ÜNSÜZ YUMUŞAMASI

Sözcük sonlarında yer alan süreksiz sert ünsüzlerden (ç, k, p, t) sonra ünlü ile başlayan bir ek geldiğinde süreksiz sert ünsüzlerin yumuşayarak "b, c, d, g " seslerine dönüşmesi olayına "ün süz yumuşaması" denir. Ünsüz yumuşaması "ünsüz değişimi" olarak da adlandırılabilir.
Ekmek+i>Ekmeği
Sokak+a> Sokağa
Yurt+u > Yurdu
Kitap+ın>Kitabın
Yamaç+ı>Yamacı
Ağaç+a> Ağaca

Bu Kurala Uymayan Sözcükler

a)Tek heceli sözcüklerden birçoğu:

• İlk-i >İlki Kat-a>Kata Saç-ı>Saçı

b) Türkçeye yabancı dillerden gelen sözcükler:

• millet + i -> milleti hukuk + u - hukuku
• devlet + in —> devletin

c) Özel isimlerdeki ünsüz yumuşaması yazıda gösterilmez :

• izmit + e -> izmit'e
• Gölcük + ü -» Gölcük'ü Ahmet + i -4 Ahmet'i

d) Sözcük sonlarındaki yapım ve çatı eki "-t" ünlülerle karşılaşınca yumuşamaz.

• Konut-u, taşıt-a, Korkut-un ..

ÖRNEK
Aşağıdaki cümlelerde yer alan altı çizili kelimelerden hangisinde, sert sessiz harflerden biri yumuşamıştır?
a)Yüzücünün kulaçları gittikçe yavaşlıyordu.
b)Bugün işten çıkıp doğru evine gitti.
c)Bu güzel sonuca ulaşacağını tahmin etmiyordu.
d)Yazlık elbiselerini dolaptan çıkarıp giydi.
ÇÖZÜM
A, B ve D seçeneklerindeki sert ünsüzle biten sözcüklere "c, d" ünsüzleri ile başlayan ekler getirildiği için ünsüz benzeşmesi vardır. C seçeneğinde "sonuç" sözcüğünün sonunda bulunan "ç" sesi kendinden sonra gelen ünlünün etkisiyle yumuşayarak "c" ye dönüşmüştür.
Yanıt: C