ATP (Adenozin TriFosfat)

Tüm canlılarda enerjinin depolandığı moleküldür. Molekül yapısı büyük olduğundan hücreden hücreye geçemez. Bunun için her hücrede oksijenli ve oksijensiz solunumla hücrenin kullanabileceği ATP’nin sentezlenmesi gerekir.ATP yüksek enerjili fosfat bağlarına sahiptir. Yapısında pürin bazlardan Adenin, 5 karbonlu riboz şeker ve üç fosfat grubundan oluşur. Bu üç fosfat grubundan son ikisi yüksek enerjili fosfat bağlarına sahiptir. Bu bağların her birinin hidrolizi (parçalanması) 7300 kalorilik enerji açığa çıkarır. Bu enerji hücre içi metabolizma faaliyetlerinde kullanılır.

Canlılardaki enerjinin kaynağı güneştir. Güneş enerjisi ototrof canlılar tarafından organik besinlerdeki kimyasal bağ enerjisine dönüştürülür. Heterotrof canlılarda ototrof canlılar sayesinde bu enerjiden faydalanırlar. Heterotrof canlılar aldıkları besinleri oksijenli ve oksijensiz olarak yıkarak kimyasal bağlar arasındaki enerji ile ATP sentezlerler. Buna Solunum adı verilir. Ökaryot hücrelerde solunum reaksiyonları (ATP sentezi) sitoplazma ve mitokondrilerde gerçekleşir. Prokaryot hücrelerde mitokondri olmadığından yalnızca sitoplazmada gerçekleşir.

ATP ‘den Pi kopartılarak açığa çıkan enerjinin biyokimyasal reaksiyonlarda kullanılmasına da ATP tüketilmesi denir.ADP molekülüne enerji yardımıyla Pi (inorganik fosfat) bağlanmasına fosforilasyon denir. Fosforilasyon sırasında su açığa çıkar (Dehidrasyon sentezi). ATP'nin oluşumu (sentezi) endergonik (enerji alan); yıkımı (hidrolizi) ekzergonik (enerji veren) tepkimedir. ATP endergonik olaylarda harcanır. Difüzyon, osmoz ve hidroliz olaylarında enerji harcanmaz.