Arama


virtuecat - avatarı
virtuecat
Ziyaretçi
28 Ocak 2007       Mesaj #2
virtuecat - avatarı
Ziyaretçi

YÖNETSEL VE TOPLUMSAL KOŞULLAR


DEVLET YAPISI.


Anayasal çerçeve.


Yönetim biçimi demokratik federal cumhuriyet olan Hindistan 25 eyalet ve yedi birlik toprağından oluşur. Özel statülü bir eyalet olan Cemmu ve Keşmir, 1972’de Pakistan’la varılan anlaşma uyarınca Hindistan’ın denetimi altında kalan kesimi kapsar. Öteki eyaletler Andhra Pradesh, Arunaçhal Pradesh, Assam, Batı Bengal, Bihar, Goa, Gucerat, Haryana, Himaçhal Pradesh, Karnataka, Kerala, Madhya Pradesh, Maharashtra, Manipur, Meghalaya, Mizoram, Nagaland, Orissa, Pencap, Racasthan, Tamil Nadu, Sıkkım, Tripura ve Uttar Pradesh’tir. Doğrudan merkezî yönetime bağlı olan birlik toprakları ise Andaman ve Nicobar Adaları, Çhandigarh, Dadra-Nagar Haveli, Delhi, Daman-Diu, Lakshadvip ve Pondiçeri’dir.

İngiliz Uluslar Topluluğu’nun bir üyesi olan Hindistan’ın 26 Ocak 1950’de yürürlüğe giren anayasası, dünyanın en uzun yazılı anayasasıdır. Bölünmez ve tek bir devlet yapısı öngörmesine karşın, ikincil düzeyde federal özelliklere yer verdiğinden yarı federal bir sisteme dayanır. Bir başka özelliği de değişik hukuksal kaynaklardan yararlanılarak hazırlanmış olmasıdır. Temelde İngiliz parlamenter yönetim anlayışının ve ABD yönetim kurulularının etkisini taşır. Öte yandan yarı federal örgütlenme bakımından Kanada Anayasası’m, düzenleyici ilkeler bakımından İrlanda Anayasası’ndan örnek almıştır. Dayandığı genel çerçeveyi ise 1935’te İngiliz hükümetince çıkarılan ve daha çok yönetsel ayrıntılar içeren Hindistan Yönetimi Yasası oluşturur.

Savunma, dış ilişkiler, ulaşım, iletişim, maliye, para basma ve yüksek yargı yönetimi gibi konular merkezî yönetimin yetki alanı içine girer. Eyaletlerin yetki alanı ise kolluk işleri, genel sağlık, eğitim, ormanların bakımı ve benzeri yerel konuları kapsar. Anayasada yurttaşlara bütün temel hak ve özgürlükler tanınmıştır; yakın dönemde devletçilik doğrultusunda mülkiyet hakkına bazı sınırlamalar getirilmiştir. Siyasal haklar geniş bir güvence altına alınmıştır; silahlı kalkışma durumu dışında mahkeme kararı olmaksızın kişileri tutuklama yasaktır. Hindistan laik bir ülke olduğundan inanç ve vicdan özgürlüğü benimsenmiştir. Hinduizmin öngördüğü kast sistemi anayasayla kaldırılmış olmasına karşın, uygulamada hâlâ sürmektedir.

Merkezî yönetim düzeyinde yasama yetkisini Halk Meclisi’yle (Lok Sabha) ve Eyaletler Meclisi’nden (Raçya Sabha) oluşan parlamento kullanır. Üyeleri beş yılda bir doğrudan seçimle belirlenen Halk Meclisi’nde eyaletler en çok 525, birlik toprakları da en çok 20 sandalyeyle temsil edilir. Cumhurbaşkanı, İngiliz ve Hint melez topluluğun yeterince temsil edilmediği kanısına varırsa, bu topluluğu temsil etmek üzere iki üye atayabilir. Eyaletler Meclisi en çok 250 üyeden oluşur. Bu üyelerin 12’si cumhurbaşkanı tarafından atanır. Öteki üyeler ise anayasada yer verilen dolaylı bir seçim sistemiyle belirlenir; buna göre, herhangi bir eyalet için ayrılmış olan temsilciler o eyalet meclisinin seçimle göreve gelmiş üyeleri tarafından nispi temsil sistemine göre seçilir. Eyaletler Meclisi üyelerinin üçte biri iki yılda bir yenilenir.

