Gazel �zellikleri nelerdir?

Al�nt�:

Ziyaret�i adl� kullan�c�dan al�nt� (Mesaj 1304857)

gazel �iiri �rnekleri �zerinde zihniyeti nas�l incelerim

GAZEL �NCELEME

Sanma benim i�imi ki g�nl�m r�z�s�d�r
Bilgi! an� ki bu fele�in iktiz�s�d�r
Yanl�� hay�l ile vatan�n terk eden ki�i
Ne d�rl� kim cef� g�r�r ise cezas�d�r
Eyy�p mihneti ile Ya’kup gussas�
Sorar�san yak�n kamu gurbet belas�d�r
Gurbet oduna sabr nic’olsun ki ki�inin
Cisminde can ki var vatan�n hev�s�d�r
��n Ahmed� idemedi kend’i�ine nazar
Dahi eyit ki ana nazar kim edesidir
G�n�m�z T�rk�esiyle
1. Benim bu i�leri kendi r�zamla yapt��m� sanma B�t�n bunlar� kaderin gerekli g�rd��n� unutma
2. Yanl�� hayaller i�in vatan�n� terk eden ki�i Ba��na gelen b�t�n �ileler onun cezas�d�r
3. Eyyub’un �ilesini, Yakub’un kederini sorarsan Bu dertlerin hepsi gurbet belas�d�r
4. Gurbet ate�ine nas�l sabredilebilir ki �nsan�n can�nda vatan�n�n havas� (heves) var
5. ��nk� Ahmed� kendi i�ine bile bakamad� S�yle, ba�ka ona kim yard�m edecek, bakacak
Gazelde vatan ve gurbet temalar� ��lenmi�tir. T�rkler, gurbet ve vatan temalar�n! �slamiyet’ten �nce de i�lemi�lerdir. Atl� g��ebe medeniyetinde yaylak-k��lak ve ak�nc�l�k hayat� geride b�rak�lan insanlara ve vatana �zlemi art�rm��t�r. �slamiyet’ten sonra bu temalar yeni boyutlar kazanm��, as�l vatan olarak ahiret, gurbet yeri olarak d�nya g�r�lm��t�r.
�iirin naz�m �ekli, naz�m birimi ve ahenk unsurlar� �slami k�lt�r�n etkisiyle �ekillenmi�tir. Gazel naz�m �ekliyle, beyit naz�m birimiyle ve aruz vezniyle yaz�lan �iir, aa, ba, ca, da … �eklinde kafiyelenmi�tir. Aruz vezni yeni yeni kullan�lmaya ba�land�� i�in �iirde baz� vezin kusurlar� dikkati �ekmektedir. �air baz� kelimeleri vezne uydurabilmek i�in “ki ede - k’ede, kendi i�ine - kend’i�ine, nice olsun - nic’olsun” �eklinde yazm��t�r.
�iirde, �slami k�lt�re ait r�z�, iktiz�, cef�, mihnet, gussa, bel� gibi kelimelerin kullan�lmaya ba�land�� g�r�l�yor. Gazellerde bu t�r Arap�a ve Fars�a s�zc�klerin kullan�m� giderek artm�� ve zamanla gazel dilinin anla��lmas� daha da zorla�m��t�r.
��z�ml� Soru - 1
“Sen sana ne san�rsan ‘
Ayru�a da onu san”
diyerek daha 13. y�zy�lda h�manizman�n m�jdecisi olan, bu y�nden �t�r� de �l�m�n�n 650. y�ld�n�m�nde UNES-CO’ca b�t�n d�nyada ve yurdumuzda an�lan T�rk �airi kimdir?
A) Mevl�na .
B) Ahmet Yesevi
C) Hac� Bayram Veli
D) Yunus Emre
E) Sultan Veled
(1974)
��z�m
13. y�zy�lda ya�am�� olan, �l�m�n�n 650. y�ld�n�m�nde UNESCO’ca b�t�n d�nyada ve yurdumuzda an�lan T�rk �airi Yunus Emre’dir.
Cevap D
��z�ml� Soru - 2
Onu halk �airi saymak bir bak�ma yanl��t�r. Ama o, halka, halk�n diliyle seslenerek halk�n �airi olabilmi�tir. Zaten ba�ar�s�n�n s�rlar�ndan biri de budur. Hece ile s�yledi�i �iirlerinden ba�ka, aruzla yaz�lm�� iirleri de vard�r. Ya�am� �zerine kesin bilgiler yoktur. Risalet’�n Nushiyye adl� mesnevisinin yaz�l�� tarihinden yola ��k�larak 13. y�zy�lda ya�ad�� konusunda birle�ilmi�tir.

Bu par�ada s�z� edilen �air a�a��dakilerden hangisidir?
A) Pir Sultan Abdal
B) Hac� Bayram Veli
C) Yunus Emre
D) Mevl�na Celaleddin R�mi
E) Ahmet Ha�im
(1996-�YS)
��z�m
Halka, halk�n diliyle sesienenen, hece ve aruzla �iirler yazan, Risalet’�n Nushiyye adl� eserin yazar� olan �air Yunus Emre’dir.