TRT - Türkiye Radyo Televizyon Kurumu

(TRT), devlet adýna ülkenin çeþitli kesimlerinde radyo ve televizyon yayýnlarý yapmak amacýyla özel yasayla kurulmuþ, tüzel kiþiliði olan kamu kurumu.

Merkezi Ankara’dadýr. Yurtdýþýnda 17 merkezde muhabirleri, Kýbrýs’ta da sürekli bir haber bürosu vardýr.
Türkiye’de devletçe denetlenen ilk düzenli radyo yayýnlarý, yabancý ortaklý Telsiz Telefon TAÞ’ye verilen iþletme yetkisiyle 1927’de önce Ankara’da, ardýndan da Ýstanbul’da 5’er kW gücünde iki küçük vericiyle baþladý. Verici gücünün artýrýlmamasý ve yayýn kalitesinin düþüklüðü nedeniyle hükümet iþletme yetkisini 1933’te bir devlet kuruluþu olan PTT’ye devretti. Ama sözleþme gereðince yayýnlar 1936’ya deðin Telsiz Telefon TAÞ tarafýndan sürdürüldü. 1933’te ülke içine uzun dalgadan yayýn yapacak 120 kW gücünde bir vericiyle kýsa dalgadan yurtdýþma yayýn yapacak 20 kW gücünde iki vericinin yapýmýna baþlandý; bu vericiler 1938’de yayma geçti.

PTT’nin radyo yayýnlarýný üstlendiði 1938- 40 arasýnda vericilerin yayýn gücü artmakla birlikte kalite yükseliþi saðlanamadý. Radyo yayýnlarýnýn yönetimi 1940’ta Matbuat Umum Müdürlüðü’ne (bugün Basýn Yayýn ve Enformasyon Genel Müdürlüðü) býrakýldý. 1949’da orta dalga üzerinden yayýn yapacak 150 kW gücündeki Ýstanbul vericisinin eklenmesiyle yayýnlarýn toplam gücü 300 kW’ye ulaþtý ve ülke alanýnýn yüzde 25’inde dinlenebilir duruma geldi. 1950’de 100 kW gücünde ikinci bir kýsa dalga vericisi yayma geçti.

27 Mayýs 1960’taki askeri müdahaleden sonra Ankara, Ýstanbul, Ýzmir, Antalya, Adana, Gaziantep, Kars ve Van’da il radyolarý yayma baþladý. Ayrýca 1 kW gücündeki Erzurum, Diyarbakýr ve Ýskenderun radyolarý kuruldu. Radyo ve televizyon yayýnlarýnýn yönetiminin özerk ve tarafsýz bir kamu iktisadi kuruluþu olarak düzenlenmesini öngören 1961 Anayasasý uyarýnca Mayýs 1964’te yürürlüðe giren bir yasayla Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu (TRT) kuruldu.

I. Beþ Yýllýk Kalkýnma Planý döneminde (1963-67)

radyo yayýnlarýnýn toplam verici gücü 527 kW’ye ulaþtý; böylece yayýnlar ülke alanýnýn yaklaþýk yüzde 40’ýna ulaþabilir duruma geldi. 1967’de 100’er kW gücündeki Erzurum ve Ýzmir, 300’er kW gücündeki Mersin ve Diyarbakýr vericilerinin yaný sýra 250 kW gücündeki yurtdýþý kýsa dalga vericisinin yayýna geçmesiyle toplam verici gücü 727 kW’ye yükseldi. TRT 31 Ocak 1968’de, AFC’nin baðýþladýðý teknik donanýmla Ankara’da 5 kW gücündeki bir vericiyle ilk televizyon yayýnýný gerçekleþtirdi. 1972’ye deðin deneme niteliðinde sürdürülen bu yayýnlar Aðustos 1971’den sonra 1958’den beri yayýn yapan ÝTÜ vericisinden ve PTT’nin radyolink baðlantýsýndan yararlanýlarak Ýstanbul’da da izlenebildi.

II. Beþ Yýllýk Kalkýnma Planý döneminde (1968-72)

Antalya’da 600 kW gücünde bir bölge radyosu yayma baþladý; bunu Ýstanbul’da ülkenin hemen her yerinde dinlenebilecek 1.200 kW gücündeki bir vericinin yayma geçmesi izledi. 1971’deki anayasa deðiþiklikleri sýrasýnda TRT’nin özerkliði kaldýrýldý, kurum “tarafsýz” bir kamu iktisadi kuruluþu olarak yeniden düzenlendi. Bu doðrultuda Þubat 1972’de TRT yasasýnda yapýlan deðiþiklikle kurum siyasal iktidara daha baðýmlý duruma geldi.

III. Beþ Yýllýk Kalkýnma Planý döneminde (1973-77)

radyo yayýnlarýnýn toplam verici gücü 4.635 kW’ye yükseldi. Böylece yayýnlar nüfusun yüzde 87,5’ine, ülke alanýnýn da yüzde 79’una ulaþabilir duruma geldi. 1974’te TRT’nin merkez, bölge ve il radyolarýnýn birleþtirilmesiyle TRT 1, TRT 2 ve TRT 3 radyolarý oluþturuldu. 1977 sonunda toplam televizyon verici gücü 1.417 kW’ye, verici sayýsý ise, 26’sý ana verici olmak üzere 58’e ulaþtý; böylece televizyon yayýnlan ülke alanýnýn yüzde 60’ýnda izlenebilir duruma geldi.

IV. Beþ Yýllýk Kalkýnma Planý döneminde (1979-83)

FM (frekans modülasyonu) radyolarýnýn geliþtirilmesine aðýrlýk verildi. Bu dönemin sonunda TRT 1 ve TRT 2’nin toplam verici istasyon sayýsý 14’e, verici gücü 4.578 kW’ye ulaþtý; TRT 3 adýyla yayýn yapan FM vericilerinin sayýsý ise 27’ye, toplam güçleri de 960 kW’ye yükseldi. Gene bu dönemin sonunda TRT’nin yurtdýþýna yayýn yapan radyo verici gücü 1.750 kW’ye, verici sayýsý 5’e çýktý. Planda öngörülmemesine karþýn 1982’de hükümet kararýyla aþamalý olarak renkli televizyon yayýný baþlatýldý. 1983 sonuna deðin televizyon verici gücü altý kat artarak 1.935 kW’ye, verici sayýsý ise 34’ü ana verici olmak üzere 199’a yükseldi. Böylece televizyon yayýnlarý ülke alanýnýn yüzde 80’inde, nüfusun yüzde 9Ti tarafýndan izlenebilir duruma geldi. 1 Temmuz 1984’te tümüyle renkli televizyon yayýnma geçildi.

