KANSIZLIK - ANEMİ

kansızlık, ANEMÎ olarak da bilinir,
kandaki alyuvarların sayı ya da hacimce azalması ya da yetersiz hemoglobin içermesiyle ortaya çıkan bozukluk.

Oluşma nedenine, alyuvarların boyuna ve içerdiği hemoglobin miktarına ve ortaya çıkan belirtilere göre yüze yakın kansızlık türü vardır. Kronik ya da akut kan kaybına bağlı olabilir; orak hücreli kansızlık , kalıtsal sferositoz ya da glikoz-6- fosfat dehidrojenaz eksikliğinde olduğu gibi kalıtsal bozukluklar ya da sulfonilamit, primakin ya da naftalin gibi kimyasal maddeler de alyuvarların topluca yıkımına (hemoliz) yol açar. Lösemi ve aplastik kansızlık gibi kemik iliği hastalıkları; alyuvar yapımı için gerekli maddelerden özellikle B12 vitamini, folik asit, demir ve bazı hormonların yetersizliği; başta kronik enfeksiyonlar, yaygın kanser ve böbrek yetersizliği olmak üzere bazı hastalıklarda oluşan toksinler ile bazı ilaçlar da alyuvar yapım süreçlerini etkileyerek bu hücrelerin yetersiz miktarda yapılmasına yol açar.

Kansızlıklarda, genellikle dört tür yapı bozukluğu görülür. Alyuvarlar normalden büyükse büyük hücreli kansızlıktan (örn. Addison kansızlığı), alyuvarların yapısının görece normal olmasına karşın sayısında azalma varsa normal hücreli kansızlıktan (örn. mide ülserinde ya da hemofilide olduğu gibi ani kan kaybından kaynaklanan kansızlık), alyuvarlar normalden küçükse basit küçük hücreli kansızlıktan (örn. kronik iltihaplı hastalıklar ve böbrek hastalığında görülen kansızlık), hemoglobin yoğunluğunda ve alyuvarların boyunda azalma varsa hipokrom küçük hücreli kansızlıktan (örn. demir eksikliği kansızlığı, Akdeniz kansızlığı) söz edilir.

Kansızlıkta en sık rastlanan belirti genellikle deri, mukozalar ve tırnaklarda solukluktur. Kulak çınlaması, baş dönmesi, bayılma ve soluk darlığı dokulardaki oksijen yetersizliğine bağlıdır. Kalbin dokuların yeterince oksijen almasını sağlamak için çok fazla çalışması, kalp büyümesine ve kalp atım hızının artmasına yol açar. Kansızlık tedavisi, türüne göre çok büyük farklılıklar gösterir. Başlıca tedavi biçimleri şöyle sıralanabilir: Belirli bir maddenin yetersizliğinde eksik maddelerin vücuda verilmesi, toksik etkenlerin saptanması ve vücudun bu maddelerden temizlenmesi, kansızlığa neden olan temel bozukluğun giderilmesi, kimi zaman cerrahi yöntemler (örn. dalağın alınması) kullanılarak kansızlığın hafifletilmesi ya da kan nakli yapılarak kan hacminin artırılması.