimli toprak tabakasý kaybedilmekte, topraðýn yapýsý bozularak su tutma kapasitesi ve geçirgenliði azalmakta, asiditesi deðiþmektedir. Gübreleme gibi önlemlere giderek daha az tepki veren bir verimsizleþme kýsýrdöngüsü ortaya çýkmaktadýr. Araþtýrmalar, bu kýsýrdöngü sonucunda eðimli tarým arazilerinde hektardaki erozyon 100 tona ulaþabilirken verimliliðin de yarýya kadar azalabildiðini göstermiþtir.

BAKINIZ Ekosistem

Eðer söz konusu ekosistem bir tarým alaný içinde geliþiyorsa buna agroekosistem adý verilir. Bu sayede doða farklýlaþýr.

Canlý ve cansýz varlýklar yaþadýðýmýz doðayý oluþturur. Canlý ve cansýz varlýklar arasýndaki etkileþim çevremizdeki doðal koþullarý oluþturur. Doðadaki denge devam ettiði sürece canlý yaþamý da devam eder. Yeryüzünde çok sayýda canlý türü yaþar. Canlý organizmanýn yaþama ve çoðalmasý cansýz çevreyle olan etkileþimlerine baðlýdýr.

Örneðin çöllerde kaktüs, deve, yýlan, kertenkele, akrep, örümcek, fare gibi az sayýda canlý türü vardýr. Çöllerde yaþayan canlý türleri besin ve su depolama yeteneðine sahiptir.Kaktüsler yaðmur yaðdýðýnda bu suyun büyük bir kýsmýný emerek gövdelerinde depo ederler.