1982 Anayasasý’nýn hükümleri doðrultusunda çýkarýlan yeni Türkiye Radyo ve Televizyon Kanunu 1984 baþýnda yürürlüðe girdi. Yalnýz TRT’yi deðil, onun dýþýnda kalan radyo ve televizyon yayýnlarý ile öteki tüm elektronik yayýnlan da düzenlemeyi öngören yasayla TRT dýþýnda bir üst kurul olan Radyo ve Televizyon Yüksek Kurulu oluþturuldu. Toplam 12 üyeden oluþan bu kurulun üyelerinin sekizinin cumhurbaþkaný, dördünün de bakanlar kurulu tarafýndan atanmasý öngörülüyordu. Bu düzenlemenin görünüþte radyo ve televizyon yayýnlarýný siyasal iktidarlarýn denetiminden korumayý amaçlamasýna karþýn yeni dönemde hükümetlerin yayýnlardaki belirleyici aðýrlýðý yaygýn bir eleþtiri konusu oldu.

V. Beþ Yýllýk Kalkýnma Planý (1985-89)

doðrultusunda Ekim 1986’da televizyon yayýnlarýna ikinci bir kanal (TV 2) eklendi. 1987’de “Intelsat” uydusundan kiralanan bir aktarýcýdan TV 1 ve TV 2 programlarýnýn uydu yoluyla bütün Türkiye’yi kapsamasý saðlandý. Eylül 1988’de FM vericilerinden dördüncü kanal radyo yayýný baþlatýldý ve TRT radyolarý Radyo 1, Radyo 2, Radyo 3 ve Radyo 4 adlarýyla yeniden düzenlendi. Planda öngörülmemesine karþýn Ekim 1989’da üçüncü televizyon kanalý (TV 3) ve Güneydoðu Anadolu Projesi (GAP) alanýna giren 14 ile yönelik yayýn yapan GAP TV yayma geçti. Þubat 1990’da Avrupa’daki Türk iþçilerine yönelik yayýn yapmak üzere TRT-INT (TV 5) adýyla bir televizyon kanalý daha oluþturuldu. Temmuz 1990’da da örgün ve yaygýn eðitim aðýrlýklý programlara ayrýlan TV 4 kanalý yayma baþladý. Ama TV 1 ve TV 2 dýþýndaki kanallarýn izlenebildiði alanlar henüz oldukça sýnýrlýydý. TRT Temmuz 1990’da turizme hizmet amacýyla Antalya’da kurulan stüdyolardan Antalya, Ýzmir, Denizli, Kuþadasý, Nevþehir, Ýstanbul, Bodrum ve Marmaris vericilerinden Ýngilizce, Fransýzca ve Almanca yayýn yapan Turizm Radyosu’nu kurdu. 1993’te TRT FM adýyla yeni bir radyo yayma geçti.

Ocak 1989’da çýkarýlan bir yasayla TRT vericilerinin PTT’ye devredilmesi öngörüldüyse de Anayasa Mahkemesi’nin ilgili hükümleri iptal etmesi üzerine vericiler TRT’ye geri verildi. Uydu yayýnlarýnýn 1986’dan sonra Türkiye’den de yaygýn biçimde izlenmeye baþlamasý ve 1990’larm baþlarýnda uydu aracýlýðýyla Türkiye’ye yönelik yayýn yapan özel televizyonlarýn ortaya çýkmasý TRT’nin televizyon yayýnlarý üzerindeki tekelinin fiilen kýrýlmasýna yol açtý. PTT’nin uydu aracýlýðýyla alman yayýnlarý abonelere kabloyla aktarmaya baþlamasý bu kurumla TRT arasýnda yasal yetki çekiþmesine yol açtý. Anayasanýn 133. maddesinin Temmuz 1993’te deðiþtirilmesiyle TRT’nin radyo ve televizyon yayýnlarý üzerindeki tekeline yasal olarak da son verildi.

TRT (Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu)

Yurt içine ve dýþýna yönelik her türlü radyo ve televizyon yayýmý yapmak, bunun için gerekli araç-gereçleri saðlamak, kurmak ve iþletmek yetkisi olan kamu tüzel kiþiliðine sahip kuruluþ. 1964'te 359 sayýlý yasayla kuruldu. Kuruluþ yasasýnda kurumun, her türlü yayýn faaliyetlerinde Anayasa'nýn özüne, Cumhuriyet'in özelliklerine, Atatürk devrim ve ilkelerine, çaðdaþ yayýn anlayýþýna uygun çalýþacaðý; yansýz haber sunacaðý; Anayasa çerçevesinde karþýt görüþlere de yer vereceði; seçimlerde partiler adýna yapýlacak propaganda konuþmalarýný, bütçe görüþmelerini vb. yansýz olarak aktaracaðý hükme baðlandý.

1937'de çýkarýlan Telsiz Yasasý'nda yapýlan deðiþiklikle de yayýn araçlarý kurmak, iþletmek tekelini elde etti. Yine ayný yasayla TRT yönetim birimleri olan, Yönetim Kurulu, TRT Seçim Kurulu ve Genel Danýþma Kurulu'nun görev ve yetkileri ile oluþma biçimleri belirlendi. Buna göre Seçim Kurulu, Cumhurbaþkaný'nýn üniversite rektörleri arasýndan seçeceði dört üye ile Millî Güvenlik Kurulu sekreterinden oluþmaktadýr. Yönetim Kurulu ise dokuz kiþiden ibaret olup buraya üniversiteler, basýn, iþçi ve iþveren temsilcileri, tiyatro ve bale, esnaf vb. temsilcileri katýlmaktadýr.

