[KK] Devre elemanlar�n�n g�revleri nelerdir?

Devre Elemanlar�:

Diren�ler
Konnekt�rler
Bobinler
Foto Diren�
Mosfet
Diyak
Transist�r

Diren�ler:

Elektirk ak�m�na kar�� zorluk g�sterilmesi elektriksel diren� olarak adland�r�l�r. Bu zorlu�u belli bir elektriksel b�y�kl�kte g�steren �zel �retilmi� devre elemanlar�na da diren� denir. Elektronik devrelerde en s�k kullan�lan devre eleman�d�r ve R harfiyle g�sterilir.
Temel olarak iki yayg�n amac� vard�r:

Devrenin herhangi bir noktas�nda arzu edilen ak�m�n ge�mesini sa�lamak,
Devrenin herhangi bir noktas�nda arzu edilen gerilimin elde edilmesi i�in kullan�l�r.

Kondansat�rler:

Kondansat�rler elektirk enerjisini depolamak amac�yla kullan�lan devre elemanlar�d�r. Kar��l�kl� duran ve aralar�nda fiziksel bir temas olmayan iki ayr� plaka ve plakalara ba�l� iki ayr� iletken telden olu�ur.

Kondansat�r mant�� iki iletken aras�na bir yal�tkand�r. Kondansat�rler i�erisinde elektrik depolamaya yarayan devre elemanlar�d�r. Kondansat�re DC ak�m uyguland��nda kondansat�r dolana kadar devreden bir ak�m akt�� i�in iletimde kondansat�r dolduktan sonrada yal�t�mdad�r. Devreden s�z�nt� ak�m� haricinde herhangi bir ak�m ge�mez. AC ak�m uyguland��nda ise ak�m�n y�n� devaml� de�i�ti�i i�in kondansat�r devaml� iletimdedir. Kondansat�r�n birimi "Farat" 't�r ve "F" ile g�sterilir.

Bobin:

Bir iletkenin ne kadar �ok e�ik ve b�z�k bir �ekilde ise o kadar direnci artar. Bobin de bir silindir �zerine sar�lm�� ve d�� izole edilmi� bir iletken telden olu�ur. Bobine alternatif elektrik ak�m� uyguland��nda bobinin etraf�nda bir manyetik alan meydana gelir. Ayn� �ekilde bobinin �evresinde bir m�knat�s ileri geri hareket ettirildi�inde bobind elektrik ak�m� meydana gelir. Bunun sebebi m�knat�staki manyetik alan�n bobin telindeki elektronlar� a��a ��karmas�d�r. Bobin DC ak�ma ilk anda diren� g�sterir. Bu nedenle bobine DC ak�m uyguland��nda bobin ilk anda yal�tkan daha sonra iletkendir. Bobine AC ak�m uyguland��nda ise ak�m�n y�n� devaml� de�i�ti�i i�in bir diren� g�terir. Bobinin birimi "Henri" 'dir. Alt katlar� ise Mili Henri (mH) ve Mikro Henridir (�H). Elektronik devrelerde kullan�lan k��k bobinlerin bo�ta duranlar� oldu�u gibi n�ve �zerine sar�lm�� olanlar�da mevcuttur. Ayr�ca bu n�ve �st�ne sar�l� olanlar�n n�vesini bobine yakla�t�r�p uzakla�t�rarak �al��an ayarl� bobinlerde mevcuttur. Bobin trafolarda elektrik motorlar�nda kullan�l�r. Elektronik olarakta frekans �reten devrelerde kullan�l�r.

Foto diren� (LDR):

Foto diren� �zerine d��en ��k �iddetiyle ters orant�l� olarak, ��k �iddeti artt��nda direnci d��en, ��k �iddeti azald��nda ise direnci artan bir devre eleman�d�r. Foto diren� AC ve DC ak�mda ayn� �zellikleri g�sterir.

Mosfet:

Mosfetlerde fetler gibi N kanal ve P kanal olarak ikiye ayr�l�rlar. Mosfetler A�a��daki �ekilde g�r�ld�� gibi b�y�k bir g�vde olan P maddesi (SS) oluk ve kaynak kutuplar�na ba�l� iki adet N maddesi. Ve yine kanal b�lgesini olu�turan bir N maddesi daha. Birde kanal ile aras�nda silisyumdioksit (SiO2) maddesi bulunan kap� konnekt�r� bulunmaktad�r. Bu madde n kanal ile kap� aras�nda iletimin olmamas�n� sa�lar. P maddesinden olu�an g�vde baz� mofetlerde i�ten S kutbuna ba�lanm��, baz� mosfetlerde de ayr� bir uc olarak d��ar� ��kar�lm��t�r. Mosfetler ak�m kontrol� fetlerden biraz farkl�d�r. Mosfetler baz� �zelliklerine g�re ikiye ayr�l�rlar, bunlar ;"Deplesyon (Depletion)" ve "Enhensment" tipi mosfetlerdir.

Diyak:

Diyak �ift y�nde de ayn� g�revi g�ren bir zener diyot gibi �al��r. Diyak�n �zerine uygulanan gerilim diyak geriliminin alt�nda iken diyak yal�t�mdad�r. �zerinden sadece s�z�nt� ak�m� ge�er. �zerine ukgulanan gerilim diyak geriliminin �st�ne ��kt��nda ise siyak iletime ge�er. Fakat iletime ge�er ge�mez diyak�n u�lar�ndaki gerilimde bir d�� g�r�l�r. Bu d�� de�eri diyak geriliminin yakla��k %20 'si kadard�r. Diyak�n �zerine uygulanan gerilim diyak geriliminin alt�na da d��se diyak yine de iletimde kal�r. Fakat diyaka uygulanan gerilim d�� an�ndan sonraki gerilim seviyesinin alt�na d��r�ld��nde diyak yal�t�ma ge�er. Diyak iki y�ndeki uygulanan polarmalarda da ayn� tepkiyi verecektir. Diyak�n bu �zelliklerinin olma sebebi alternatif ak�mda kullan�labilmesidir.

Transist�rler:

Tansist�rler PNP ve NPN transist�rler olarak iki t�re ayr�l�rlar. NPN transist�rler N, P ve N yar� iletken maddelerin birle�mesinden, PNP transist�rler ise P, N ve P yar� iletken maddelerinin birle�mesinden meydana gelmi�lerdir. Ortada kalan yar� iletken madde di�erlerine g�re �ok incedir. Transist�rde her yal� iletken maddeden d��ar� bir u� ��kart�lm��t�r. Bu u�lara "Kollekt�r, Beyz ve Emiter" isimlerini veriyoruz. Transist�r beyz ve emiter u�lar�na verilen k��k �aptaki ak�mlarla kollekt�r ile emiter u�lar� aras�ndan ge�en ak�mlar� kontrol ederler. Beyz ile emiter aras�na verilen ak�m�n yakla��k %1 'i beyz �zerinden geri kalan� ise kollekt�r �zerinden devresini tamamlar. Transist�rler genel olarak y�kseltme i�lemi yaparlar. Transist�rlerin katalog de�erlerinde bu y�kseltme kat say�lar� bulunmaktad�r

Diren�ler:

Kondansat�rler:

Bobin:

Foto diren� (LDR):

Mosfet:

Diyak:

Transist�rler: