İslam Dininde Dedikodu (Gıybet) ve Hükmü

Gıybet, başkalarının arkasından hoşlanmayacakları tarzda konuşmaktır.

Gıybetle ilgili olarak Hz. Peygamberden nakledilen bir olay var. Allah Resulü bir mecliste, orada bulunan ashabına sordu:
— Gıybet nedir biliyor musunuz? Ashab-ı kiram,
—- Allah Resulü daha iyi biliı, diye cevap verdi.
Bunun üzerine Peygamberimiz açıkladı:
Gıybet, bir Müslümanı onun yokluğunda hoşlanmayacağı şekilde anmaktır.

Ashabı sordu:

— Ya o kimsede konuşulan şey varsa? (Yani birinde mevcut olan bir kötülük konuşuluyorsa?)
Peygamberimiz bunu da şöyle cevaplandırdı:
— Söylenen şey o kimsede varsa gıybet olur, yoksa iftira etmiş olursunuz.

Bu olay açıkça gösteriyor ki bir kimsenin arkasından hoşlanmayacağı şekilde konuşulan kötülük o kimsede varolsa bile gıybettir. İslama göre birinin varolan kötülüğü dahi onun yokluğunda konuşulamaz. Birinin kötülüğü ancak yüzüne söylenebilir.

Gıybet, çekingenliğin, korkaklığın, namertliğin eseri olarak kabul edilmektedir. Kimsenin yüzüne karşı söylenemeyecek olan bir şey arkasından konuşulamaz. "Ben bu söylediklerimi onun yüzüne karşı da söylerim" diye de biri çekiştirilmez. Yüzüne söyleyebiliyorsan söyleyeceksin değilse susacaksın.

İnsan olarak, dost ve arkadaş olarak, akraba olarak bir kimsenin bir kusurunu, bir ayıbını biliyorsak onu sağda solda kokuşmaya asla izinli değiliz. Bildiğimiz şeyi bize tevdi edilmiş bir sır olarak kabul etmeliyiz. Buna din bakımından da mecburuz.
Kur'an-ı Kerim'de gıybet de dahil dil kötülükleriyle ilgili olarak şöyle Duyuruluyor: "Ey iman edenler! Zan-dan çokça kaçının. Çünkü zannın bir kısmı günahtır. Birbirinizin kusurunu araştırmayın. Biriniz diğerini arkadan çekiştirmesin. Biriniz ölmüş kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı? Bundan tiksindiniz (değil mi?) O îıalde Allah'tan korkun". (Kur'an, Hucurat sûresi: 12).

Müslümanlık insanı iyi ve kötü yanlarıyla birlikte bir bütün olarak kabul eder. Önemli olan kusursuzluk değil, kusurun bilincinde olmaktır. Kendini kusursuz sanıp başkalarının kusurlarını diline dolamak hatadır.

Peygamberimiz, "Ne mutlu o kimseye ki kendi ayıplarıyla uğraşmak, başkalarının ayıplarını araştırmaktan onu alıkor" buyurmuştur.

Başka bir hadise de şöyledir: "Miraç gecesi bir grup insan gördüm, tırnaklan ile yüzlerimin etini kazıyorlardı. 4Bunlar kimdir?' diye sordum. "İnsanların geybetini yapanlardır" dediler.
Din büyükmlerinden bazıları da bu konuda şöyle demişlerdir:
Birini çekiştirdiğin zaman doğru da söylesen sen kötüsün.

Senin yanında başkasını çekiştiren, seni de başkasının yanında çekiştirir.
İmam Şafiî Allah'a yemin ederim ki, gıybet, bir mü'minin dinini ifsad (bozma) hususunda, cüzzamın bedeni ifsad etmesinden daha hızlıdır.

İslam Ansiklopedisi

MsXLabs Üye Girişi