1982 Anayasasý ile TRT Türk Devleti'nin varlýk ve baðýmsýzlýðýný, ülkenin ve milletin bölünmez bütünlüðünü, toplumun huzurunu, cumhuriyetin temel ilkelerini koruyacak biçimde yayýn yapmakla yükümlü kýlýndý. TRT, uzun, orta, kýsa ve çok kýsa (1974'te FM) dalga olmak üzere birkaç dalgadan yayýn yapar. Bu yayýnlar TRT1, TRT2, TRT3, TRT4 birimlerine ayrýlmýþ; ayrýca dýþa yayýn yapan "Türkiye'nin Sesi" ve "Polis Radyosu", "Ýstanbul Teknik Üniversitesi" radyolarýný da bünyesinde toplamýþtýr. Türkiye'de, 1975'te nüfusun % 74'ü radyo dinliyordu. TRT, televizyon yayýnlarýna 1963'te Almanya ile bir yardým anlaþmasýndan sonra, deneme yayýný olarak baþladý; 1968 yýlýnda haftanýn belirli günlerinde; daha sonra da sürekli yayýna geçti. 1974'te 21 ana ve 12 yardýmcý vericiden yayýn yapýlýyordu. 1982 yýlýnda baþlayan yarý renkli yayýn 1983'te haftada dört saate ulaþtý. Günümüzde TV1, TV2, TV3, TV4, TV GAP,TRT AVRASYA, TRT INT kanallarýndan ve tamamen renkli olarak yayýnýný sürdürmektedir.

TRT - Türkiye Radyo Televizyon Kurumu
Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT), Türkiye Cumhuriyeti'nin kamu yayýncýlýðý yapmakla görevli tek kuruluþudur.

1 Mayýs 1964 günü çýkan TRT yasasýyla kuruldu.1990'larýn baþýnda ilk özel televizyon kanalý ve özel radyo kanalý yayýna baþlayana dek Türkiye'de radyo - televizyon yayýncýlýðý yapan tek kurum olarak hizmet verdi.

Türkiye Cumhuriyeti'nde televizyon ve radyo yayýncýlýðý konusunda ilk örnekleri oluþturdu. Günümüzde, 24 saat 10 ayrý kanaldan televizyon yayýný gerçekleþtirmekte, ek olarak GAP TV alanýnda da Güneydoðu illerine özel yayýn yapmaktadýr. Radyo yayýncýlýðý olarak 12 ayrý kanaldan izleyicilerine ulaþmakta, yine 31 ayrý dilde dýþ ülkelerdeki izleyicilerine yönelmektedir.

Günümüzde, Türkiye Cumhuriyeti'nde yayýn kuruluþlarý arasýnda en büyük haber oluþumuna sahiptir. TRT, günlük ortalama 11 saatlik haber ve haber program yayýný yapmaktadýr. Bunun yaný sýra oluþturduðu dizi film, belgesel, drama ve televizyon yapýmlarý ile dünyanýn sayýlý yayýn kuruluþlarý arasýnda yer almaktadýr. Ýleri ölçüde yetiþmiþ yayýncý ve yapýmcý kapasitesi ile özel yayýn kuruluþlarýný da desteklemiþtir.

Tarihçe

TRT, 359 sayýlý Türkiye Radyo Televizyon Kurumu Yasasý ile 1964 yýlýnda özerk kamu tüzel kiþiliðine sahip bir kurum olarak, devlet adýna radyo ve televizyon yayýnlarýný gerçekleþtirmek amacýyla kuruldu. Ýlk genel müdürü Adnan Öztrak oldu.

Radyo Yayýnlarý

Ýlk programlý radyo yayýnýna 1965 yýlýnda geçildi ve bütün radyolar haber saatlerinde Ankara Radyosu'na baðlandýlar. Ayný yýl bünyesinde "Türk Sanat ve Halk Müziði Danýþma Kurulu" ve "Batý Müziði ve Çok Sesli Türk Müziði Danýþma Kurulu" toplandýlar. Seçim sonuçlarýný vermek için ilk sabaha kadar yayýn yine bu yýl yapýldý. 1966 yýlýnda TRT kapalý devre televizyon eðitimi yayýnlarý baþladý. Spor haberleri ilk kez 1967 yýlýnda haber bülteni ile birlikte verildi. Erzurum ve Ýzmir radyolarý yine bu yýl içerisinde yayýn hayatlarýna baþladýlar. Televizyon yayýnýna yönelik çalýþmalara hýz verildi.

Televizyon Yayýnlarý

1968'de deneme mahiyetinde ilk televizyon yayýnýný Ankara'da yaptý. Televizyon yayýnlarýnda ilerlemeye devam eden TRT, ilk canlý spor yayýný, 1971 yýlýnda Ýzmir'de oynanan Karþýyaka Spor Kulübü ile Ýstanbulspor arasýnda oynanan futbol maçýný naklen vererek gerçekleþtirdi.

1972 yýlýnda televizyonda ilk kez "Bedava Dünya Gezisi" adlý yabancý dizi Türkçe seslendirildi. Reklam yayýnlarýna baþlandý. Münih 1972 Olimpiyat Oyunlarý'ný vererek ilk dýþ naklen yayýný gerçekleþtirdi.

Özerkliðin Kaldýrýlmasý

1971 Muhtýrasý'nýn ardýndan 1972'de anayasa deðiþikliði sýrasýnda TRT'nin özerkliði kaldýrýldý ve kurum, "tarafsýz" bir kamu iktisadi kuruluþu olarak yeniden düzenlendi.

1970'ler

Televizyon yayýnlarý 1974 yýlýnda 7 güne çýkarýldý. 1974 Dünya Kupasý TRT'de naklen yayýnlanan ilk Dünya Kupasý olarak kayda geçti.

Türkiye Radyolarý "TRT 1" radyolarý adý altýnda 24 saat kesintisiz ortak yayýna baþladý. 1975 yýlýnda TRT'nin ilk kez katýldýðý 20'nci Eurovision Þarký Yarýþmasý, Stokholm'den naklen verildi. Ýlk renkli televizyon yayýný 1976'da gerçekleþti.

1980'ler

1980 yýlýnýnýn son günü, yýlbaþý gecesi oryantal Nesrin Topkapý ilk kez televizyona çýktý. 1984 yýlýnda TRT tümüyle renkli yayýna geçti. Yine ayný yýl radyolar da stereo yayýna baþladý.