Merkezî yönetim düzeyinde yürütme gücü cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı yardımcısı ve Bakanlar Kurulu’nun elindedir. Devletin başı konumunda bulunan cumhurbaşkanı, parlamentonun ve eyalet meclislerinin seçimle göreve gelmiş üyelerinden oluşan bir seçmenler kurulunca seçilir. Cumhurbaşkanının Hindistan yurttaşı olması, 35 yaşını geçmiş olması ve Halk Meclisi’ne seçilebilme koşullarına sahip olması gerekir. Görev süresi beş yıl olan cumhurbaşkanı yeniden seçilebilir. Cumhurbaşkanı yardımcısı parlamentonun ortak oturumunda seçilir. Başında, parlamentodaki çoğunluk partisinin ya da koalisyonun belirlediği başbakanın bulunduğu Bakanlar Kurulu asıl yürütme gücünü elinde tutar ve Halk Meclisi’ne karşı sorumlu sayılır. Bakanlar Kiırulu kabine üyesi bakanlar, kabine dışı devlet bakanlan ve bakan yardımcılarından oluşur. Bağımsızlık sonrasında 1970’lerin sonundaki kısa bir dönem dışında ülkenin egemen partisi Hindistan Ulusal Kongresi olmuştur; bu parti 1978’de aynı adı taşıyan ve liderlerinin adlarındaki baş harflerle ayırt edilen iki partiye bölünmüştür.

Eyaletlerin yönetim sistemi büyük ölçüde merkezî yönetime benzer; yürütme yetkisi cumhurbaşkanınca beş yıllık bir dönem için atanan bir vali ile bakanlar kurulunun, yasama yetkisi ise yasama meclisinin elindedir. Bihar, Cemmu ve Keşmir, Karnataka, Maharashtra, Tamil Nadu ve Uttar Pradesh’te ayrıca birer yasama konseyi bulunur. Her eyalette adli yönetimin başında bulunan bir üst mahkeme vardır.
Seçimler merkezî yönetime bağlı baş seçim görevlisinin gözetiminde yapılır. Seçmen kütüklerinin hazırlanmasının yanı sıra seçim işlerinin yürütülmesinden de sorumlu olan bu görevli, bağımsız bir makam oluşturur. Yüksek Mahkeme yargıçları için söz konusu olan gerekçeler dışında görevden alınamaz.

Siyasal partiler.


Birden fazla eyalette seçime giren ve bir genel seçimde ülke düzeyinde kullanılan oyların en az yüzde 4’ünü alan bir parti, bir sonraki seçime bütün eyaletler düzeyinde resmen tanınmış bir parti olarak katılır. Bu partilerin farklı eyaletlerde desteklediği adaylar, söz konusu parti için belirlenmiş olan özel simgeyi kullanır. Ülke genelinde etkinlik gösteren başlıca partiler arasında Hindistan Ulusal Kongresi-İndira, Halk Partisi, Canata Partisi, Hindistan Komünist Partisi-Marksist, Hindistan Ulusal Kongresi, Hindistan Komünist Partisi, Bhartiya Canata Partisi ve Raştriya Sancay Manç sayılabilir. Eyalet düzeyinde tanınmış partilerin en önemlileri Tamil Nadu’daki Dravid İlerici Federasyonu, Pencap’taki Akali Dinci Partisi, Cemmu ve Keşmir’deki Ulusal Konferans, Nagaland’daki Naga Ulusal Demokratik Partisi, Sıkkım’daki Sıkkını Camata Parişad ve Batı Bengal’deki Hindistan İlerleme Bloku’dur.

Yargı sistemi.


Adalet sisteminin başında Hindistan başyargıcı ile 17 üye yargıçtan oluşan Yüksek Mahkeme bulunur. Ortak bir üst mahkemeye bağlı olan Assam ve Nagaland ile Pencap ve Haryana dışında bütün eyaletlerin bir üst mahkemesi vardır. Üst mahkemeli tek birlik toprağı Delhi’dir. Cumhurbaşkanı üst mahkeme yargıçlarını Hindistan başyargıcına, ilgili eyaletin valisine ve eyalet üst mahkemesi başyargıcına, Yüksek Mahkeme yargıçlarını ise Yüksek Mahkeme başyargıcına danışarak atar. 65 yaşında emekli olan Yüksek Mahkeme yargıçları, bu dönem içinde ancak parlamentodan onay aldıktan sonra cumhurbaşkanının vereceği kararla görevden alınabilir.

Silahlı kuvvetler.


