Ad Soylu Sözcükler - İsim

İsim
MsXLabs.org & Temel Britannica

Varlıklara Verilişlerine Göre İsimler

1.1. Özel İsim
Varlıklara tek tek verilmiş isimlerdir. Başka bir deyişle özel isim bir tek varlığa verilmiş isimdir.

İnsanlara takılan isimler (Ali, Ayşe, Umut, Sevinç);
Hayvanlara takılan isimler (Boncuk. Kocabaş, Kılkuyruk);
Kıta, ülke, bölge, kent, köy, kasaba, dağ, ova, yol, akarsu, yıldız ve yıldız kümeleri, ulus, dil isimleri (Asya, Afganistan, İç Anadolu, Konya, Kırkgöz, Ekinözü, Ağrı, Çukurova, İstiklal Caddesi, Ceyhan, Merih, Küçükayı, Türk, Türkçe);
Her türlü kurum, kuruluş isimjeri (Türkiye Büyük Millet Meclisi, İstanbul Üniversitesi, Yardımsevenler Derneği);
Gazete, dergi, kitap isimleri (Cumhuriyet, Nokta, İnce Memed)

özel isim sayılır.
Özel isimlerin ilk harfi büyük yazılır. Birkaç sözcükten oluşan isimlerde bağlaçlar dışında tüm sözcükler büyük harfle başlar. Ayrıca özel isimlerin aldığı

-i, -e, -de, -den (hal ekleri)
-in, -i (tamlayan ve tamlanan ekler)
-di, -miş, -se, -im, -sin, -dir (ek fiille)
-le (bağlaç);
-ler (çoğul eki) ekleri

kesme işaretiyle (') ayrılır:
Orhan'ı, Ankara'ya, Türkiye'de, Kapalıçarşı'dan, İstanbul'un iki yakası, Atatürk Türkiye'si, Ahmet'ti, Sivas'mış, Milli Eğitim Bakanlığı'ysa, Türk'üm, Mehmet'sin, Türkiye Büyük Millet Meclisi'dir; Ali'yle, Suat' lar.

1.2. Cins İsmi
Aynı türden varlıkların tümüne birden verilmiş isimlerdir. Yanlış olarak "cins isim" biçiminde kullanılmaktadır. Cins isimleri kendi türleri içinde yer alan tüm varlıkları kapsadıkları gibi o cins içindeki varlıkları tek tek de kapsar:

Çocuk ağlıyor (bilinen, görülen bir çocuk).
Çocuk ilgi bekler (tüm çocuklar).

Varlıkların Oluşlarına Göre İsimler

2.1. Somut İsim
Duyularımızla kavradığımız, uzayda bir yer kaplayan varlıklara verilen isimlerdir. Bu yüzden somut isimlere "madde ismi" de denilmektedir.

Okulun bulunduğu sokakta geçit yok.

Okul, sokak, geçit sözcükleri birer somut isimdir.

2.2. Soyut İsim
Duyularımızla değil düşünce ya da inanç yoluyla kavradığımız, uzayda bir yer kaplamayan varlıklara verilen bu isimlere "mana ismi" de denilmektedir.

İnsanı, coşku, sevgi, umut ve dostluk yaşatır.

Coşku, sevgi, umut, dostluk sözcükleri birer soyut isimdir.

Varlıkların Sayılarına ve Bir Yerde Bulunuşlarına Göre İsimler

3.1. Tekil isim
Sayı bakımından bir tek varlığı anlatan isim biçimidir.

Pazar taze ve ucuz sebze, meyve alabileceğimiz en uygun yerdir.

Pazar, sebze, meyve, yer sözcükleri birer tekil isimdir.

3.2. Çoğul isim
Sayı bakımından birden çok varlığı anlatan isim biçimidir. Türkçe'de tekil isimler -ler (-lar) ekiyle çoğul duruma getirilir.

Bahçeler, parklar kurumuş yapraklarla doldu.

Bahçeler, parklar, yapraklar sözcükleri birer çoğul isimdir.

3.3. Topluluk ismi
Biçimce tekil olmalarına karşılık aynı türden varlıkların yer aldığı topluluğu anlatan isimlerdir.

Bir alayda tabur, bölük ve takım gibi birimler bulunur.

Alay, tabur, bölük, takım sözcükleri birer topluluk ismidir.

MsXLabs Üye Girişi