Yeni Televizyon Kanallarý

1986'da ikinici televizyon kanalý TRT-2 yayýna baþladý. 1989 Yýlýnda TRT-3 TRT-GAP yayýna geçti. 1990 yýlýnda "Telegün" ismi ile teleteks yayýnlarý devreye girdi. Ayný yýl TRT-4 Yayýna geçti. Ve yine ayný yýl Star1'in yayýna baþlamasýyla kanallarýn adý TV1, TV2, TV3 ve TV4 olarak deðiþtirildi. 1992 Yýlnda TRT-Int-Avrasya yayýna baþladý. 1993'te kanallar yeniden TRT adýný aldý. 2001 Yýlýnda TRT bugün kullandýgý logoyu kullanmaya baþladý. TRT-INT ve AVRASYA birbirinden ayrýlarak yayýn alanýnda TRT-INT ve TRT-TÜRK adýyla yayýna baþladýlar. 2 Þubat 2006 tarihinde ise sayýsal yayýncýlýðýn test yayýnýna geçti.

2008 yýlýnýn Kasým ayýnda TRT Çocuk adlý çocuk televizyon kanalý, ayný yýlýn son günlerinde Kürtçe yayýn yapan TRT 6 yayýn hayatýna baþladý. 2009 yýlýnýn Nevruz bayramýnda ise Türk dillerini konuþan halklara hitap eden ve Azerice, Türkmence, Özbekçe, Kazakça, Kýrgýzca dillerinde programlar yayýmlayan TRT Avaz yayýnýna baþladý.18 Ekim 2009'da ise belgesel ve turizm programlarý yayýnlayan TRT Turizm ve Belgesel adlý kanal yayýna baþladý.

Türkiye Radyo Televizyon Kurumu
Devlet adýna ülkenin çeþitli yerlerinde radyo ve televizyon verici istasyonlarý ve tesisleri kurmak, iþletmek, yurt içinde ve yurt dýþýnda eðitici ve eðlendirici yayýnlar yapmak, yabancý ve milletlerarasý radyo ve televizyon kuruluþlarýyla münasebetleri saðlamak gayesiyle kurulmuþ, tüzel kiþiliði olan tarafsýz kamu kuruluþu.


Dünyada radyo yayýncýlýðý 1920’li yýllarda baþladý. Türkiye’de ise ilk radyo yayýný 6 Mayýs 1927 tarihinde yapýldý. Yabancý Ortaklý Türk Telsiz Telefon Anonim Þirketi adýyla kurulan bir özel þirket radyo yayýncýlýðýný üstlendi. Bu þirkete verilen iþletme yetkisiyle Ankara ve Ýstanbul’da telsiz telgraf istasyonlarý olarak 5’er kW gücünde vericiler kuruldu ve yayýna geçildi.Radyo yayýnlarý bu vericilerden yapýldý. Þirket tarafýndan sürdürülen bu radyo yayýncýlýðý 10 yýl devam etti. Verici gücünün arttýrýlmamasý ve yayýn kalitesinin düþük olmasý sebebiyle, hükûmet iþletme yetkisini 1936’da þirketten alýp bir devlet kuruluþu olan PTT’ye verdi. BöyleceDevlet Radyoculuðu dönemine geçilmiþ oldu. Ülke içinde uzun dalgadan yayýn yapacak 120 kW gücünde bir vericiyle, kýsa dalgadan yurt dýþýna yayýn yapacak 20 kW gücünde iki vericinin yapýmýna baþlandý. Bu vericiler 28 Ekim 1938’de yayýna geçti. Bu tarihte Ankara Radyosu resmen açýldý.
PTT 1938-1940 seneleri arasýnda vericilerin gücünü arttýrmakla birlikte yayýn kalitesini yükseltemedi. Radyo yayýnlarýnýn idaresi 1940’ta Matbuat Umum Müdürlüðüne býrakýldý. 1949’da orta dalga üzerinden yayýn yapacak 150 kW gücündeki Ýstanbul vericisinin eklenmesiyle yayýnlarýn toplam gücü 300 kW’ye ulaþtý. Radyo yayýnlarý Türkiye’nin yüzde 25’inde dinlenebilir hale geldi. 1950’de 100 kW gücünde Ýkinci bir kýsa dalga vericisi yayýna geçti. 1960’tan sonra Ankara, Ýstanbul, Ýzmir, Antalya, Gaziantep, Kars ve Van’da il radyolarý yayýna baþladý. Ayrýca 1 kW gücündeki Erzurum, Diyarbakýr ve Ýskenderun radyolarý kuruldu.

1961 Anayasasýnda radyo ve televizyon yayýnlarýnýn idaresinin özerk ve tarafsýz bir kamu iktisadî kuruluþuna verilmesi hükmü yer aldý. Bu Anayasa uyarýnca 1 Mayýs 1964 tarih ve 359 sayýlý kanunla Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT) kuruldu. Ýlk genel müdürlüðüne de yönetim kurulunca oybirliðiyle Adnan Öztrak seçildi. TRT kuruluþuyla birlikte dýþa açýlmaya da baþladý. Avrupa Yayýn Birliði EBU’nun 19-22 Haziran 1964’te Viyana’da yapýlan genel kurul toplantýsýna ilk defa TRT olarak katýlýndý. TRT ayný yýl 9 Ekimde Asya Yayýn Birliði ABU’ya aktif üye oldu.

Birinci Beþ Yýllýk Kalkýnma Planý döneminde (1963-67) radyo yayýnlarýnýn toplam verici gücü 527 kW’ye ulaþtý. Böylece Türkiye’nin yaklaþýk % 40’ýnda radyo yayýnlarý dinlenebilir hale geldi.

1967’de 100’er kW gücündeki Erzurum ve Ýzmir, 300’er kW gücündeki Mersin ve Diyarbakýr vericilerinin yaný sýra 250 kW gücündeki yurtdýþý kýsa dalga vericisinin yayýna geçmesiyle toplam verici gücü 727 kW’ye yükseldi. Ýkinci beþ yýllýk kalkýnma planý döneminde (1968-72) Antalya’da 600 kW gücünde bir bölge radyosu yayýna baþladý. Ýstanbul’da ülkenin hemen her yerinden dinlenebilecek 1200 kW gücündeki bir verici yayýna geçti.