Cumhurbaşkanı bütün silahlı kuvvetlerin başkomutanı sayılır. Bununla birlikte fiili yönetim ve denetim savunma bakanı ile kara, deniz ve hava kuvvetleri komutanlıklarının elindedir. Bakanın asıl görevi üç birimin çalışmaları arasında eşgüdüm sağlamaktır. Genel politikalarla ilgili kararlar hükümetçe alındıktan sonra savunma bakanı aracılığıyla komutanlıklara bildirilerek uygulanır. Savunma giderleriyle ilgili kararlar parlamentonun denetimine bağlıdır. Her komutanlık kendi kurmay başkanmm komutasında görev yapar.
Üç birim arasında eşgüdümü sağlamak amacıyla çeşitli kademelerde bir dizi komite oluşturulmuştur. En üst kademede kabineye bağlı olan siyasal işler komitesi bulunur. Bütün önemli savunma politikaları başbakanın başında bulunduğu bu komitede belirlenir.
Ad:  1.JPG
Gösterim: 1153
Boyut:  26.4 KB

EĞİTİM.


Eğitim hizmetleri temelde eyalet yönetimlerinin görev alanına girer. Merkezî yönetimin işlevi daha çok eğitim kuruluşları arasında eşgüdümü sağlama, yükseköğrenim için gerekli standartları belirleme, bilimsel ve teknik araştırmalara yönelik çalışmaları yürütme gibi işlerle sınırlıdır. Merkezî Eğitim Danışma Kurulu dört daimi komite aracılığıyla genel eğitim politikalarını belirler. Aligarh’daki Aligarh Müslüman Üniversitesi, Varanasi’deki Benares Hindu Üniversitesi, Şantiniketan’daki Vişva-Bharati Üniversitesi, Delhi’deki Cavaharlal Nehru Üniversitesi, Haydarâbad’daki Haydarâbad Üniversitesi doğrudan merkezî yönetime bağlıdır.

Bağımsızlık sonrasında eğitim düzeyini yükseltmede önemli adımlar atılmıştır. Okuryazarlık oranı (1990) yüzde 48,2 düzeyindedir; yetişkinlere yönelik halk eğitim programları yaygın biçimde yürütülmektedir. Eğitim zorunlu değildir. Beş yıllık ilköğrenim (6-11 yaş arası) bütün ülkede, üç yıllık ortaöğrenim (11-14 yaş arası) eyalet ve birlik topraklarının hemen hepsinde, üç yıllık lise öğrenimi (14-17 yaş arası) çoğu eyalet ve birlik toprağında parasızdır. İlkokullarda uygulamaya dayalı ve temel öğrenime yönelik bir ders programı izlenir. Orta düzeydeki okullarda dersler Hintçe, İngilizce ve bölgesel dilde verilir.

Hindistan bilim ve teknoloji alanında son derece çarpıcı gelişmeler sağlamıştır. Jet motoru, nükleer santral, bilgisayar, transformatör ve elektronik araç yapımında ulaşılan yüksek düzey bu gelişmeyi yansıtır.
Bombay yakınlarındaki Trombay’da kurulu atom araştırma merkezi, Yeni Delhi’deki bitki genetiği merkezi, Puna’daki hidrolojik araştırma istasyonu ve çeşitli tıp merkezleri oldukça ileri düzeyde çalışmalar yürütmektedir. Ülkede yayımlanan bilimsel dergilerin sayısı 600’ü bulur.

SAĞLIK VE SOSYAL YARDİM.


Halk sağlığı hizmetlerinden temelde eyalet yönetimleri sorumludur. Merkezî yönetim yaygın salgın hastalıkları denetim altına almaya yönelik programların yanı sıra halk sağlığını koruma, içme suyu ve beslenmeyle ilgili projelere mali yardımda bulunur. Veba, çiçek ve trahom gibi hastalıklar ortadan kaldırılmıştır. Kolera ve sıtmanın yol açtığı ölümler azalmış olmasına karşın bu hastalıklar yer yer etkili olmaktadır. Öteki yaygın hastalıklar verem, dizanteri ve paraziter hastalıklardır. Kırsal kesimde temiz içme suyu sıkıntısı yaygındır. Nüfusun büyük bölümü yoksulluk içinde yaşar. Beslenme yetersizliği önemli bir soründur; kişi başına ortalama günlük kalori miktarı 2 bin dolayındadır. Bebek ölüm oranı (1989) binde 91’dir. Ortalama ömür (1986-91) kadınlarda 59,1 yıl, erkeklerde 58,1 yıldır. Bir başka önemli sorun hem kırsal, hem kentsel alanlarda görülen konut açığıdır. Merkezî yönetim bu sorunu çözmek için mali yardıma ve arazi dağıtımına dayanan bir program yürütmektedir.

