Adamotu (Solanaceae)

Adamotu, birçok efsaneye konu olmuş bir bitkidir. Bu efsanelerden en yaygın olanında, bitkinin topraktan çıkarılırken çığlıklar attığı anlatılır Adamotu üstüne bu tür öyküler anlatılmasının nedeni, yaklaşık 1,5 metreye kadar uzayabilen dallanmış kökünün insana benzemesidir. Bu kısa ve etli kökün üstünde bitkinin kısa gövdesi yükselir.

Adamotunun, tepesinde kümelenmiş bü­yük, şemsiye biçiminde yaprakları ve salkım­lar oluşturan çan biçiminde morumsu çiçekle­ri vardır; iri bir ceviz büyüklüğündeki meyve­leri ise zehirlidir.

Eski Yunanlılar adamotunun köklerini ağrı kesici, cinsel gücü artırıcı ve uyku verici olarak kullanırlardı. Bitkinin özsuyu kökleri­nin dış kabuğunu ezerek ya da su, şarap gibi sıvılarda bekleterek elde edilirdi.

Patates ve patlıcanla aynı familyadan (patlı­cangiller ya da Solanaceae) olan adamotunun, Akdeniz çevresi ile Himalayalar'ın doğusun­dan yeryüzüne dağılmış üç-dört türü vardır.

ADAMOTU, Kökünün görünüşüne dayalı boş inançlarla ünlü otsu bitki. (Mandragora autumnalis/ patlıcangiller familyası.) Adamotu, kazık köklü, çok yıllık otsu bir bitkidir. Kökü kalın ve genellikle iki çatallıdır; görünüşü iki bacaklı bir insan vücudunu andırır; belki de bundan dolayı bu bitki için birtakım efsaneler uydurulmuştur. Sapı körelmiş gibidir; yaprakları dipten sürer, saplıdır ve çok büyüktür; mavi, beyaz, kırmızı ya da mor renkli çiçekleri pek çoktur ve kökten sûren bir çiçek sapının ucunda, bir arada bulunur. Akdeniz’in kıyı bölgelerinde yetişen beş türü vardır. Adamotu sonbaharda çiçek açar ve genellikle tıbbi amaçla yetiştirilir. Güzelavratotundan daha güçlü gözbebeği genişletici özellikler taşır. O da aynı alkaloitleri içerir: hiyosiyamin ve skopolamın.Eski Türkler'de sıgun otu diye adlandırılan adamotunun Türkiye'de pek çok yerel adı vardır: abdüsselamotu, ademotu, atelması, hacılarotu, insanotu, kankurutan, toskafakavunu, yerelması, muhabbetotu, hüngürûkotu.

Kaynak:Büyük Larousse