Radyo yayýncýlýðýndan sonra televizyon yayýncýlýðý husûsunda da çalýþmalara baþlayan TRT teknik personel alýmýna baþladý, Yetiþtirilmek üzere Almanya’ya personel gönderdi. AFC’nin baðýþladýðý teknik donanýmla 5 kW gücündeki bir vericiyle 31 Ocak 1968 günü TRT Ankara Televizyonu deneme yayýnlarýna baþladý. Böylece Türkiye’de televizyon yayýncýlýðýnda da ilk adým atýlmýþ oldu. 1969 yýlýnda Ýnsanýn aya ilk ayak basýþýyla ilgili olarak yayýnlanan filim binlerce kiþi tarafýndan merakla seyredildi. Bir müddet deneme niteliðinde yapýlan televizyon yayýnlarý ÝTÜ vericisinden ve PTT’nin radyolink baðlantýsýndan faydalanýlarak Ýstanbul’da da takip edilebildi.

Ýzmir Televizyonu 7 Eylül 1970, Ýstanbul Televizyonu 30 Aðustos 1971 tarihinde yayýna baþladý. 1971’deki anayasa deðiþiklikleri sýrasýnda TRT’nin özerkliði kaldýrýldý. Kurum, tarafsýz bir kamu iktisadî kuruluþu olarak yeniden düzenlendi.

Bu doðrultuda Þubat 1972’de TRT Kanununda yapýlan deðiþiklikle kurum siyasî iktidara daha baðýmlý hale geldi. 1972 yýlýnda TRT Eurovision baðlantýsýna katýldý. 1973 yýlýnda Türkiye-Ýtalya millî maçý ilk defa Eurovision aracýlýðýyla naklen yayýnlandý.

Üçüncü Beþ Yýllýk Kalkýnma Planý döneminde (1973-1977) radyo yayýnlarýnýn toplam verici gücü 4635 kW’ye yükseldi. Böylece, radyo yayýnlarý Türkiye nüfûsunun % 87,5’ine ülke alanýnda % 79’una ulaþabilir hale geldi. 1974 senesinde merkez, bölge ve il radyolarýnýn birleþtirilmesiyle TRT 1, TRT 2 ve TRT3 radyolarý teþkil edildi. Televizyon verici sayýsý da arttýrýldý. 1977 senesi sonunda toplanan televizyon verici gücü 1417 kW’ye, verici sayýsý ise 26’sý ana verici olmak üzere 58’e ulaþtý. Böylece televizyon yayýnlarý ülke alanýnýn % 60’ýnda seyredilebilir duruma geldi.

Dördüncü Beþ Yýllýk Kalkýnma Planý döneminde (1979-83) FM(Frekans Modülasyon) radyolarýnýn geliþtirilmesine aðýrlýk verildi. Bu dönemin sonunda TRT 1 ve TRT 2’nin toplam verici istasyon sayýsý 14’e; verici gücü 4578 kW’ye ulaþtý. TRT 3 adýyla yayýn yapan FM vericilerinin sayýsý ise 27’ye; toplam güçleri de 960 kW’ye yükseldi. TRT’nin yurt dýþýna yayýn yapan radyo verici gücü 1750 kW’ye; verici sayýsý 5’e çýktý. 1982’de kademeli olarak renkli televizyon yayýný baþlatýldý. 1983 senesi sonuna kadar televizyon verici gücü altý kat artarak 1935 kW’ye verici sayýsý ise 34’ü ana verici olmak üzere 199’a yükseldi. Böylece televizyon yayýnlarý ülke alanýnýn % 80’inde, nüfûsun % 91’i tarafýndan takip edilebilir duruma geldi. 1 Temmuz 1984’te tamamen renkli televizyon yayýnýna geçildi.

1982 anayasasýnda yer alan hükümler doðrultusunda çýkarýlan yeni Türkiye Radyo ve Televizyon Kanunu 1984 senesi baþýnda yürürlüðe girdi. Yalnýz TRT’yi deðil, diðer radyo ve televizyon yayýnlarý ile öteki bütün elektronik yayýnlarý da düzenlemeyi hedef alan kanunla TRT dýþýnda bir üst kurul olan Radyo ve Televizyon Yüksek Kurulu teþkil edildi. Toplam 12 üyeden meydana gelen bu kurulun üyelerinin sekizinin Cumhurbaþkaný, dördünün de hükûmet tarafýndan tayin edilmesi öngörülüyordu. Görünüþte radyo ve televizyon yayýnlarýný siyasî iktidarlarýn denetiminden korumayý hedefleyen bu düzenlemeye raðmen, hükûmetlerin yayýnlardaki aðýrlýðý büyük tenkitlere sebep olmaktadýr.

Beþinci Beþ Yýllýk Kalkýnma Planý (1985-89) doðrultusunda Ekim 1986’da televizyon yayýnlarýna ikinci bir kanal olan TV 2 eklendi. 1987’de “Ýntelsat” uydusundan kiralanan TV 1 ve TV 2 programlarýnýn uydu yoluyla bütün Türkiye’yi içine almasý saðlandý. Eylül 1988’de FMvericilerinden dördüncü kanal radyo yayýný baþlatýldý ve TRT radyolarý Radyo 1, Radyo 2, Radyo 3, Radyo 4 adlarýyla yeniden düzenlendi. Ekim 1989’da üçüncü televizyon kanalý TV 3 ve Güneydoðu Anadolu Projesi (GAP) sahasýna giren 14 ile yönelik yayýn yapan GAP TV yayýna geçti. Þubat 1990’da Avrupa’daki Türk iþçilerine yönelik yayýn yapmak üzere TRT-INT (AVRASYA) adýyla bir televizyon kanalý daha kuruldu. Temmuz 1990’da örgün ve yaygýn eðitim aðýrlýklý programlara ayrýlan TV 4 kanalý yayýna baþladý. TRT Temmuz 1990’da turizme hizmet gayesiyle Antalya’da kurulan stüdyolardan, Antalya, Ýzmir, Denizli, Kuþadasý, Nevþehir, Ýstanbul, Bodrum ve Marmaris vericilerinden Ýngilizce, Fransýzca ve Almanca yayýn yapan Turizm Radyosunu (Radyo 5) kurdu. Yayýn alanýna giren bölgenin sosyo-ekonomik ve kültürel özelliklerini dikkate alarak yayýnlarýný sürdüren bölge radyolarý gerekli durumlarda günün belli saatlerinde Radyo 1 ile ortak yayýn yapmaktadýrlar. Diyarbakýr, GAP, Erzurum ve Trabzon Çukurova, Antalya bölge radyolarý bunlardandýr.