KOLLUK KUVVETLERİ.


Bütün eyaletlerde kolluk kuvveti eyalet içişleri bakanına bağlıdır. Merkezî yönetimin içişleri bakanı eşgüdümü sağlamanın yanı sıra bütün ülke düzeyinde etkinlik gösteren Merkezî Haber-alma Bürosu, Merkezî Soruşturma Bürosu, Merkezî Dedektif Eğitim Okulu, Merkezî Adli Tıp Laboratuvarı, Merkezî Parmak İzi Laboratuvarı ve Sardar Vallabhbhai Patel Ulusal Polis Akademisi gibi kuruluşları denetler. Polisler üniversite mezunları arasından eleme sınavıyla seçilir; bütün üst düzey polis şefleri polis örgütünden çıkar. Kalküta, Madras, Bombay, Delhi, Bangalore, Ahmedâbad, Nagpur ve Haydarâbad kentlerinin ayrı polis örgütleri vardır.

KÜLTÜREL YAŞAM


Hindistan’ın zengin kültürel geleneği, geniş kapsamlı felsefi araştırmaların dinsel ya da ideolojik kısıtlamalar altında olmadığı Veda metinleri döneminde (İÖ 1500-500) biçimlenmeye başladı. Gupta dönemi (İS 4-6. yy) içerik yerine biçimsel süslemeleri öne çıkaran yeni bir Sanskrit edebiyatı üslubuna yol açtı; şair ve oyun yazarı Kalidasa’nın yapıtları bu dönemin en tipik örnekleridir. 11. yüzyıldaki istilalardan önce başlayan İslam etkisi, 1200’lerde Delhi Sultanlığının yükselişiyle birlikte daha da artarak Hint-Türk İmparatorluğu döneminde (16-18. yy) doruğuna ulaştı. 18. yüzyılın sonuna gelindiğinde yüzyıllar boyunca süren yabancı yönetimlerin etkisiyle yerli Hint edebiyatlarının çoğu bir gerileme içine girmiş bulunuyordu. 1750’den sonra Ingiliz yönetiminin yayılmasıyla Avrupa kültürüyle bağlar kurulması, Hintli yazarların önüne yeni düşünceler, değerler ve biçimler çıkardı. Düzyazı önemli bir ifade aracına dönüşürken, edebiyata dindışı temalar girmeye başladı. Batı kaynaklı düşüncelere ve edebiyat ürünlerine verilen önem giderek arttı. Özellikle Kari Marx, Sigmund Freud ve Cari Jung’un yapıtları önemli bir etki yarattı.
Ad:  2.JPG
Gösterim: 1292
Boyut:  78.1 KB

Geleneksel Hint görsel sanatları dinsel bir nitelik taşıyordu. Klasik sanatın ilk örnekleri İmparator Aşoka (ö. İÖ 3. yy) döneminde büyük kaya kütlelerini oyarak yapılan anıtsal sütunlardır. Hint heykelciliğinin en parlak dönemi İS 5-7. yüzyıllar arasındaki döneme rastlar; Ajanta heykellerinin ve duvar resimlerinin çoğu bu dönemden kalmadır. Hint-İslam mimarisi doruk noktasına 15-17. yüzyıllarda ulaştı. Agra’daki Tac Mahal ve Moti Mescid bu dönemde inşa edildi. Babür dönemi resimlerinde ilk kez tanrı figürleri yerine saray görevlilerinin görüntülerine yer verildi.

Hint klasik müziğinin armonik olmayan bir yapısı vardır; tekil ezgiler raga denen, makam ya da temayla bağlantılı kalıplara dayanır. 19. yüzyıl sonuna doğru unutulmaya yüz tutan, daha sonra milliyetçiliğin yükselmesiyle birlikte yeniden canlanan klasik danslar, günümüzde halk müziği ve halk dansları eşliğinde sahnelenmektedir. Genellikle filmler için bestelenen popüler müzik Batı ve Hint öğelerinin karışık bir bileşimini yansıtır.

Hint bilginleri gerek eski, gerek modern bilimlere önemli katkılarda bulunmuştur. Hindistan’da matematik ve dilbilgisinin gelişimi çok eski tarihlere dayanır. Veda metinleri döneminde ortaya çıkan geleneksel Hindu felsefesinden altı felsefi sistem (şaddarşana) doğmuştur. Eski Hindistan ve modern Avrupa gelenekleri arasında başarılı sentezlerin ilk örneklerini Mahatma Gandhi ile Rabindranath Tagore vermiştir. Bu düşünürlerin yapıtları yalın bir kavrayışı, çatışan bakış açılarını bağdaştırma yeteneğini ve güncelliğe dolaysız bir yaklaşımı yansıtır.

