Bu hastalığı birinden kapmak ya da birine bulaştırmak imkansızdır. Kısaca LP bulaşıcı bir hastalık değildir.Bu hastalık kötü tabiatlı değildir.Yani kanser değildir.Kalıtsal veya beslenme ile ilgili bir rahatsızlık da değildir.

Bu hastalık, en başta deri ve mukozaları etkiler. Nadiren de saç ve tırnakları tutar. LP'nin sebebi genellikle bilinmez. Hastalığın başlamasını bazı ilaçlar, enfeksiyonlar, aşılar ve stres tetikler. Kadın ve erkekler bu hastalıktan eşit derecede etkilenirler ve genellikle orta yaştaki yetişkinlerde görülür.

Ciltteki LP oldukça rahatsız edici bir durum sayılır. Ciltte; kırmızı-mor üzeri, düz-kesik, çok kaşındırıcı bir döküntü olarak tanımlanır.

El Bileğinde Liken Planus

Vücudun her yerinde oluşabilir ama en favori yerleri el ve ayak bilekleridir. Aynı zamanda bel ve boynun alt kısmı, cinsel organlarda oluşur. Nadir durumlarda da saç ve tırnaklarda oluşur. LP'nin dış görünüşü klinik olarak tanınmasını kolaylaştırmasına rağmen deri biopsisi ile teşhis edilmesi gerekir. % 20 olguda ciltte hafif semptomlar oluşturur ve tedavi gerektirmez ama çoğu zamanda da çok şiddetli kaşıntılara neden olur. LP'nin sebepleri bilinmiyor. LP'a benzer diğerklinik bulguları yüksek tansiyon, kalp hastalığı ve romatizma ilaçları kullananlarda da görebiliriz. Bu durumları doğru teşhis etmek gerekir.Bu hastalıklara karşı kullanılan ilaçları keserek birkaç hafta içinde döküntülerin kaybolduğunu gözleyebiliriz.

LP hastaları ortalama iki sene boyunca bu hastalığı taşırlar. İyileşseler bile Liken Planus, cildin üzerinde koyu kahverengi lekeler olarak kalabilir. Bu lekeler zaman içinde tedavi edilmeden kendi kendilerine yok olurlar. İyileşen insanların yaklaşık beşte biri tekrar LP hastalığına yakalanabilir.Yani yinelemeler görünebilir.

LP'a karşı belli, bilinen bir tedavi yoktur ama kaşıntıları azaltmak ve döküntüler kaybolana kadar yapılan tedaviler çoğu kez etkili olur. LP hastalığının farklı klinik görünümleri olduğu için tedavi yöntemleri de farklıdır. Çok kullanılan yöntemlerden ikisi, dıştan kortikosteroid kremler ve antihistaminik ilaçlardır. İkisi de kaşıntı ve iltihabi azaltmaya yardımcı olur. LP'nin çok şiddetli durumlarında ultraviyole ışınlarıyla PUVA tedavisi yapılabilir. Ancak herhangi bir ilacı kullanmadan önce bir dermatoloğa danışmak gerekir.

Ağızdaki LP'de ağız içi ve dil etkilenir. Ağızdaki Lichen Planus, ciltteki Liken Planus'a göre daha zor tedavi edilir ve çok uzun süre kalır. Neyse ki, ağızdaki LP'nin görüntüsü çok ciddi problemler oluşturmaz. Ağızdaki LP hastalarının %30'unda LP'nin cilt tutulumu da vardır. Vajinal LP ise, kadınlarda oluşur.Nadirdir.

Ağız LP'nin özelliği normal, beyaz çizgili, noktalı ve dantel gibi olmasıdır. Bunların çoğu, check-up sırasında diş doktoru tarafından fark edilebilir. Ağız LP'unun rahatsız edici durumlarından birisi ise, dokunulduğunda çok ağrılı olmasıdır.LP'la birlikte maya enfeksiyonu olma ihtimali de vardır. Bu durumlarda öncellikle maya enfeksiyonunun tedavi edilmesi zorunludur. Maya enfeksiyonu için tedaviler genelde LP'a da iyi gelir. Nadiren, diş dolgu malzemelerine LP-benzeri allerjik reaksiyonlar gelişebilir. Bu diş dolgu maddelerini kaldırmak için çok zaman harcandığı ve maliyeti yüksek olduğu için son tedavi yöntemi olarak başvurulabilir.

Ağızdakı LP'ta belli bir tedavi yoktur.Çünkü çoğu zaman, bu hastalık hiç bir rahatsızlık oluşturmadığı için tedaviye gerek yoktur. Ancak, LP'un ağrılı ve hassas klinik tipleri içi tedavi gerekebilir. Bu ilaçlar ise genelde ağızdan alınır. Ağızdakı LP'u çok dikkatli takip etmeniz lazımdır. Çünkü ,LP diş sağlığını zayıflatır ve diş eti hastalığına neden olabilir. LP'li hastaların yılda 2 kez dermatolog ve diş hekimlerine görünmeleri gerekir.

Siz tehlikede misiniz?

Lichen Planus'un çok şiddetli göstergelerinden biri ise, dilin altında oluşmasıdır. Bu çok nadiren ağız kanserine neden olabilir. Bu nedenle alkol ve sigara ürünlerinin kullanılmaması uygun olur.

LP'li hastalar; baharatlı yemekleri, asitli meyve sularını, domatesten yapılan yemekleri, kahve, kola gibi kafein içeren içecekleri, tost ve mısır cipsi yemeyi azaltmalıdırlar. Çünkü bunlar LP'un iyileşmesine engel olduğu gibi, hastayı daha da kötüleştirebilir.

LP hastalarının %10'unda tırnak değişiklikleri olmaktadır. Tırnak değişikliklerinin çoğu, tırnağın büyüdüğü kısmın zarar görmesiyle oluşur. El ve ayak parmağının ise sadece birkaçında değişiklik görünmesine rağmen bazen bütün parmak tırnakları da etkilenebilir. LP'a ait olan tırnak değişikleri ise tırnak kaybı, tırnağın incelmesi, kırılması ve soyulması şeklinde olabilir. Çok şiddetli bir durum ise, geçici ya da sürekli olarak tırnağın yok olmasıdır.

Nadir durumlarda LP saçlı bölgeleri de etkiler. Buna Liken Planopilaris denir ve tamamen saç kaybına bile sebep olabilir.

LP kalıcı bir durumdur. Şiddeti ve dağılımı ilk 2 aydan sonra pek artmaz. LP'u anlatan pekçok teori olmasına rağmen dermatologlar bunu, bağışıklık sistemi hastalığı olarak sınıflandırırlar.

KAYNAK

1. AAD , 1995 , Patient Education Pamplet

HAZIRLAYANLAR