GAP radyosu yayýnýný 300 kW Orta Dalga Diyarbakýr, 600 kW Gaziantep, 600 kW Malatya ve uzun dalga 600 kW Van vericilerinden sürdürmektedir. Güneydoðu Anadolu bölgesinde yer alan 22 il ve yaklaþýk 12 milyon nüfus GAP Radyosu yayýn sahasý içindedir.

TRT’nin yurt dýþýna hitap eden 16 dilde yayýn yapan Türkiye’nin Sesi Radyosu Türkçe yayýnlarýný üç posta halinde sürdürmektedir. Avrupa-Kuzeydoðu Amerika-Güneydoðu Asya’ya yayýn yapan TSR I, Avrupa, Ortadoðu, Kuzey Afrika, Güneybatý ve Kuzeybatý Asya’ya yayýn yapan TSR II, Balkanlara yönelik yayýn yapan TSR III postalarý yurt dýþýna yöneliktir.

Uydu yayýnlarýnýn Türkiye’den de yaygýn biçimde takibine baþlanmasý, televizyon yayýnlarý üzerindeki TRT tekelinin kýrýlmasýna yol açtý. PTT’nin uydu aracýlýðýyla alýnan yayýnlarý abonelere kabloyla aktarma gayesiyle baþlattýðý deneme çalýþmalarý PTT ile TRT arasýnda kanûnî yetki çekiþmesine sebep oldu. Henüz yeni bir kanûnî düzenleme olmamasýna raðmen yayýna baþlayan TGRT, SHOW TV, InterSTAR,ÊTELE ON, KANAL 6, HBB, Flash TV, ATV, Samanyolu TV, Kanal-D gibi Özel TV’ler yayýnlarýný sürdürmektedir. Özel televizyonlarýn yayýn yapmalarý yeni bir Anayasa deðiþikliðini ve bu doðrultuda kanûnî düzenlemeyi gerekli kýlmýþtýr. 1993’te yapýlan bir anayasa deðiþikliðiyle radyo TV yayýnlarýndaki devlet tekeli kaldýrýlmýþ, ancak kanun henüz çýkarýlmamýþtýr (Mart-1994).

Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu yönetim kurulu, genel müdür, koordinasyon kurulu ve danýþma kurullarý organlarýndan meydana gelir. Yönetim Kurulu kurumun en yüksek karar ve Ýdare organýdýr. Genel Müdür, kurumun yürütme organýnýn baþýdýr. Genel Müdür, Radyo ve Televizyon Yüksek Kurulunun teklif ettiði üç aday arasýndan Bakanlar Kurulu kararýyla tayin edilir. Cumhurbaþkanýnca tasdik edilir. Kurumun dört genel müdür yardýmcýsý vardýr.

Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumunun hizmet birimleri þunlardýr: Haber Dairesi Baþkanlýðý, Dýþ Yayýnlar Dairesi Baþkanlýðý, Yayýn Planlama, Koordinasyon ve Deðerlendirme Dairesi Baþkanlýðý, Müzik Dairesi Baþkanlýðý, Reklam Dairesi Baþkanlýðý, Televizyon Dairesi Baþkanlýðý, Eðitim DairesiBaþkanlýðý, Sosyal Ýþler ve Ýç Hizmetler Dairesi Baþkanlýðý.

Kurumun, taþra teþkilatý ise; Ýstanbul, Ýzmir, Trabzon, Erzurum, Diyarbakýr, Çukurova, Antalya bölge müdürlükleri, Ankara radyosu müdürlüðü ve Ankara bölge vericiler müdürlüðünden ibarettir. TRT’nin Washington, Londra, Bonn, Roma, Paris, Viyana gibi önemli merkezlerde muhabirleri ve Kýbrýs’ta devamlý haber bürosu vardýr.

Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT)
devlet adýna radyo ve televizyon yayýnlarýný gerçekleþtirmek amacýyla, 01 Mayýs 1964’de, özel yasayla özerk tüzel bir kiþiliðine sahip olarak kuruldu. 1972’deki anayasa deðiþiklikleri ile kurum “tarafsýz” bir kamu iktisadi kuruluþ olarak tanýmlandý.
1982 Anayasasý hükümleri doðrultusunda 1984 yýlýnda Türkiye Radyo ve Televizyon Kanunu yeniden düzenlendi. Uydu yayýnlarýnýn 1986’dan sonra, Türkiye’ye yönelik yayýn yapan özel televizyonlarýn ortaya çýkmasý, TRT’nin 1990 yýlýna kadar süren televizyon yayýnlarý üzerindeki tekelini ortadan kaldýrýldý.
Anayasanýn 133. maddesinin 1993’te deðiþtirilmesiyle özel radyo ve televizyon yayýnlarý serbest býrakýlýrken, TRT’nin özerkliði yeniden tesis edildi. TRT bugün, özerkliði ve tarafsýzlýðý anayasada hükme baðlanan, radyo ve televizyon ile tüm medya araçlarýndan yayýn yapan kamu hizmeti yayýncýsý olarak hizmet vermektedir.

Türkiye Radyo Televizyon Kurumu’nun kuruluþundan daha önce, ilk kez Türk Telsiz Telefon A.Þ.’ye baðlý olarak gerçekleþtirilen radyo yayýnlarý 1964’de TRT çatýsý altýnda toplandý. 06 Mayýs 1927’de yayýna baþlayan Ýstanbul Radyosu’nun ardýndan 1928 yýlýnda Ankara Radyosu ilk yayýnlarýný yaptý. Ankara ve Ýstanbul Radyolarý 08 Eylül 1936 tarihinde PTT’ye devredildi. PTT’ye devredildikten sonra vericisi güçlendirilen Ankara Radyosu 28 Ekim 1938’de resmen iþletmeye açýldý. Ekim 1938 yayýnlarýna ara veren Ýstanbul Radyosu, 19 Kasým 1949’da yayýn hayatýna geri döndü. II. Dünya Savaþý ile birlikte radyolar yeni kurulan Matbuat Umum Müdürlüðü’ne (Basýn Yayýn ve Turizm/Enformasyon Genel Müdürlüðü) baðlandý. 1950’de yayýn hayatýna Ýzmir Belediyesi’ne baðlý olarak baþlayan Ýzmir Radyosu, 1953’ten itibaren Matbuat Umum Müdürlüðü bünyesinde yayýnlarýný sürdürdü.

