Akdeniz Bölgesi Yeryüzü Şekilleri

Özet: Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biri olan Akdeniz bölgesi, 118.200 km2'lik bir alana yayılır ve Türkiye yüzeyinin % 15'ini kaplar.

• Akdeniz bölgesi güneyde Akdenize,batıda Ege bölgesine,kuzeyde İç Anadolu bölgesine,kuzeydoğuda Doğu Anadolu bölgesine ve doğuda Güneydoğu Anadolu bölgesine komşudur.
• Ege bölgesiyle olan sınırı Marmaris ve Köyceğiz arasından başlar, Muğla'nın Fethiye ve Köyceğiz üçelerini içine alarak, Sultan dağlarının kuzey ucuna kadar uzanır (Sultan dağlarının yoğun nüfuslu kesimi, İç Anadolu'da kalır).
• İç Anadolu'yla olan sınır, Batı ve Orta Toroslar'ın dağlık kütlesi Akdeniz bölgesinde kalacak biçimde doğuya doğru geniş bir yay çizer.
• Bu sınır Konya havzasının güney kenarından geçer ve Konya ile Niğde illerinin bazı üçeleri Akdeniz bölgesinde kalır.
• Kuzeydoğuda Doğu Anadolu bölgesiyle olan sınır, yüzey şekilleri, iklim ve bitki örtüsü bakımından farklı iki kesimi birbirinden ayırır.
• Akdeniz bölgesini doğuda Güneydoğu Anadolu'dan ayıran sınır, bütün Amanos dağlarını ve gerisindeki ovayı Akdeniz bölgesinde bırakır.
• Akdeniz bölgesinde büyük yer kaplayan Toros dağlan, Batı Toroslar ve Orta Toroslar diye ikiye ayrılır.
• Batı Toroslar, Teke yöresi, Göller yöresi ve Antalya yöresinden oluşur. Teke yöresi doğuda Antalya körfezi ile batıda Fethiye körfezi arasında denize doğru bir çıkıntı oluşturur. İlkçağ'da adı Likya olan bu yöre dağlık bir görünüştedir.
• Ortada yüksek bir düzlülük olan Elmalı ovası yer alır, Bey dağlan bu düzlüğü doğudan sınırlar.
  Teke yöresinde kalkerli (kireçli) topraklar oldukça yaygındır. Bu nedenle erimeyle oluşmuş karst şekillerine çok raslanır.
• Teke yöresinin kuzeyinde yer yer bataklık ve sığ göllerle kaplı ovalardan geçüerek Göller yöresine ulaşılır.
• Bu alandaki ovaların en büyüğü Acıpayam ovasıdır. Daha kuzeyde Göller yöresinin yüzey şekilerini, göl çanakları ile bunları birbirinden ayıran yüksek dağlar oluşturur.
• Yörede başlıca dört göl vardır:Acıgöl; Burdur gölü; Eğridir gölü; Beyşehir gölü. Göller yöresin-da tabanı sürekli su altında bulunmayan çukur alanlara en güzel örnek İsparta ovasıdır.
• En önemli dağlarsa Sultan dağlan, Barla dağı, Davras dağı, Dedegöl dağıdır. Antalya yöresiyse, Antalya ovasını ve Batı Toroslar'ın Taşeli yaylasındaki uzantılarını içine alır.
• Antalya ovası, aynı adı taşıyan körfezin kenarından kuzeye doğru üçgen biçiminde sokulur.
  Aksu ırmağının doğusunda alüvyonlu ova görünümündedir; Aksu'nun batısmdaysa taraçalar halindedir (Antalya kenti de bu taraçalar üstünde yer alır).
• Konya ovası ve Akdeniz arasında uzanan Taşeli yaylası, Batı ve Orta Toroslar'ı birbirinden ayınr. Bolkar dağlarını, Aladağlar'ı, Tahtalı ve Binboğa dağlarını içine alan Orta Toroslar, Doğu Anadolu bölgesinde Doğu Toroslar'la devam eder.Türkiye'nin denize yakın düzlüklerinin en büyüğü olan Adana ovası, Orta Toroslar üe Amanos dağları arasındadır. Akdeniz bölgesinin doğusunda güneybatı-kuzeydoğu doğrultusunda uzanan Amanos dağları iki yerden geçit verir: Belen geçidi; Gavur dağı geçidi.
• Akdeniz kıyıları genel görünümüyle az girintüi çıkıntılıdır.
• Kara içine doğru iki büyük girinti yaparak geniş yaylar çizer. Bu özelliği, kıyının gerisindeki yüzey şekillerinin kıyıya koşut uzanmasıyla ilgilidir. Antalya körfezinin batısında, söz konusu özellik ortadan kalkar.
• Bu kesim, aşağı yukarı Ege denizi kıyıları kadar girintili çıkıntılıdır. Antalya körfezinin doğusundaysa, düzgün bir karayoluyla izlenen bir kıyı uzanır. Göksu ırmağı ağzından Mersin'e kadar, dar uzun ya da daire biçiminde koyların yer aldığı kıyıdan sonra, birbirine komşu akarsuların denize ulaştıkları Adana ovasının alçak bölümüne geçilir.
• Akdeniz'in doğusunda Amanos dağları kıyıya iyice yaklaşır; İskenderun'dan başlayarak kıyı vahşi bir görünüm alır ve güneye doğru sarp biçimde uzanır.