İncir (Ficus carica)

İncir (Ficus carica), anavatanı doğu Akdeniz ve güneybatı Asya (Türkiye'den Afganistan'a kadar) olan, ağaç ya da ağaççık nitelikli bir bitki türü ve bu türün meyvesidir.
İncir, dutgiller (Moraceae) familyasına dahil olan incir (Ficus) cinsinin içerdiği yaklaşık 800 kadar tür içinde ticari öneme sahip meyve veren tek bitkidir. İncir bitkisinin çiçeklerinde tozlaşma olayı mazı böcekleriyle gerçekleşir. Bu olaya "Kaprifikasyon" denir.
Meyvelerinin besin değeri yüksektir. Meyvaların bileşimini %30-40 şeker, A,B,C vitaminleri oluşturmaktadır. Meyvalarından hazırlanan infusyon özellikle çocuklarda kullanılabilen bir müshildir. Yapraklarındaki süt, "incir sütü" olarak bilinir ve halk arasında siğillere karşı kullanılır. Türün taze yaprakları ise, lapa halinde yaralara karşı tedavide halk ilacı olarak kullanılagelmiştir.
İncirin Dünya'daki en büyük üreticisi Türkiye'dir. Başlıca dış satım ürünümüzdür. Ege bölgesinde tarımda ön planda yer alır. Türkiye'de en fazla Aydın ve İzmir yöresinde yetiştirilir.

Ayrıca Bknz

• İncir Yetiştiriciliği

İncir (Ficus carica)
MsXLabs.org & Temel Britannica

Sponsorlu Bağlantılar

Bilimsel Sınıflandırma

• Âlem: Plantae - Bitkiler
  • Bölüm: Magnoliophyta
    • Sınıf: Magnoliopsida
      • Takım: Rosales
        • Familya: Moraceae - Dutgiller
          • Cins: Ficus
            • Tür: Ficus carica, Linnaeus

İncir, insanın ilk yetiştirdiği meyve ağaçlarından biridir. Dutgiller familyasının bir üyesi olan bu ağacın (Ficus earica) sarı, yeşil, mor ya da morumsu siyah renkli meyvelerle ayırt edilen pek çok çeşidi vardır.
İncir Anadolu'dan Kuzey Hindistan'a kadar uzanan bölgelerde yetişir. Eskidünya'nın sıcak kesimlerinde binlerce yıl öncesinde başlanan incir tarımı özellikle Ege ve Akdeniz çevresinde yaygınlaşmıştı. Nitekim, bitki bilimsel tür adını (Carica) da bugünkü Muğla ve Aydın illerini kapsayan eski Karya bölgesinden almıştır. Günümüzde de başta Türkiye olmak üzere çeşitli Akdeniz ülkelerinde incir yaygın olarak yetiştirilir. Ayrıca, ABD'nin güney kesimlerinde, Güney Afrika'da ve Asya'nın bazı bölümlerinde de yetiştirilir.
İncir, 1 metre ile 10-12 metre arasında boylanan çalı ya da küçük ağaç görünümünde bir bitkidir. Yüzeyi pürtüklü ve derin parçalı kalın yaprakları vardır. İncir ağaçları en iyi, yazların sıcak ve kurak, kışların kısa olduğu bölgelerde yetişir; çeşitli toprak tiplerine ko­laylıkla uyum sağlayabilir.
İncirin erkek ve dişi çiçekleri ayrı ağaçlar üzerinde açar yani ikievciklidir. Alışıldık bir biçimde olmayan incir çiçekleri, çanak biçi­minde etli ve kapalı bir yapının içinde yer alır. Bu nedenle, çiçeklerin öbür bitkilerin büyük bir bölümünde olduğu gibi rüzgâr ya da büyük böcekler aracılığıyla tozlaşması ola­naksızdır. Bu görevi yaklaşık 1,5 mm uzun­lukta, oldukça minik bir böcek olan, bazen "ileksineği" olarak da adlandırılan incir yabanarısı (Blastophagd) üstlenmiştir. Dişi incir yabanarıları yumurtalarını bırakmak için uy­gun bir çiçek ararken, ağaçtan ağaca dolaşa­rak erkek incirden getirdikleri çiçektozlarını dişi çiçeklere bulaştırır ve döllenmeyi sağlar. Döllenmenin ardından çanaksı yapı, içinde barındırdığı dişi çiçeklerle birlikte etlenip, kalınlaşarak meyveyi oluşturur. İncir meyvesi çok sayıda küçük meyvecikten oluşmuş bir bileşik meyvedir. Nitekim, incir yerken kum tanecikleri gibi ağzımıza gelen küçük çekir­deklerin her biri tek tek meyveciklerin to­humlarıdır. Meyveler şeker, A, B, C ve D vitaminleri ile kalsiyum ve fosfor gibi bazı mineralleri içerir. Taze haliyle ya da kurutula­rak yenir; ayrıca, reçel, şekerleme ve pasta yapılır. Bazen de incir rakısı ve alkol üreti­minde kullanılır.
Dünya üretiminde ilk sıralarda yer alan Türkiye'nin en çok incir yetiştiren illeri Aydın ve İzmir'dir. Toplam üretimin büyük bölümü kurutularak değerlendirilir. Ülkemizde yetiş­tirilen incir çeşitlerinden en önemlisi, dünya­ca tanınan ve dış pazarlarda Smyrna (İzmir) adıyla geçen kurutmalık sarılop çeşididir. Bunun dışında göklop, akça, bardacık, mor­guz, gürdane, patlıcan, kavak ve sultanselim gibi taze incir çeşitleri de vardır.