1960’dan sonra sekiz ilde Ýl Radyolarý kuruldu. Radyo yayýnlarýnýn yönetiminin özerk ve tarafsýz bir kamu iktisadi kuruluþu olarak düzenlenmesini öngören 1961 Anayasasý uyarýnca, 1964 yýlýnda 359 sayýlý yasayla TRT bünyesinde devam eden radyo yayýnlarý, vericilerinin güçlendirilmesi ile daha geniþ kitlelere ve alana ulaþtý. 1974 yýlýnda, TRT’nin merkez ve bölge radyolarýnýn birleþtirilmesiyle TRT-1, TRT-2 ve TRT-3 radyo yayýnlarý oluþturuldu.

Televizyon yayýnlarý ise, 31 Ocak 1968’de Türkiye’nin ilk deneme televizyon yayýný Ankara’da Mithatpaþa Stüdyosu’nda Mahmut Tali Öngören’in açýlýþ konuþmasýyla baþladý. Haftada 3 gün, üçer saat olarak baþlayan deneme yayýnlarý 1 yýl sonra haftada 4 güne çýktý. 1970’de Ýzmir Televizyonu, ardýndan 1971’de Ýstanbul Televizyonu faaliyete geçti.

1969’da astronotlarýn Ay’a ayak basmalarý ve Zeki Müren’in Ankara’da verdiði konser televizyon ekranýndan yansýdý. 1973’de ise, Türkiye Cumhuriyeti’nin 2. Cumhurbaþkaný Ýsmet Ýnönü’nün cenaze töreni naklen yayýnlandý. 20 Temmuz 1974’de baþlayan Kýbrýs Barýþ Harekâtý’ndan tüm Türkiye ve Avrupa TRT yayýnlarýyla haberdar oldu. Eurovision Þarký ve Beste Yarýþmasý’na Türkiye, ilk kez 1975’de TRT’nin organizasyonuyla girdi. 1978’de ilk kez su altý kameralarý kullanýlarak “Derinlerdeki Geçmiþ” adlý belgesel renkli film çekildi. 1979 yýlýnda, 5 ülkeden 133 çocuk 31 liderin katýldýðý ilk 23 Nisan Çocuk Þenliði düzenlendi.

1974 yýlýnda Televizyon yayýnlarý haftanýn her günü gerçekleþtirilirken, yayýnlar ülke nüfusunun %55’i (19 milyon) ve ülke yüzölçümünün %28 i (210.861 km2) tarafýndan izlenilir oldu. Televizyonunun Türkiye’ye geliþinin 10. yýlýnda PTT merkezlerine kayýtlý Televizyon alýcý sayýsý 2 milyon 250 bine ulaþtý. Yurt içinden verilen ve yurtdýþýnda alýnan eþgüdüm, yayýn, kayýt ve kurgu iþlemlerini yapabilecek kapasitede olan Eurovision baðlantý merkezi 1982 yýlýnda hizmete girdi. Giderek artan yayýn saatleri ile birlikte ekran, 31 Aralýk 1981 yýlbaþý gecesinden itibaren renklenmeye baþladý ve 1984 yýlýnda tamamen renkli yayýna geçildi.

1986 yýlýnda televizyonun 2. kanalý TRT-2 yayýn hayatýna merhaba dedi. 1987’de “Ýntelsat” uydusundan kiralanan bir aktarýcýdan TRT-1 ve TRT-2 programlarý uydu yoluyla bütün Türkiye’ye ulaþtý. TRT-3 ve GAP-TV, 1989 yýlýnda hizmete girdi ve TRT’nin kanal sayýsý 4’e çýktý. 1990’da ise eðitim aðýrlýklý TRT-4 ile Avrupa yaþayan Türk iþçilerine yönelik TRT-INT yayýnlarý baþladý. 1993’te Kafkasya ve Orta Asya’ya yönelik programlarýn yer aldýðý TRT-AVRASYA kanalý, 1995’te ise TBMM TV yayýna girdi.

1998 yýlýnda ilk yurt dýþý temsilciliðimiz TRT Almanya - Berlin Temsilciliði açýldý. Bunu sýrasýyla 1999 yýlýnda Türkmenistan-Aþkabat Temsilciliði, 2000 yýlýnda Azerbaycan-Bakü, Mýsýr-Kahire ve Belçika-Brüksel takip etti. 2002 yýlýna gelindiðinde 6'ncý yurt dýþý bürosu ABD-Washington'da, 2004 yýlýnda da Özbekistan-Taþkent bürosu açýldý.

1999 yýlýnda TRT_SAYTEK (Sayýsal Yayýn Teknoloji Merkezi) kurularak internet sitesi TRT.ANASAYFA Haber, Televizyon, Radyo, Video, Podcast, Canlý, Spor, Finans, Hava Dur adresi ile yayýna baþladý.

2003 yýlý hem Kurumumuz hem tüm Türkiye için unutulmaz bir yýl oldu. TRT ülkemiz adýna katýldýðý 48. Eurosion Þarký Yarýþmasýný, Sertap ERENER’in yorumladýðý “Every Way That I Can” þarkýsýyla kazandý.

Yurt dýþýnda da etkin bir yayýncý olan Kurumumuz 2004 yýlýnda (ABU) Asya-Pasifik Yayýn Birliði, Asiavision sözleþmesini imzaladý.

01.11.2008’de Türkiye’nin ilk ve tek yerli çocuk kanalý olma özelliði ile TRT Çocuk yayýn hayatýna baþlarken, 01.01.2009’da farklý dil ve lehçelerde yayýn yapan ilk kanal TRT-6 Kürtçe yayýna baþladý.

20.11.2008’de hayata geçirilen TRT-English, 30 dilde haber yayýný ile yeni medya hizmet ortamýndaki yayýncýlar arasýnda dünyada 5. sýrada yer aldý. Yayýn yapýlan bölgeyle ve bütün dünyayla ilgili sýcak geliþmeler, uzmanlarýn görüþlerinin de yer aldýðý kapsamlý, tarafsýz ve doðru bir içerikle 30 dilde dünya kamuoyuna sunulmaktadýr.

