EGE BÖLGESİ

Coğrafi Konum
Türkiye’nin batısını oluşturan bölge, ismini Ege Denizi’nden almıştır. Türkiye yüzölçümünün % 10'una sahiptir. Yüzölçüm bakımından bölgeler arasında beşinci sırada bulunur.

Yer Şekilleri

Bölgedeki yer şekillerinin bir kısmı yer kabuğu hareketleri ile oluşan (Orojenez-Dağ oluşumu) kırılmalarla meydana gelmiştir. Kırılma yerlerinde yükselen yerler Horst (dağ), çöken yerler de Graben'i (çöküntü ovası) oluşturmuştur. Horst ve graben oluşumunun en fazla olduğu bölgemizdir.

Horstlar
Kaz Dağı, Madra Dağı, Yunt Dağı , Bozdağlar, Aydın Dağları ve Menteşe Dağları’dır.

Grabenler
Bakırçay, Gediz, K.Menderes ve B.Menderes’tir.
Bölgenin batısında dağlar kıyıya dik uzanmıştır. Bunun sonucunda;

• Girinti-çıkıntı fazladır. Bir çok koy ve körfez oluşmuştur. Körfezler; Edremit, Dikili, Çandarlı, İzmir, Kuşadası, Güllük ve Gökova’dır.
• İç kesimlere ulaşım kolaydır. Limanların hinterlandı (ard bölgesi) geniştir.
• Deniz etkisi iç kesimlere kadar sokulabilir.
• Kıta sahanlığı (kıyıdan 200 m derinliğe kadar olan deniz) geniştir.
• Enine kıyı tipi oluşmuştur (Edremit-Kuşadası kıyıları).

Ege Denizi’ne dik uzanan dağlar arasındaki çöküntü ovalarından denize ulaşan akarsular döküldükleri yerde delta ovaları oluştururlar. Bunlar; Bakırçay, Gediz (Menemen), Büyük ve Küçük Menderes Delta ovalarıdır.
Bölgenin güney batısında (Menteşe yöresinde) dağların uzanışı değişmiştir. Dağlar burada K.Batı - G.Doğu yönlüdür. Bu kıyılarda akarsu vadilerinin deniz suları altında kalması sonucu oluşan kıyı tipine Ria tipi kıyılar denir. Bölgede fay hatları fazla olduğundan deprem ihtimali fazladır. Manisa- Kula çevresinde volkanizma ile oluşmuş küçük koniler vardır. İç kesimlerde yükselti artmakta ve dağların doğrultusu değişmektedir. Burada en önemli yüksek düzlük Yazılıkaya Platosu’dur.

Akarsu ve Gölleri

Bölgenin başlıca akarsuları Bakırçay, Gediz, Küçük Menderes ve Büyük Menderes akarsularıdır. Bu akarsular İç Batı Anadolu dağlarından doğar ve çöküntü ovalarından geçerek Ege Denizi’ne dökülür. Yatak eğimleri az olduğundan akarsularda menderes olayının en fazla görüldüğü bölgemizdir. Başlıca gölleri Marmara ve Bafa( Çamiçi) gölleridir. Bu göller oluşum bakımından alüvyon set gölüne örnektir. Bölgede ayrıca Gediz’de Demirköprü, B.Menderes üzerinde Kemer ve Adıgüzel baraj gölleri vardır.

İklim ve Bitki Örtüsü

Bölgenin batısında olan iklim Akdeniz İklimi görülür. Dağların uzanışından dolayı bu iklimin etki alanı iç kesimlere (100-150 km) kadar genişlemiştir. Bölgenin iç ve yüksek kesimlerinde Karasal İklim hakimdir. Bölgede güneyden kuzeye enlemin etkisiyle, batıdan doğuya doğru yükseltinin etkisiyle sıcaklıklar azalır. Akdeniz ikliminin etkili olduğu yerlerde kışlar ılık ve yağmurlu iken, karasal iklimin görüldüğü yerlerde kışlar soğuk ve kar yağışlıdır. Akdeniz ikliminin etkili olduğu yerlerde kışlar ılık ve yağmurlu iken, karasal iklimin görüldüğü yerlerde kışlar soğuk ve kar yağışlıdır.