Hindistan’ın dünyanın en eski ve en zengin kültürlerinden birine dayanmasına karşın, bağımsızlığa değin bu birikim din ve siyaset adamlarından oluşan seçkin bir tabakanın tekelinde bulunuyordu. Bağımsızlık sonrasında kültürel mirasın birleştirici bir etken olarak taşıdığı önemi gören yönetim, kültürel girişimleri destekleyici bir politika izlemiştir. Ulusal Kültür Kurumu’ndan kapsamlı mali yardım gören çeşitli kuruluşlar bu politikanın ürünüdür.

Ulusal Güzel Sanatlar Akademisi çeşitli sanat ve el sanatları sergileri düzenlemenin yanı sıra her yıl başarılı sanatçılara ödüller verir. Müzik, Dans ve Tiyatro Akademisi gösteri ve araştırma merkezlerini destekleyerek çeşitli seminer ve şenlikler düzenler. Akademiye bağlı çeşitli kütüphaneler, bir müzik aleti, mask ve giysi müzesi, bir ses kayıt stüdyosu ve üç okul vardır. All-India Radio bu akademilerin çalışmalarını geniş kitlelere ulaştırdığı gibi çeşitli şenliklerle yeni yeteneklerin ortaya çıkmasını teşvik eder. Hint dillerinde ve İngilizce yazılmış kitapların kapsamlı bir bibliyografyasını çıkaran Ulusal Edebiyat Akademisi, bir dizi Hint ve yabancı klasiğini de çeşitli Hint dillerine çevirmiştir. Akademinin çıkardığı yayın organları on beş günlük Indian Literatüre (İngilizce), üç aylık San Kaleen Bharati- ya Sahitya (Hintçe) ve altı aylık Sanskrita Pratibha’dır (Sanskrit). Edebiyat ürünlerini desteklemek ve yaymak amacıyla oluşturulmuş olan Ulusal Kitap Kurumu, her iki yılda bir uluslararası kitap fuarı düzenler ve dış fuarlarda Hint edebiyatını tanıtır. Özerk bir kuruluş olan Hindistan Kültürel İlişkiler Konseyi, dış ülkelerle kültürel değişimi geliştirmeye çalışır.

Hindistan basını bağımsızlık sonrasında, olağanüstü halin yürürlükte olduğu 1975-77 arasındaki dönem dışında geniş bir özgürlükten yararlanmıştır. Başta Hintçe, İngilizce, Bengali ve Urduca olmak üzere çeşitli dillerde yayımlanan süreli yayınların sayısı 18 bini geçer; bununla birlikte düşük okuryazarlık oranı nedeniyle tirajlar genellikle yüksek değildir. En etkili kitle iletişim araçları olan radyo ve televizyon devlet tekelindedir.

Hindistan dünya film sanayisinde Japonya ve ABD ile birlikte ilk sıralarda yer alır. Sinemalar büyük köylere kadar yayılmıştır. Filmlerin yarıdan fazlasını Dravid dillerinde yapılanlar oluşturur. Ulusal film sanayisinin birikimini korumak amacıyla 1964’te Hindistan Ulusal Film Arşivi kurulmuştur. Ulusal Film Geliştirme Kuruluşu ve Film Şenlikleri Müdürlüğü resmî görüşleri yansıtan filmleri destekler. Hindistan Film Enstitüsü teknik eğitim ve araştırma hizmeti verir. Hint filmlerinde toplumsal içerikli konuların yanı sıra efsaneleri ve duygusal ilişkileri işleyen konular da önemli yer tutar. Belgesel film ve haber filmi yapımcılığı son derece gelişmiştir; bunların sinemalarda film aralarında gösterilmesi zorunlu kılınmıştır. Devlet film yapımcılarına geniş krediler sağlar. Hindistan sineması Asya, Afrika ve ABD’ nin yanı sıra eski Sovyet cumhuriyetleri ile bazı Doğu Avrupa ülkelerinde de pazar bulmuştur. Batı’da en çok tutulan film yapımcısı Satyacit Ray’dır. Bütün filmler, üyeleri hükümetçe atanan merkezî bir kuru lun sansüründen geçer.

kaynak: Ana Britannica
Son düzenleyen Safi; 12 Ağustos 2016 20:54