Balkanlar’dan Orta Asya’ya, Ortadoðu’dan Kafkaslara 27 ülke ve 13 muhtar cumhuriyette yaklaþýk 250 milyon nüfuslu bir coðrafyaya hitap edecek olan TRT Avaz, 21.03.2009’da yayýn hayatýna baþlayarak Türkçe, Azerbaycan Türkçesi, Kazakça, Kýrgýzca, Özbekçe ve Türkmence programlarý ile yayýn coðrafyasýndaki bütün ülkelerin yer alacaðý ve her ülkeden izleyicinin kendinden bir þeyler bulacaðý “ortak kanal” oldu.

01.05.2009’da TRT-6, 06.05.2009’da TRT Naðme ile TRT Kent Radyosu, 01.07.2009’da ise TRT Türkü ile TRT Avrupa FM radyolarý yayýnlarýna baþladý.

TRT-Türk ise 08.05.2009 tarihinde uluslararasý Türkçe haber ve kültür kanalý kimliðiyle yayýnlarýna baþladý.

01.07.2009 tarihinde yayýn hayatýna baþlayan TRT Türkü ulusal yayýn yaparken, yine ayný tarihte yayýna baþlayan TRT Avrupa FM, TRT’nin ikinci uluslararasý radyosu oldu.

TRT bugün yayýnlarýný 10 televizyon kanalý, 6 ulusal, 6 bölgesel, 1 yerel, 2 uluslararasý radyo kanalý, 30 dilde internet haberciliði ve TRT Radyo Televizyon Dergisi “Vizyon” ile sürdürmektedir.

Türkiye Radyo-Tslevizyon kurumu(TRT)

devlet adýna yurdun çeþitli yörelerinde radyo ve televizyon verici istasyonlarý ve tesisleri kurmak, iþletmek, yurtiçinde ve yurtdýþýnda eðitici, eðlendirici yayýnlar yapmak, yabancý ve uluslararasý radyo ve televizyon kuruluþtan ile iliþkileri saðlamak amacý ile kurulmuþ, tüzel kiþiliði olan tarafsýz kamu kurumu; 24.12.1963 tarih ve 359 sayýlý Türkiye Radyo-Televizyon kurumu kanunu ile kuruldu. 11.11.1983 tarih ve 2954 sayýlý yasa ile kurumun yapýsý ve çalýþmalarý yeniden düzenlendi (ilk düzenleme 1971 den sonra 8 mart 1972’de yapýlmýþtý). Kurumun merkezi Ankara'dadýr. Turizm ve tanýtma bakanlýðý na baðlý radyolar, 1 mayýs 1964'te ilk TRT yasasý’nýn yürürlüðe girmesiyle bu kuruma aktarýlmýþtýr. 1983 tarihli yasa ile yurtiçine yapýlacak radyo ve televizyon yayýnlarý için milli siyasete uygun ilkeleri saptamak, yasada belirtilen görev ve esaslarýn uygulanmasýnýn gözetim, denetim ve deðerlendirilmesini yapmak üzere Radyo ve Televizyon yüksek kurulu oluþturuldu (on iki üyeden meydana gelen bu kurulun üyelerinden üçünü doðrudan Cumhurbaþkaný atar, öteki üyelerin üçünü Bakanlar kurulu, birini Bakanlar kurulu'nun onayý ile Milli güvenlik kurulu saptar, iki üye YÖK' ün belirleyeceði adaylar arasýndan Cumhurbaþkanýnca seçilir, kalan üç üye de Atatürk kültür, dil ve tarih yüksek kurumu'nca belirlenen altý aday arasýndan gene Cumhurbaþkanýnca seçilir).

Türkiye Radyo-Televizyon kurumu yönetim kurulu, genel müdür, koordinasyon kurulu ve danýþma kurullarý organlarýndan oluþur. Yönetim kurulu, kurumun en yüksek karar ve yönetim organýdýr; elektronik, kitle iletiþim, hukuk, iþletme ve ekonomi, sosyal bilim dallarý ile sanat ve kültür alanýnda tanýnmýþ kiþiler arasýndan seçilen ve atanan altý üye ile genel müdürden meydana gelir. Genel müdür kurumun yürütme organýnýn baþýdýr; Radyo ve televizyon yüksek kurulu tarafýndan önerilen üç aday arasýndan Bakanlar kurulu kararý ile atanýr. Kurumun dört genel müdür yardýmcýsý vardýr.

Türkiye Radyo-Televizyon kurumu’nun hizmet birimleri þunlardýr: Haber dairesi baþkanlýðý, Dýþ yayýnlar dairesi baþkanlýðý, Radyo dairesi baþkanlýðý, Televizyon dairesi baþkanlýðý, kurumun danýþma ve denetim birimleri ise, Yayýn denetleme kurulu baþkanlýðý. Teftiþ kurulu baþkanlýðý, Hukuk müþavirliði, inceleme ve araþtýrma kurulu baþkanlýðýdýr.

Kurumun taþra kuruluþu Ýstanbul, Ýzmir, Trabzon, Erzurum, Diyarbakýr, Çukurova, Antalya bölge müdürlükleri, Ankara radyosu müdürlüðü ve Ankara televizyon müdürlüðü’nden oluþur. TRT'nin yurtdýþýnda Londra, Dublin, Sundyberg, Kopenhag, Köln, Berlin, Hamburg, Viyana, Roma, Sidney, Brüksel, Amsterdam, Chicago, Paris, Strasburg, Sofya ve Tokyo’da muhabirlikleri, Kýbrýs'ta sürekli haber bürosu vardýr.

Türkiye Radyo-Televizyon kurumu Radyo I, Radyo II. Radyo III, Radyo IV veyurtdýþýna yayýn yapan Türkiye'nin sesi ile radyo yayýnlarýný, TRT 1, TRT 2, TRT 3, TRT 4, Orta Asya'ya yayýn yapan TRT Avrasya ve Avrupa'ya yayýn yapan TRT Ýnt ile televizyon yayýnlarýný sürdürmektedir.

Türkiye Radyo-Televizyon kurumu'nun yayýn tekeli, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasýnýn ilgili 133. maddesinin temmuz 1993'te kaldýrýlmasýyla sona ermiþtir.