Arþimed Vidasý (Arþimed Burgusu)
 

Arkhimedes burgusu (vidasý)

alçak bir yerden yükseðe su çýkarmaya yarayan makine.

ÝÖ 3. yüzyýlda Eski Yunanlý bilim adamý Arkhimedes tarafýndan, büyük gemilerin ambarlarýndaki suyu boþaltmak amacýyla bulunduðuna inanýlan bu aygýtlarýn bir türünde, ekseni yatayla 45 derecelik açý yapan bir silindirin çevresine sarmal biçimde sarýlmýþ ve alt ucu suya batýrýlmýþ bir boru vardýr. Aygýtýn ekseni çevresinde döndürülmesiyle su boru içinde yükselir. Arkhimedes burgusunun sabit bir silindir içinde dönen bir sarmaldan ya da þaft çevresinde dönen bir sarmal borudan oluþan türleri de vardýr.

Açýk ve eðimli oluklar içinde dönen sarmallardan oluþan modern burgulu pompalar, laðým suyunu atýk su iþleme tesislerine pompalamakta çok etkilidir. Açýk oluklar ve burgunun biçimi, büyük parçalarýn týkanmaya yol açmadan geçmesini saðlar.

Arþimed Burgusu

Arkhimedes'in icat ettiði bir çeþit su pompasý.

Ýçinde, çapý kendisininkine yakýn bir burgu bulunan boþ bir silindirdir. Kolu çevrildikçe, burgu, alttaki suyu yukarý çýkarýr. Nil Nehri'nden tarlalara su aktarmakta hâlâ kullanýlmaktadýr.

Bazý yazarlara göre Arþimed Mýsýr’ý ziyaret etmiþ ve orada Arþimed’in vidasý olarak bilinen bir alet yapmýþtýr. Arþimed’in bulduðu alet bugün de dünyanýn bir çok yerinde kullanýlan bir çeþit pompadýr.

Yunanlý bilgin Arþimed burgusu olarak da bilinen ve yüzlerce yýl kullanýlan su yükseltme düzeneði. O dönemlerde yaþamsal önemi olan suya ulaþýlmasýný saðlýyordu.

Ýskenderiyede bulunduðu sýralarda keþfettiði Mýsýrdaki Arþimet Vidasý'ndan halen bugün bile su çýkartýlýyor. Bu vida, eðimli olarak dönen halka boru þeklindedir.Bu düzenek yüzyýllarca, madencilik, gemicilik ve tarým gibi pek çok alanda kullanýldýðý gibi, günümüzde de halen kullanýlmaktadýr.