Nüfüs ve Yerleşme

Ege Bölgesi yaklaşık 9,3 milyon nüfusu ile nüfus bakımından üçüncü sıradadır. Nüfus yoğunluğu (109,4 kişi/km²) Türkiye ortalamasının üzerindedir. Marmara Bölgesi'nden sonra en fazla göç alan bölgemizdir. Yaz döneminde bölgenin batısında turizm ve tarım işçi göçünden dolayı da mevsimlik nüfus artışı görülür. Önemli yerleşim merkezlerinin çoğu kıyılarda ve verimli tarım alanlarının bulunduğu akarsu vadilerinde toplanmıştır. İç kesimlerde nüfus seyrektir. Sebepleri; iklimin karasal olması, sanayinin gelişmemesidir. Kıyıda Menteşe yöresi yer şekillerinin engebeli olmasından dolayı seyrek nüfuslanmıştır.

Tarım ve Hayvancılık

Bölgenin batısında bulunan verimli tarım alanlarında iklim şartları da elverişli olduğu için ticari tarım ürün çeşitliliği fazladır. Yetiştirilen ürünler;

Zeytin
Bölgenin batısındaki çöküntü ovaları ve kenarlarında tarımı yapılabilmektedir. En fazla Edremit-Ayvalık-Burhaniye çevresinde yoğunluk kazanmıştır.
Üzüm
Manisa, İzmir ve Denizli çevresinde üretilen çekirdeksiz üzümler kurutulmaktadır. Önemli ihracat ürünümüzdür.
İncir
En fazla Aydın çevresinde (B.ve K.Menderes ovalarında) tarımı yapılmaktadır.
Tütün
Bölgenin batısında Manisa, İzmir, Aydın, Muğla, Denizli çevrelerinde tarımı gelişmiştir.
Patates
İzmir-Ödemiş ve Afyon çevresinde yoğun olarak tarımı yapılır.
Turunçgiller
Bölgenin batısında İzmir’e kadar olan güney kıyılarında tarımı yapılır. Ayrıca iç kesimlere kadar (150-200 km) da sokulabilmektedir. Sebebi; dağların denize dik olmasıdır.
Sebzeler
Bölgenin batısında kışların ılık geçmesi ve güneşli gün sayısının fazla olmasından dolayı seracılık faaliyetleri ile sebze üretimi bütün yıl yapılabilmektedir..
Buğday&Arpa
Bölgenin her yerinde buğday yetiştirilebilmektedir. Ancak daha çok İç Batı Anadolu Bölümünde tarımı gelişmiştir.
Şeker Pancarı
Afyon , Uşak, Kütahya çevresinde tarımı gelişmiştir.
Haşhaş
Afyon başta olmak üzere Uşak, Kütahya, Denizli çevresinde tarımı yapılmaktadır.

Hayvancılık

Özellikle İç Batı Anadolu’da küçükbaş hayvancılık gelişmiştir. Menteşe yöresinde arıcılık, Kıyılarda balıkçılık ( Bodrum-Marmaris kıyılarında sünger avcılığı da yapılır), Büyük kentler çevresinde (İzmir-Manisa-Denizli) kümes hayvancılığı Şeker fabrikaları ile büyük kentler çevresinde büyükbaş hayvancılık yapılmaktadır.

Yeraltı Kaynakları

Linyit
Türkiye’de linyitin en fazla çıkarıldığı ve en kaliteli linyitlerin bulunduğu bölgemizdir. Linyit yatakları fazla olduğu için termik santraller de fazladır. Bölgede Linyit; Manisa(Soma), Aydın, Muğla (Yatağan ), Kütahya (Tavşanlı,Tunçbilek, Seyit Ömer, Değirmisaz) ve Denizli çevresinde çıkarılmaktadır. Bu bölgelerden çıkan linyit Tunç­bilek, Soma, Gökova ve Yatağan termik santrallerinde işletilmektedir. Linyit dışında diğer yeraltı kaynakları ;

Ege Bölgesi Yeraltı Kaynakları

• Bor Madeni: Kütahya ile Eskişehir illerinde
• Civa Madeni: İzmir ve Uşak çevrelerinde
• Demir Madeni :Balıkesir ve Kütahya dolaylarında
• Krom Madeni: Denizli, Kütahya ve Muğla'da bulunur.
• Linyit Madeni : Denizli, Manisa, Muğla ve Kütahya'da çıkarılır.
• Manganez Madeni: Afyon, Denizli ve Uşak ilinde.
• Mermer: Afyon ve Denizli'de
• Titanyum Madeni: Manisa ve İzmir çevrelerinde
• Tuz: İzmir Çamaltı ilçesinde
• Uranyum Madeni: Manisa, Aydın ve Uşak.
• Altın: İzmir (Bergama), Uşak (Ulubey-Eşme)
• Zımpara Taşı: Aydın, Muğla ve İzmir ilinde çıkarılır.

Sanayi

Marmara Bölgesinden sonra sanayinin en fazla geliştiği bölgemizdir. Bunun sebebi, bölgede ulaşım, sermaye, hammadde ve işgücü gibi imkanların fazla olmasıdır. Sanayi daha çok kıyı şeridinde ve ovalar çevresinde gelişmiştir. Tekstil, petro-kimya, makine ve gıda sanayisi bölgede gelişen başlıca sanayi dallarıdır.

Başlıca Sanayi Kolları

• Dokuma: Denizli, Aydın (Nazilli) İzmir, Uşak
• Petro-kimya: İzmir-Aliağa
• Şeker: Afyon, Kütahya, Uşak
• Çini-porselen: Kütahya
• Gübre: Kütahya ,İzmir
• Elektronik ve Elektrikli ev aletleri: Manisa, İzmir
• Sigara: İzmir, Manisa
• Demir-çelik: İzmir
• Mobilya: İzmir (Karabağlar)
• Deri: İzmir, Manisa, Denizli, Uşak
• Halı-Kilim: Manisa (Kula,Demirci, Gördes), Uşak -Eşme, Muğla-Milas, Denizli-Tavas
• Cam: Denizli, Kütahya
• Otomotiv: İzmir
• Seramik: Kütahya , Manisa (Turgutlu-Akhisar) , Uşak
• Battaniye: Uşak
• Termik Santral:Muğla (Yatağan-Gökova), Manisa-Soma, Kütahya( Tunçbilek-Seyitömer)

Ticaret

Bölge Türkiye’nin dış ticareti açısından önemli bir yere sahiptir. Bölgede üretilen tütün, pamuk, üzüm, incir gibi bir çok tarım ürünü ile bor gibi bazı madenler ihraç edilmektedir. Bir çok sanayi kuruluşunun hammaddesi deniz yoluyla ülkemize getirilir. Her yıl düzenlenen Uluslararası İzmir Fuarı, ülkemiz dış ticareti açısından önemli bir yere sahiptir.

Turizm

Ege Bölgesi’nin sahip olduğu tarihi ve doğal güzellikler turizmin gelişmesine neden olmuştur.

Bölümleri

Asıl Ege (Kıyı Ege) Bölümü
Bölümün başlıca illeri; İzmir, Manisa, Aydın, Denizli ve Muğla’dır.
Başlıca yer şekillerini kıyıya dik uzanan dağlar (horst) ve bu dağlar arasındaki çöküntü ovaları (graben) oluşturur. Akdeniz iklimi görülür. Tarım ürün çeşidi fazladır. Başlıca tarım ürünleri zeytin, pamuk, üzüm, tütün, turunçgiller, buğday, patates, sebze ve meyvelerdir. Ekonomisinde tarım, sanayi, ticaret ve turizm önemli yer tutar. Bölgenin nüfus yoğunluğu fazla olan bölümü dür. Nüfus kıyı şeridinde ve çöküntü ovaları çevresinde yoğunlaşır. Bölümün nüfusu göçlerle sürekli artmaktadır. Bölümün en büyük şehri İzmir’dir. İzmir bölgenin en önemli sanayi, ticaret, tarım, kültür, turizm ve liman kentidir.

İç Batı Anadolu Bölümü

Bölümün başlıca illerini; Afyon, Uşak ve Kütahya’dır Bölüm plato görünümlü düzlükler ile tek tek dağlardan oluşur. Bölgenin en geniş platosu Afyon ve çevresindeki Yazılıkaya Platosu’dur. Karasal iklim görülür. Tarım ürün çeşidi azdır. Başlıca tarım ürünleri; buğday, arpa, nohut, ş.pancarı , haşhaş ve patatestir. Bölümde daha çok küçükbaş hayvancılık gelişmiştir. Şeker fabrikaları çevresinde de büyükbaş hayvancılık yapılmaktadır.

Türkiye linyit üretiminin yarıdan fazlasını karşılar. Mermer üretimi fazladır. Bölümde sanayi yeterince gelişmemiştir. Ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanır. Nüfus yoğunluğu Kıyı Ege Bölümüne göre azdır. Asıl Ege Bölümü ile İç batı Anadolu Bölümü yer altı kaynakları bakımından benzerlik gösterirler. Diğer özellikleri farklıdır.